Moddiy nuqta kinematikasi

B.B.B. texnikasi

№	Mavzu savoli	Bilaman	Bilishni xohlayman	Bildim
1	Dinamika asosiy qonunlarini ta’riflang.
2	N`yton qonunlarini mohiyatini tushuntiring.
3	N`yutonning 2-qonuni va impu`ls miqdori o’zaro bog‘lanishini ifodasini yozing.
4	Butun olam tortishish qonunini sharhlang.

Masala yechish namunalari
1. 30⁰ li tekislikdan jism tekis harakatlanmoqda. Qiya tekislik bilan jism orasidagi ishqalanish koeffisientini aniqlang.

Berilgan	Yechilishi
=30^0 =?	Sirpanib tushayotgan jismga 3 ta ta’sir qiladi: og‘irlik kuchi mg; tekislikning reaksiya kuchi N va ishkalanish kuchi. Nyuton qonuniga ko’ra

jism tekis harakat qilayotganligi uchun a=0. U holda, Y o’qiga nisbatan kuchlarga proeksiyasi N_y=N; mg_y=-mg cos (3). U holda Nyutonning qonuni Yo’qiga nisbatan qo’yidagi ko’rinishga ega bo’ladi.
N-mg cos =0 N=mg cos  (4)
Kuchlarning X o’qiga nisbatan proeksiyasi F_{ish x}= -F_u­ mg_x=mg sin; mgsin - F_ish=0 F_ish=mg sin (5)
Sirpanish ishqalani kuchi F_ish =N (4) va (5) ga asosan mgsin=mgcos bundan
javob: 0,58.

2. 
   Chang‘ichi 30⁰ burchakli k’iya tekislikdan boshlang‘ich tezliksiz tusha boshaladi. Ishk’alanish koeffisienti 0,1 deb hisoblab, chang‘ichining tezlanishi esa 6 sekunddan keyingi tezligini anik’lang
   

Berilgan	Yechilishi:
=30^0 =0,1 t=6s a-? V-?	Chizmadan foydalanib: Fgx=mgsin (1) Fgy=mgcos (2) Ekanligini topamiz

Y o’qiga nisbatan kuchlarning ta’siri bo’lmaganligi uchun F_N-mg cos=ma_y=0 bundan

F_N=mgcos (3)
X o’qiga nisbatan Nyutonning ikkinchi qonunini F_x=ma_x (4)
mgsin-F_N=max (5) (3) va (5) dan mgsin-mgcos=ma_x (6)
Bundan: a_x=g(sin-cos) (7) hosil bo’ladi. Berilganlardan foydalanib
ax=9,8(0,5-0,1^.0,866) = 9,8^.0,41=4m/s²
6s dan keyingi tezligi esa v = v₀ + at masala shartiga ko’ra v₀=0 u holda v = at = 4^.6=24m/s javob: a=4m/s²; v=24m/s;

3. 
   Gorizontal tekislik bo’ylab harakatlanayotgan motosiklchi radiusi 64m bo’lgan yoy hosil qilishi uchun danday eng katta tezlik bilan harakatlanishi mumkin. Mototsikilchi vertikalga nisbatan qanday burchakka buriladi. Rezina bilan tuproq o’rtasidagi ishqalanish koffisienti 0,4 ga teng.