Министерство высшего и среднего специального образования республики узбекистан

III. Skvajin zaryadlari konstruksiyasi va ularni xisoblash.

Skvajina zaryadlari о‘ziga konstruksiyasi bо‘yicha yoppasiga tо‘ldirilgan va orasidagi xavoli bо‘shliq qoldirilgan konstruksiyada bо‘ladi. Bir tekis tо‘ldirilgan zaryad skvajinaning pastki qismida joylashib, u asosan ustupning pastki qismiga ta’sir qiladi. Shuning uchun portlatish ishlarida 1 tekis tо‘ldirilgan zaryadlarni qо‘llanilganda negabaritlar (besо‘naqaylar) hosil bо‘ladi. Havoli bо‘liq qoldirilgan zaryadlarni qо‘llash tog‘ jinslarining maydalanuvchanligini oshiradi. Shuning uchun biz havoli bо‘shliq qoldirilgan skvajinali zaryad konstruksiyasini tanlaymiz.

1.Sharoshkali dolotaning berilgan diametri bо‘yicha portlovchi skvajina diametri ( , mm) aniqlanadi:

bu yerda: - dolota diametri, mm;

- tog‘ jinsi qattiqligiga bog‘lik holda qabul qilinuvchi burg‘ulash koeffitsenti

2. Perebur uzunligi ( ,m) aniqlanadi:

bu yerda: - skvajina diametri, m.

3.Skvajina uzunligi ( ,m) aniqlanadi:

bu yerda: - pog‘ona balandligi, m.

4.Zaboyka uzunligi ( , m) aniqlanadi:

bu yerda: - skvajina uzunligi, m.

5.Skvajinadagi portlovchi modda zaryadi uzunligi ( ,m) aniqlanadi:

6.Skvajinaning solishtirma sig‘imi ( , kg/m) aniqlanadi:

=

bu yerda: – skvajina diametri, dm;

- skvajinadagi zaryad zichligi, kg/dm³.

7. Etalondagi portlovchi moddaning solishtirma sarfi ( , kg/m³) aniqlanib, qabul qilingan portlovchi moddaning solishtirma sarfi ( , kg/m³) aniqlanadi:

bu yerda: – portlovchi modda turini hisobga oluvchi koeffitsent.