Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

19-BOB. OLE ASOSLARI

19.1. Asosiy tushunchalar

Ushbu bobda bir nechta ilovalar yordamida matn, tasvir, audio, video kabi umumiy ma`lumotlar bilan ishlash yo`l-yo`riqlari bayon qilinadi. Unda bir qator tushunchalardan keng foydalaniladi.

OLE abbreviaturasi Objects Linked and Embedded (qo`shilgan va biriktirilgan Ob’yektlar - BBO) ma`nosini anglatadi.

Ilovalar o`rtasida taqsimlanadigan ma`lumotlar OLE ob’yektlari deb ataladi.

OLE ob’yektlarini o`z ichiga olgan ilovalarni OLE konteyner (OLE Container) deyiladi.

Ma`lumotlarini OLE konteynerga OLE ob’yekt sifatida berishi mumkin bo`lgan ilovalar OLE server deb ataladi. Masalan, MicroSoft Word ilovasi hujjat tarkibiga grafik, audio, video kliplar hamda ko`plab boshqa turdagi ob’yektlarni olishi mumkin.

Nomidan ko`rinib turibdiki, ob’yektlarni OLE konteynerga yoki qo`shish yoki biriktirib qo`yish mumkin. Birinchi holda, ma`lumotlar disk-dagi fayllarda saqlanadi va ixtiyoriy ilovalarga bu fayldagi ma`lumotlar bilan ishlash va tahrirlash uquqi beriladi. Ikkinchi holda, ma`lumotlar OLE konteyner tarkibiga qo`shiladi va faqat OLE konteynerga bu ma`lumotlarni ko`rish va o`zgartirish uchun ruxsat beriladi.

OLE ilovalar o`rtasida ma`lumotlar taqsimoti g’oyasini ro`yobga chiqarish natijasida yuzaga kelgan. Agar DDE yordamida faqat hujjatlar bilan ishlash mumkin bo`lsa, OLE ixtiyoriy tipdagi ma`lumotlarni ilovalar tarkibiga osongina qo`shib qo`yish imkonini beradi. Mijoz-ilova OLE konteynerining to`g’ri ishlashi uchun OLE serveri mavjud bo`lishi shart. Mijoz dasturida foydalanuvchi OLE ob’yektga har gal ma`lumotlarni ko`rish yoki tahrirlash uchun murojaat qilganda, ilova-server ishga tushadi va ma`lumotlar ustida ishlash ro`y beradi.

OLE – serverlarni faollashtirish usuliga qarab, bir nechta turga bo`linadi. 1- turda OLE serverni alohida oynada ishga tushiradi. 2-turda OLE in-place activation and editing ni amalga oshiradi, ya`ni server mijoz-ilovaning "ichida" ishga tushiriladi hamda sistema menyusi, qurollar paneli va boshqalarni o`ziga moslab o`zgartiriladi. OLE g’oyasini rivojlantirish OLE automation ga olib keldi. Bunda mijoz-ilova serverning ma`lum bir qism vazifasini bajaradi. Mijoz-dasturga joylashtirilgan OLE ob’yektning tipi serverning qaysi OLE versiyasida ishlashi bilan aniqlanadi.