Mirzo Ulug‘bek nomidagi

1.2 Korxonaning ishlab chiqarish quvvatini aniqlash metodikasi.

Hozirgi kunga qadar korxonaning ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni tahlil qilishning yagona usuli mavjud emas. Ko‘pgina mualliflar korxonaning asosiy fondlaridan foydalanishni tahlil qilish nuqtai nazaridan tahlil qilish usullarini taklif qiladilar. Bu holda natija, uskunaning samaradorligini ko‘rib chiqing. Asosiy e'tibor korxonaning barcha jihozlarining, shu jumladan biron bir sababga ko‘ra harakatsiz bo‘lganlarning xususiyatlariga qaratiladi.

Ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni tavsiflovchi asosiy ko‘rsatkichlar asosan tashkilot iqtisodiyotiga oid kitoblarda tasvirlangan.
N.L.Zaytsev asosan uchastka, sex, zavodning ishlab chiqarish quvvatini ishlab chiqarish turi bo‘yicha hisoblash usulini belgilaydi.
Seriyali va yakka tartibdagi ishlab chiqarish korxonalarida hisoblash uskunalar guruhlari va ishlab chiqarish birliklari bo‘yicha amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish quvvatini aniqlash odatda jihozlar birliklari yoki guruhlarining o‘tkazuvchanligini hisoblashdan boshlanadi.
Davriy harakat birliklarini, fan-ixtisoslashtirilgan va texnologik ixtisoslashgan birliklarni ajrating.
Bir xil turdagi predmetga ixtisoslashtirilgan uskunalar (to‘quv, yigiruv mashinalari va boshqalar) bilan jihozlangan ustaxona, uchastkaning ishlab chiqarish quvvati quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:


Q.=U.s.u.* U.y.f.* U.o‘.f.,
bu erda;
Q. - quvvat;
U.s.u. - uskunaning soatlik unumdorligi;
U.y.f. - uskunaning ish vaqtining rejalashtirilgan (samarali) yillik fondi, soatlar;
U.o‘.f. - quvvatni hisoblashda hisobga olinadigan ushbu turdagi uskunalarning o‘rtacha yillik parki.
Partiya birliklarining (kimyoviy bloklar, avtoklavlar va boshqalar) ishlab chiqarish quvvati quyidagi formula bilan aniqlanadi:


Q.= X.a.o. * (U.y.f./X.a.q.i.s.) * X.a.k.,
bu erda;
Q. - quvvat;