Moddiy ishlab chiqarish asoslari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


Guliston Davlat Universiteti


Tabiiy fanlar fakulteti


Ekologiya va geografiya kafedrasi
Xidiraliev K.E.


MODDIY ISHLAB CHIQARISH ASOSLARI


5110500-Geografiya o‘qitish metodikasi ta’lim yo‘nalishlarida ta’lim olayotgan talabalarga mo‘ljallangan


(O‘quv qo‘llanma)

Guliston – 2017
Xidiraliev K.E. Moddiy ishlab chiqarish asoslari fanidan o‘quv qo‘llanma. Guliston. 2017. -200 bet.


Mazkur o’quv qo’llanmada sanoat, qishloq xo’jaligi va transport tarmoqlarini o’zida jamlagan moddiy ishlab chiqarish tarmoqlarining har biriga xos bo’lgan sohalari, geografik joylashuv xususiyatlari, tarmoqtararo aloqalar, ulami rayonlashtirishning asosiy jihatlari tahlil qilingan.
O’quv qo’llanma pedagogika oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun mo’ljallangan.


Данное учебное пособие посвящено анализу отраслевого состава, особенностей территориальной организации, межотраслевых связей, принципов районирования промышленности, сельского хозяйства и транспорта, относящихся к сфере материального производства.
Учебное пособие предназначено для студентов педагогических вузов.


This textbook is devoted to the analysis of industrial composition, characteristics of the territorial organization, the interbranch relations, the principles of zoning industry, agriculture and transport related to the sphere of material production.
The manual is intended for students of pedagogical universities and institutes.
Mas’ul muharrir: geog.fan.nom. dotsent. Qarshiboeva L.Q.
Taqrizchi: M.R.Usmonov g.f.n., dotsent.
Q.S. Yarashev g.f.n., dotsent.

 Universitet-2017

SO‘Z BOSHI

Moddiy ishlab chiqarish asoslari fani iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning muhim tarmoqlaridan biri bo‘lib, sanoat, qishloq xo‘jalik, transport ishlab chiqarishining hududiy muammolarini, joylashishi va iqtisoslashishi, rivojlanish qonuniyatlarini o‘rganadi. Sanoat, qishloq xo‘jalik va transport ishlab chiqarish xalq xo‘jaligining muhim tarkibiy qismidir. Bu sohalar jamiyat taraqqiyoti uchun zarur bo‘lgan turli xil mahsulotlarni ishlab chiqaradi va etkazib beradi. Moddiy ishlab chiqarish asoslari iqtisodiy geografik masalalarni o‘rganishda etakchi o‘rinni ishg‘ol etadi.

Iqtisodiy geografiya va uni hamma qismlari jamiyat haqidagi fandir.
Hamma fanlardagi kabi har bir voqea va hodisalarni o‘rganishda unga avvalo falsafik nuqtai nazari bilan yondashish kerak. Bu fan ham shu metodga tayanadi. SHuningdek, iqtisodiy-ijtimoiy geografiya, tabiiy geografiya, iqtisodiyot nazariyasi, mintaqaviy iqtisodiyot, ekologiya, demografiya, matematika, tarix, siyosatshunoslik, kartografiya fanlari bilan bir qator yo‘nalishlarda hamkorlik qiladi.
Ayni paytda bu «qo‘shni» fanlarda ham sanoat, qishloq xo‘jaligi va transport ishlab chiqarishiga e’tibor kuchaymoqda. Shubhasiz, biz ishlab chiqarishning ijtimoiy, demografik va ekologik tomonlarini hisobga olishimiz zarur. SHuning uchun geografik dunyo qarash «hududiy» bo‘limi bilan birga «dunyoviy majmualar birligidan iborat» bo‘lishi kerak. Ya’ni har bir talaba dunyoda sodir bo‘layotgan siyosiy va iqtisodiy voqealarning mohiyatini anglab etmog‘i zarur.
Umuman, xo‘jalik tarmoqlari iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning eng asosiy mavzusi hisoblanadi. Xususan bu yirik mavzu jahon moddiy ishlab chiqarishning sanoat, qishloq xo‘jaligi, transport tarmoqlarini va ular bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan xalqaro iqtisodiy aloqalar sohalarini qamrab oladi. Bu mavzularni o‘rganish bilan, o‘quvchi har bir xo‘jalik tarmoqlarining jamiyat hayotida tutgan o‘rni, rivojlanish va joylashishi xususiyatlarini ularning atrof-muhitga ta’siri haqida atroflicha tushuncha oladi
Mazkur o‘quv qo‘llanmada ba’zi juziy kamchiliklar, munozarali qarashlar va atamalar uchrashi mumkin. SHunga ko‘ra majmua haqidagi fikr-mulohazalarini bildirgan hamkasblarga muallif o‘z minnatdorchiligini bildiradi.
Manzilimiz: 707012. Guliston shahri, IV mavze, Universitet,