Министрество высшего и среднего образования республики узбекистана

 
ЎЛЧОВ ТЕХНИКАСИ АСОСЛАРИ фани бўйича: 
Ўлчаш техникаси назариясининг асосий босқичларини, ўлчаш 
усулларини, ўлчаш қурилмалари ѐрдамида ахборот сигналларини ўлчашда, 
ўлчаш дастури ва методикасини ишлаб чиқиш масалалари, ўлчаш 
программаси ва методикасини ишлаб чиқиш, сигналларни анализ қилиш 
методлари, метрологик таҳлил, маълумотларни қайта ишлаш таъмойилларини 
қўллаш ва ўлчов тизимлари, автоматик текширув тизимларини ҳосил қилиш 
масалаларини қамрайди.

---

7 
Ўлчов техникаси асослари, Физик катталикларни ўлчаш. Физик 
катталиклар. Ўлчов системаси бирликлари. Ўлчаш воситалари. Ўлчаш 
воситаларининг аниқлик класслари. Ўлчаш воситаларининг асосий 
метрологик тавсифлари. Ўлчаш асбобларининг табақаланиши. Аналогли 
ўлчаш асбоблари. Ўлчаш ва уларнинг турлари. Эталонлар, уларнинг 
табақаланиши ва турлари. Ўлчашларнинг сифат мезонлари.
Ўлчаш асбобларининг аниқлик класслари. Ўлчаш асбобларининг 
метрологик тавсифлари. Аналог ўлчаш асбобларининг умумий қисмлари ва 
бўлаклари. Аналог ўлчаш асбобларининг турлари. Ўлчаш асбобларидаги 
шартли белгилар. Рақамли ўлчаш асбоблари. Электромеханик туридаги ўлчаш 
асбобларининг турлари, метрологик тавсифлари.Рақамли ўлчаш асбоблари.
Ўлчаш хатоликлари. Мунтазам хатоликлар ва уларни камайтириш 
усуллари. Аддитив ва мультипликатив хатоликлар. Ўлчашдаги хатоликлар, 
уларни бартараф этиш усуллари. Ўлчашларнинг аниклик даражалари. 
Систематик хатоликлар ҳамда уларнинг келиб чиқиш сабабларини топиш ва 
йўқотиш усуллари. Ўлчов системасининг характеристикалари: сезгирлик ва 
сезгирлик даражаси. Хатолар назарияси. Систематик хатоликлар, тасодифий 
хатоликлар. Ўлчаш чегараси, динамик диапазон акс этиш (отклик) тизими. 
Нулинчи тартибли система, биринчи тартибли система, иккинчи тартибли 
система, чикишсиз система. Электр токи ва кучланишини ўлчаш усуллари. 
Электр каршилигини, электр сиғимини, электр индуктивлигини, ўлчаш 
усуллари. Қувват ва энергияни ўлчаш усуллари.
Магнит майдон параметрларини ўлчаш. Осциллограф ѐрдамида 
сигналларнинг амплитуда – частота ва фаза – частота характеристикаларини 
ўлчаш. Фаза силжиш бурчагини ўлчаш усуллари. Температурани ўлчаш 
усуллари. Ҳалақтлар. Термоэлектрик, утечка (ситиб чиқиш) токи.
Халақитларни сиғимли, индуктивликка боғлиқ ва ерга уланишда содир 
бўладиган турлари. Ўлчаш техникасининг ҳозирги кундаги ҳолати ва 
ривожланиш истиқболлари