Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

a
ning keyingi bo‘g‘indagi 
i
ta’sirida umlautlashuvi kuzatiladi: 
eti
“uning oti”, 
belik
“baliq”, 
elip
“olib”, 
bešim
“boshim” (ko‘plikda
bašim). 
ə >i
o‘zgarishi tatar, boshqird, chuvash, xakas tillari uchun xos: ozarb. 
ət
, 
uyg. 
ət
“tana”, tatar
 it
“go‘sht”, boshq. 
it,
xak. 
it
. 
o>u
o‘zgarishi tatar, boshqird, qisman, chuvash tillariga xos: 
toğız
“to‘qqiz”: 
qoz., 
toğız,
qirg‘: 
toğuz
, turk
. dokuz
, boshq.
tuğız
, q-qalp. 
toğız
, qum. 
toğuz
, tat. 
tuğız
. 
o, ө
unlilari qozoq, qoraqalpoq, no‘g‘ay, qorachoy - balqar tillarida so‘z 
boshida diftonglashgan holda talaffuz etiladi: q-qalp. 
uoq
“o‘q”, q-balq. 
uot
“olov”, 
uon
“o‘n”, qoz. 
uoraq
“o‘roq”. Shunga o‘xshash talaffuz singarmonizm saqlangan 
ayrim o‘zbek shevalarida ham kuzatiladi. 
O‘zbek tilining undoshlar tizimi boshqa turkiy tillarga mos tushadi. 
Ammo turkiy tillardan ba’zilarida undoshlar boshqacharoq ishlatiladi. Turkiy tillar 
undosh tovushlar miqdori jihatidan, deyarli, farqlanmaydi. Turkiy tillar 
fonetikasiga bag‘ishlangan adabiyotlarda undoshlar 20 tadan - 30 tagacha bo‘lgan 
miqdorda ko‘rsatiladi. Sof turkiy so‘zlar sonor tovush bilan boshlanmaydi 

---

33 
(bunday so‘zlar uchrasa, ular boshqa tildan o‘zlashgan yoki keyingi fonetik 
taraqqiyot natijasida yuzaga kelgan bo‘ladi). Boshqa undoshlar esa so‘zning 
boshida ham, oxirida ham keladi. 
Turkiy tillarning o‘g‘uz guruhi (turkman, turk, ozarbayjon tillari)da so‘z 
boshida undoshlarning jaranglilashuvi keng tarqalgan: boshqa turkiy tillarda so‘z 
boshida keladigan