Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети

Синтоийлик

• Синтоийлик (Синтоизм) дини қадимги Японияда вужудга келган. Унинг номланиши хитойча “синто” (худолар йўли) сўзидан олинган. Синтоийлик динининг вужудга келишига оид аниқ маълумотлар мавжуд эмас. Синтоийлик яна японлар учун ҳам тарих, ҳам анъана, ҳам ҳаёт тарзи демакдир.
• Синтоийлик таълимотига кўра, Микадо (император) - осмон руҳларининг давомчисидир. Ҳар бир япон кишиси иккинчи даражали руҳлар (“Ками”)нинг ворисидир. Японлар “ками”ни аждодлар ва қаҳрамонларнинг руҳлари деб эътиқод қиладилар. Художўй япон вафот этгач ўзининг ҳам ўша “ками”лардан бири бўлишига ишонади.
• Синтоийликда олий илоҳ тушунчаси мавжуд эмас. У аждодлар руҳи ва табиатга сиғинишга ўргатади. Синтоийликда умумий ҳаётий риоя қилиниши лозим бўлган қоидалардан бошқа диний урф-одатлар йўқ. Унда бир умумий маънавий қоида мавжуд бўлиб, у ҳам бўлса “Умум қонунларига риоя қилган ҳолда Табиат қоидаларига мос ҳаракат қил”. Японлар тасаввурида улар яхшилик ва ёмонлик тушунчаларини табиатан яхши билганлар. Синтоийлик ҳақидаги маълумотлар “Кодзики” (Қадимий ёзувлар) ва “Нихонги” (Япония анналлари) манбаларида учрайди.
• “Кодзики” – синтоийликнинг муқаддас китобидир. Бу китоб Япония ва у ерда яшовчи халқларни тушунишнинг калити ҳисобланади. Унда иккита асосий мазмун мужассам: қон-қабилавий бирлик ва сиёсий ҳокимият ғояси.

• Синтоийлик

• Синтоийлик японларга мавжудот олами, табиат, инсонлар ўртасидаги ўзаро муносабат ҳақидаги қарашларни сингдирган. Бу қарашлар беш тамойилда намоён бўлади:
• Биринчи тамойил бутун борлиқ дунёнинг ўз-ўзича ривожланиши натижасидир. Дунё ўз-ўзича вужудга келган бўлиб, у яхши ва мукаммалдир.
• Иккинчи тамойил ҳаёт кучини таъкидлайди. Ҳаётдаги ҳар бир табиий ҳолат эътиборга олинади. Фақатгина “нопок” бўлган нарсага аҳамият берилмайди. Бироқ ҳар қандай “нопок”лик тозаланиши мумкин. Шунинг учун синтоийлик маросимлари инсонда мослашишга мойиллик уйғотишга қаратилган.
• Учинчи тамойил табиат билан тарихни ягона деб тушунтиради. Синтоийлик таълимоти дунёни жонли ва жонсизга ажратмайди. Унга эътиқод қилувчилар наздида дунёдаги ҳайвонлар, ўсимликлар, жисмлар, умуман, табиатдаги барча нарсалар тирикдир ва инсон вужудида “ками” худолари яшайдилар. Синтоийликга кўра “ками” дунёси одамлар дунёсидан алоҳида дунё эмас, балки у одамлар билан уйғунлашиб кетган.
•