Мирзо улуғбек номидаги

Халқаро амалиётдан фойдаланиш ва илм-фан тараққиётида русларнинг асосий ёндашувлари.
Россия университетлари битирувчиларга ўз мутахассисликлари бўйича ишлашларини кафолатламайди, давлат эса зарур мутахассисларни тайёрлаш харажатларини қоплайди холос. Мамлакатда меҳнатга лаёқатли аҳолининг 36,5% касбий тайёргарликка эга емас. Мамлакат 1995 йилдан бери ижтимоий-гуманитар таълим бериш бўйича 8 пунктга ошиб, билимлар индексида 47-ўринни эгаллайди. Бир томондан, бу таълим давлатнинг эҳтиёжларига йўналтирилган иқтисодий секторига айлангани ва бизнес билан иттифоқ тузишга тайёрлигида намоён бўлса, бошқа томондан, унинг жамият ижтимоий-маданий ривожланишидаги роли ошиб бораётганлиги кўрсатиб, уни янада инновациялаштириш вазифасини юклайди.
Жамият ҳаётига билимларни жалб қилишнинг янги табиати олинган билимлар ва ушбу билимларни қўллаш учун тўланадиган ҳақ ўртасидаги тўғридан-тўғри боғлиқликни назарда тутади, яъни таълим меҳнат бозорида аллақачон Товар турига айланиб улгурган; сизинг топаётган даромадингиз эгаллаган билимларингиз билан тўғри пропорсионалдир. Масалан, фақат умумий таълим муассасасини битирган америкалик бакалавр даражасидан 1,5 баравар, мастердан 3 баравар кам пул топади, чунки унинг билими бакалавр ва магистрнинг билимидан анча кам бўлиши мумкин. Бунда дипломнинг ҳеч қандай аҳамияти йўқ. Мамлакатда университет битирувчиси учун устувор муаммо бу ҳатто тўлов эемас, балки мутахассислик бўйича ишга жойлашишдир, шунинг учун уларнинг баъзилари чет элга боришни афзал кўришади (улар учун ички диплом шунчаки трамплин ҳисобланади), баъзилари эса ишлашга бормайдилар.
Хулоса қилиб, Россия олий таълим таълим тизимида ижтимоий-гуманитар фанларни ўқитишнинг аҳамиятини ошириш ва бу борадаги бир қатор муаммоларни ечишда қуйидагилар келтириб ўтилиши мумкин:
1. Жамият маънавий ҳаётининг бутун соҳасини муқаррар тижоратлаштириш, таълим тизимида билимларни фақат товарга айлантиришга қарши курашиш керак. Ушбу муаммони ҳал қилиш учун нафақат бозор муносабатларида, балки маданиятда ҳам яшашга "ўргатадиган" гуманитар фанлар бўйича турли хил махсус курслар ва талабаларнинг ўқув жараёнидаги аҳамияти ва ҳажмини ошириш керак.
2. Таълим соҳасидаги ислоҳотларни молиявий қўллаб-қувватламасдан ва давлат бюджети таркибий қисми ўсмасдан туриб амалга ошириш мумкин емас. Шу билан бирга, бизнес учун таълимнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш, таълим тизимида мавжуд ташкилий ва иқтисодий механизмларни модернизация қилишни давом еттириш керак.
3. Замонавий таълим тизимини шакллантириш чуқур фундаментал тайёргарликни талаб қилади. Бу ўқув дастурларига талабаларнинг ижтимоий-ахлоқий доираларини кенгайтирадиган фанларни киритишни, уларнинг фан тарихи, замонавий илмий-техникавий билимларнинг фалсафий муаммолари билан танишишини талаб қилади.
4. Янги ўқув технологияларини қўллаган ҳолда анъанавий таълим шаклларини интеграциялашувини ўқув жараёнига жорий етиш, бундан кўзланган мақсад талабалар ва ўқитувчиларни дунё интеллектуал ҳамжамиятига жалб қилишдан иборат. Aммо бу таълим соҳасида ривожланган миллий анъаналар ва тўпланган тарихий тажрибани ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши керак.
5. Олий таълим, қандай ўқув дастуридан қатъий назар, ижтимоий ва гуманитар тайёргарликка, маънавий ва ахлоқий қадриятлар ва меъёрларни ўзлаштиришга, гуманистик дунёқарашни шакллантиришга йўналтирилган бўлиши керак. Ўқув жараёни таълимнинг бирлигида, яъни тажриба, билим, кўникма, маданиятни кенг таништириш сифатида маърифат билан шахсни ижтимоийлаштириш жараёни шаклида амалга оширилиши керак
6. Ёшларнинг пухта таълим олиш имконияти кўп жиҳатдан оиланинг моддий фаровонлиги даражасига боғлиқлигини ҳисобга олсак, уларнинг ўртача даромади жуда кам бўлиб қолмоқда, давлат молиявий қўллаб-қувватлаш учун олий маълумот олишни истаган ёшларнинг бошланғич имкониятларини бирлаштириш йўлида янада фаол чоралар кўриши керак..
Кўрсатиб ўтилган вазифалар, албатта, таълим тизимини ислоҳ қилишнинг барча йўналишларини қамраб олмайди, аммо, улар муҳокама қилинадиган йўналишларни белгилаб беради.