Министерство высшего и среднего специального образования республики узбекистан

b) Asinxron yuklama va uning turg’un ishlash me’zoni.

Asinxron motor yuklama sifatida aktiv va reaktiv quvvatlarni iste’mol qiladi. Shartli ravishda aktiv quvvat aylantiruvchi momentni xosil qilishga, reaktiv quvvat esa mashinaning magnit maydonini xosil qilishga sarf bo’ladi deb hisoblash mumkin. Aylanuvchan qism - rotorning mavjudligi motordagi elektr magnit va mexanik jarayonlarni birgalikda o’rganishni talab etadi. Shu sababli asinxron motorning sirpanishi mashinaning kompleks parametri bo’lib, uni ham statik, ham dinamik holatlarda xarakterlaydi.

Asinxron yuklamaning statik va dinamik xarakteristikalari turlicha. Bu farq motorning sirpanishi tez o’zgarganda erkin toklarning xosil bo’lishi bilan shartlanadi.

Ushbu bo’limda, avval, asinxron motorning statik xarakteristkalarini ko’rib chiqamiz.

Asinxron motorning soddalashtirilgan G-simon almashtirish sxemasidan foydalanamiz (14.2- rasm). Bunda statordagi isroflarni tarmoqqa tegishli deb olamiz. Shuningdek, po’latning magnitlanishi bilan bog’liq aktiv quvvat isrofini ham e’tiborga olmaymiz.

14.2.-rasm. Asinxron dvigatelning almashtirish sxemasi

14.2- rasmda X_S – stator va rotorning sochilma qarshiligi; R/S - rotor chulg’amining keltirilgan aktiv qarshiligi; S= - sirpanish; _o,_R - rotorning sinxron va ishchi burchak tezliklari; X_ - magnitlanish tarmog’ining qarshiligi.

Odatda kichik va o’rta quvvatli asinxron motorlar uchun S=0,030,05, katta quvvatli asinxron motorlar uchun S=0,01.

Motor iste’mol qiluvchi aktiv quvvatni almashtirish sxemasi bo’yicha aniqlash mumkin:

R=I² (14.4)