Mm-56 guruh talabasi Solijonov Doston

MM-56 guruh talabasi
Solijonov Doston
19-variant

1. Qimmatli qog’ozlarni joylashtirish evaziga moliyalashtirish manbalarini jalb etish.

2. Innovatsiya strategiyasi deganda nimalarni tushunasiz?
3. WACC koeffitsienti qanday aniqlanadi
4. Biron – bir investitsiya loyihasi uchun 140 million so’m investitsiya qilish talab etiladi va undan kutiladigan natija yillar bo’yicha 18, 40, 75 va 80 mln. so’mni tashkil etdi, diskont stavkasi 16%. U holda rentabellik indeksini toping?

Javoblar:

№1
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida moliya bozorining ajralmas tarkibi hisoblangan qimmatli qog‘ozlar bozori (QQB) mamlakatning iqtisodiy rivojlanishida muhim o‘rin tutadi. QQBning iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish jarayonidagi rolini oshirish mamlakatimiz oldida turgan ustuvor vazifalardan sanaladi. Ya’ni,
uning iqtisodiyotdagi roli va ahamiyatini oshirish uchun quyidagi muammolar samarali echim topishiga erishish vazifalarini bevosita hal etish bilan bog‘liq bo‘ladi: investitsiyalarni faol jalb qilish, ishlab chiqarishni modernizatsiyalash va tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish, sanoatni rivojlantirish, inflyatsiyani pasaytirish, barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlash. Ushbu muammolarni hal etish QQBning raqobatbardoshligi, xavfsizligi, barqarorligi, likvidligi, investorlar uchun jozibadorligi va risksizligi darajasini ta’minlash bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, turli tashqi va ichki omillar ta’sirini hisobga olish muhim hisoblanadi.



Qimmatli qog'oz bozor ishtirokchilari
Yuqoridagi rasmda QQB ishtirokchilarini alohida guruhlarga bo‘lib tavsiflangan. Ushbu guruhdagi barcha ishtirokchilar QQB bilan uzviy bog‘liqlikda faoliyat ko‘rsatadi va QQBning yaxlit infratuzilmasini ta’minlaydi. Bularga quyidagilar kiradi: muvofiqlashtiruvchi va nazorat qiluvchilar, emitentlar, professional ishtirokchilar hamda investorlar. Moliyaviy globallashuv sharoitida rivojlanayotgan dunyoning barcha mamlakatlari uchun muhim muammo iqtisodiyotda o‘z milliy QQB rolini oshirish, bunda iqtisodiyotni modernizatsiyalash, sanoatni rivojlantirish, inflyatsiyani pasaytirish, iqtisodiy o‘sishning yuqori sur’atlarini ta’minlash maqsadida investitsiyalar jalb qilishni ta’minlash hisoblanadi
2
. Ushbu muammoni hal etishning muhim shart-sharoitlari QQBdagi investitsiyalar, jamg‘armalar, iqtisodiy o‘sish, inflyatsiya, davlat institutlari faoliyati va monetizatsiya o‘rtasida chambarchas aloqalar mavjudligi hisoblanadi.
Fond bozori mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida, iqtisodiyotga moliyaviy investitsiyalarni jalb etishda muhim o‘rinni egallaydi. Iqtisodiyotni erkinlashtirish, investorlar huquq va manfaatlarini ta’minlash, investitsion muxitni sog‘lomlashtrish qimmatli qog‘ozlar bozorini samarali rivojlanish investitsiyalar hajmini oshirish imkoniyatini yaratadi.
Qimmatli qog‘ozlar moliyaviy investitsiyalarni iqtisodiyotga jalb etishning muhim vositalari hisoblanib, iqtisodiyotning xavfsizligi va raqobatbardoshligini ta’minlaydi.Ulushga egalik qilishni tasdiqlovchi vositalar Aksiyadorlik kapitalini ko‘paytirish,samarali korporativ boshqaruvda ishtirok etish va belgilangan tartiblarga muvofiq dividendlar olish imkoniyatini yaratadi. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida aksiyadorlik jamiyatlari barqaror taraqqiyotining muhim omillaridan biri ularda asosiy va aylanma aktivlarga investitsiya qilinadigan kapitallarning optimal tarkibini shakllantirish hisoblanadi. Ushbu masalaning hozirgi sharoitda keskinlashuvi, birinchidan, ishlab chiqarishni modernizatsiyalash va innovatsion texnologiyalarni keng joriy etish bilan bog‘liq yirik va strategik loyihalarni moliyaviy ta’minlash zaruratidan kelib chiqadi. Qolaversa, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi ta’sirida moliyaviy resurslar bozoridagi nobarqaror kon’yunktura yirik investitsion sig‘imga ega bo‘lgan ushbu loyihalarni moliyaviy ta’minlashda har bir aksiyadorlik jamiyatlari moliyaviy xizmat tizimi zimmasiga mavjud moliyaviy resurslardan oqilona foydalanish vazifasini yuklamoqda. Kapitallarning optimal holatini shakllantirish, qarz kapitalining o‘z mablag‘lariga nisbati bo‘lib, bunda aksiyadorlik jamiyatlari uzoq muddatli moliyalashtirishni umumiy kapitalning harajatlari yoki kapitallarning o‘rtacha tortilgan qiymatini (WACC - weighted average cost of capital) minimallashtirishga erishni anlatadi. Kapitallar tarkibi muhim iqtisodiy ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi. Bir tomondan, qarz kapitali ulushi kamligi, amalda o‘z mablag‘lariga nisbatan samaradorlik jihatidan arzonroq bo‘lgan moliyalashtirish manbaidan to‘liq foydalanilmaslikni anglatadi. O‘z navbatida, kapitallarning optimal tarkibi, aksiyadorlik jamiyatlarida kapital harajatlari yuqoriroq shakllanishi va kelgusida unga jalb etiladigan investitsiyalar daromadliligiga nisbatan yuqori talablarni vujudga keltirishini anglatadi.
Birinchidan, jalb qilingan kapitalning yuqori daromadlilik talablari bilan hayotiylik davrining egri chizig‘i bo‘ylab harakatlanishi investitsiyalar tanlashda yanada qat’iy va sinchkov bo‘lishini talab etadi. Chunki biznes g‘oyalarning hammasi ham jalb qilingan kapitalga qo‘yiladigan daromadlilik darajasiga mos kelavermaydi.
Ikkinchidan, aksiyadorlik jamiyatlarining investitsion imkoniyatlariga qo‘shimcha cheklovlar belgilanishi sababli u raqobatda yetarli darajada harakatchan va moslashuvchan bo‘la olmaydi. Kapital harajatlar miqdori yuqoriligi savdo bozori rivojlanishining o‘zgaruvchan tendensiyalariga tez va asosiysi, samaraliroq faoliyat olib borishga to‘sqinlik qiladi.
Uchinchidan, asosiy muammo qarz kapitali va o‘z mablag‘larining mutanosiblik qiymati optimal holatga kelmaydi, korxona va mulk egalari manfaatlari o‘rtasida nizolar chuqurlasha baradi. U boshqaruv motivatsiyasi o‘zgarishida, samarasiz moliyalashtirishni amalga oshirish, investitsion qarorlarni qabul qilishda to‘g‘ri tanlanmagan uslubni, shuningdek, yuqori riskli loyihalarni shakllantirishda namoyon bo‘lishi mumkin. Nihoyat, jami kapitaldagi qarz mablag‘lari ulushi ortgani sari uning tarafdori bo‘lgan biznes bo‘yicha kontragentlar, ya’ni korxonaning aksiyadorlari va sarmoyadorlari tomonidan doimiy kuzatuvda bo‘ladi. Kapitallarni o‘rtacha tortilgan qiymati (bunda faqat qarz mablag‘lari ko‘zda tutiladi) – jami kapitalning daromadlilik darajasini belgilovchi biznes qiymatini baholashning asosiy omillaridan biridir. Tegishli ravishda, bunday o‘rtacha tortilgan qiymat stavkasi minimal darajaga yetkazish korxonaning samarali qarz olish tizimini amalga oshirish imkoniyatlarini kengaytiradi va investitsiya siyosatining yanada
moslashuvchanligini oshiradi. Natijada pul mablag‘lari oqimining samarasiz aylanish tezligini pasaytiradi va mulk egalari foydasi ortishiga olib keladi. Olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar natijasida yangi tarmoq va bozorlar vujudga kelmoqda, katta pul oqimlari va yuqori o‘sish sur’atlari bilan tavsiflanadigan aksiyadorlik jamiyatlari shakllanmoqda. Bunday o‘sish sur’atiga ega bo‘lgan aksiyadorlik jamiyatlari rivojlanishi uchun zaruriy kapital qo‘yilmalarni tashqi moliyalashtirish manbalariga ehtiyojini kamaytiradi. Biroq, keng jamoatchilik tomonidan olib borilgan tahlillarga ko‘ra, moliyalashtirish manbalarini to‘g‘ri tanlash, moliyaviy vositalardan to‘g‘ri foydalanish korxonalarning yanada barqaror faoliyat olib brishini ta’minlaydi.
Kapitallarning optimal tarkibini aniqlashda miqdoriy baholash usullarining uch guruhi mavjud. Moliyaviy natijalar tahlili bilan bog‘liq jarayon birinchi guruh usuli bo‘lib hisoblanadi. Bunda asosiy e’tibor foydaga qaratiladi va taxminiy ma’lumotlarni beradi.
Aksiyadorlik jamiyatini tahlil qilishning moliyaviy modeli ikkinchi guruh usulida asoslanadi. Bu usul jamiyatning investitsion riski bilan bog‘liq ko‘rsatkichlardan foydalanishni taqozo etadi.
Uchinchi guruhdagi usullar ham tahlil qilishning moliyaviy modeliga asoslanadi, ammo, ikkinchi guruh usullaridan farqli ravishda, modellashtirishni taqozo etadi, natijada murakkabroq jarayonni o‘z ichiga oladi. Birinchi guruhdagi usullardan biri, operatsion foyda usuli bo‘lib, kapitallar tarkibida ehtimoliy qarz ulushini aniqlashga yo‘naltiriladi. Mazkur usul korxona foydasining o‘zgaruvchanligini tahlil qilish asosida korxonani bankrot bo‘lish ehtimolini aniqlashga yo‘naltiriladi.
Mazkur usul kapitallar tarkibi muammolarini aniqlashni soddalashtiradigan taxminlardir. Birinchidan, kelgusidagi foydani taqsimlash va ikkinchidan, moliyaviy dastak darajasidan mustaqilligi haqidagi shart-sharoitlar bilan bog‘liqdir. Har ikki taxmin ham muhim, chunki moliyaviy dastakning yuqoriligi aksiyadorlik jamiyatining sof foydasini kamaytiradigan vaziyatlarni istisno qilmaydi. Demak, moliyalashtirish manbalari kapitallar tarkibida qarz kapitalini oshirish mohiyatan mulkdorlarning daromadlarini oshirishga yo‘naltirilgan vazifani hal etish nuqtai
nazaridan teskari ma’noga ega bo‘lib qoladi. Operatsion foyda normal taqsimlangan va kapitallar tarkibiga bog‘liq emas, ya’ni korxonaning biznes rejasidan kelib chiqadigan tashqi omillar: texnologiya, resurslardan foydalanish samaradorligi, marketing, bozor kon’yunkturasi va h.k. bilan belgilanadi. Shunda qarz miqdoriga qarab, bankrotlik ro‘y berish ehtimolini tavsiflash imkonini beruvchi statistik ko‘rsatkich hosil qilish mumkin.
№2
Innovatsion korxonalarning xo'jalik ichidagi mexanizmining eng muhim tarkibiy qismi xo'jalik ichidagi rejalashtirish tizimini tashkil etish bo'lishi kerak. Buning uchun strategik rejalashtirishga o'tish kerak, uning boshlang'ich nuqtasi kelajak ehtiyojlarini aniqlashdir. Strategik rejalashtirish bobiga ichki firma ehtiyojlari va tashqi omillar (raqobat, ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar va hk) tahlil qilish, Izlash kiradi eng yaxshi foydalanish tashqi cheklovlarni hisobga olgan holda ichki imkoniyatlar. Strategik rejalashtirishning markaziy bo'g'ini bu doimiy jarayon shaklida strategiya va aniq amalga oshirish dasturlarini shakllantirishdir.
Strategik innovatsion menejment - bu innovatsiyalarni boshqarishning ajralmas qismi bo'lib, u korxonaning (tashkilotning) bozorida, ishlab chiqarishida yoki ijtimoiy sohasidagi tashkilot faoliyatidagi sifatli o'zgarishlarga mo'ljallangan innovatsion loyihalar va dasturlarni rejalashtirish va amalga oshirishning keng doirasini hal qiladi.
Ta'kidlash joizki, tashkilotning har qanday strategik qadamlari innovatsiondir, chunki u iqtisodiy yoki ishlab chiqarish, marketing yoki boshqa sohalardagi yangiliklarga asoslangan. boshqaruv sohalari... Demak, tashkilotning rivojlanish strategiyasi kelajakda uning o'sishi va ishlashining barqaror sur'atlarini ta'minlashni nazarda tutadi va texnologiya, tashkilot, texnologiya, menejment sohasidagi ilmiy-texnik yutuqlardan foydalanishga asoslangan, ya'ni innovatsiyalar kompleksiga asoslangan.
Biroq, innovatsion jarayonlarni rejalashtirish uchun innovatsion strategiyalarni alohida ko'rib chiqish maqsadga muvofiqdir. Innovatsiya strategiyasi (innovatsion siyosat) texnik, texnologik, tashkiliy siyosat va investitsiya siyosatining maqsadlarini birlashtirishni o'z ichiga oladi va yangi texnologiyalarni, mahsulot turlari, xizmatlar turlarini, boshqaruv usullarini joriy etishga qaratilgan. Shu ma'noda innovatsion strategik boshqaruv bevosita innovatsion jarayon orqali kelajakdagi natijalarga erishishga qaratilgan.
Barcha tashkilotlar uchun yagona strategiya mavjud emas. Har bir tashkilot (korxona, kompaniya, firma) hattoki bitta sohaning o'zi ham o'ziga xosdir va uning strategiyasining ta'rifi ham o'ziga xosdir, shuning uchun bu korxonaning bozordagi mavqei, uning salohiyati, rivojlanish dinamikasi, raqobatchining xatti-harakati, iqtisodiyotning holati, ijtimoiy muhit va boshqa ko'plab omillarga bog'liq. Strategik omillarni belgilashda turli xil yondashuvlar mavjud va ular uchun strategiya turini belgilaydigan maqsadli funktsiya mavjud.
Innovatsion boshqaruv tizimining elementi sifatida strategik rejalashtirish rejalarni tayyorlash va amalga oshirishga qaratilgan maxsus vositalar, qoidalar, tarkibiy organlar, axborot oqimlari va jarayonlar majmuini o'z ichiga olgan ozmi-ko'pmi mustaqil kichik tizimdir.Strategik rejalashtirishni tashkilotning strategik maqsadlari va vazifalarini amalga oshirish uchun aniq qadamlarni o'z ichiga olgan, ma'lum bir istiqbolga mo'ljallangan strategik rejani ishlab chiqish maqsadida boshqaruvning yuqori ierarxik darajasida qabul qilingan harakatlar va qarorlar tizimi sifatida qarash mumkin. Strategik rejalashtirish jarayoni innovatsiyalarni boshqarishning oldingi bosqichlari natijalariga asoslangan - korxonaning innovatsion rivojlanishini tahlil qilish va bashorat qilish.
Strategik rejalashtirishning eng muhim tamoyillari quyidagilardan iborat:
o innovatsion korxonani tashqi muhitga moslashtirish;
o barqarorlik, bu ishlab chiqarishning ichki tarkibiy qismi sifatida fanning rivojlanish yo'nalishini, shuningdek, mahsulotlar bozorlarini to'g'ri tanlashni ta'minlaydi;
o bozorning amal qilish muddati;
o tanlab olish, tashkilotni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlarini aniqlashga imkon beradigan ayrim strategik iqtisodiy zonalarning (bozor segmentlari) asosiy omillari, muammolari va vazifalarini yoritib berish;
o tashkilotning maqsadlariga erishish nuqtai nazaridan rejalashtirilgan hisob-kitoblarning xilma-xilligi, doimiy raqobatdoshligi, moliyaviy ko'mak va boshqa mezonlarga;
o strategiyani ishlab chiqishning murakkabligi.
Rejalashtirish jarayon sifatida har bir ishlab chiqarish bo'linmasi va umuman butun tashkilot tomonidan resurslardan eng samarali foydalanish imkoniyatlarini hisobga olgan holda aniq maqsadlarga erishish bosqichlarining ketma-ketligini belgilaydigan chora-tadbirlar majmuini ishlab chiqishni o'z ichiga oladi. Shuning uchun rejalashtirish jarayoni korxonaning alohida tarkibiy bo'linmalari, shu jumladan butun texnologik zanjir: tadqiqot va tajriba-konstruktorlik, ishlab chiqarish va sotish o'rtasidagi o'zaro aloqani ta'minlashni talab qiladi.
Strategik innovatsion rejalashtirish menejmentda sodir bo'ladigan boshqa operatsion, taktik va uzoq muddatli rejalashtirish turlaridan tubdan farq qiladi. Ushbu farq rejalashtirish vektori yo'nalishida yotadi. An'anaga ko'ra rejalashtirish vektori o'tmishdan (hozirgi) kelajakka yo'naltiriladi. Strategik rejalashtirish menejmentni tahlil qilish va qabul qilish vektorini yaratishni o'z ichiga oladi innovatsion echimlar kelajakdan hozirgi kungacha. Strategik rejalashtirish kelajakka ko'prik yaratadi va tashkilotni hozirgi holatidan istagan darajasiga ko'chirish uchun ishlatiladi. Shu bilan birga, korxona (tashkilot) uchun yangi imkoniyatlar ishlab chiqilmoqda, masalan, korxona profilini o'zgartirish, texnologiyani tubdan o'zgartirish, mamlakatning yoki mintaqaning turli mintaqalarida yangi korxonalar yaratish orqali ishlab chiqarish quvvatlarini kengaytirish va boshqalar.

№3