Министерство высшего и среднего специального образования республики узбекистан

Personal (lotincha — “shaxs” so’zidan) — korxona, muassasa, tashkilot xodimlari tarkibi.

“Personalni boshqarish” fanining predmeti — korxonalarning samarali faoliyat ko’rsatishini ta’minlash va ishlovchilarning ehtiyojlarini qondirish maqsadida xodimlarga maqsadga muvofiq ta’sir ko’rsatish bilan bog’liq bilimlar tizimi.

“Personalning kasbiy tuzilishi” tushunchasi bir-biri bilan bog’liq bo’lgan quyidagi jihatlar, ya’ni ishchi kuchining kasbiy tuzilishi, uning malakaviy tuzilishi hamda malakaning mazmunidan iborat.

Personalni boshqarish sub’ekti — bu, boshqaruvchi xodimlar, ob’ekti esa, ishlab chiqarish xodimlaridir.

Personalni jalb etish — bu, ikki asosiy manba, ya’ni xodimlarni jalb qilishning ichki va tashqi manbalari hisobiga ehtiyojni qondirishdir.

Personalni boshqarishning zarur ob’ekti — bu, korxona va tashkilotning ijtimoiy muhitini rivojlantirishdir.

Rahbarlar (ma’muriy-boshqaruv xodimlari) — me’yoriy hujjatlarga muvofiq (nizomlar, ustavlar, ichki tartib qoidalari) ma’muriylashtirish funktsiyalari, korxona, tashkilot va muassasa nomidan harakatlanish, taqsimlash huquqlariga va vakolatlariga (ma’muriy funktsiyalar) ega bo’lgan, qaramog’idagi (bo’ysunishidagi) xodimlarga rahbarlik qiluvchi (ishlab chiqarishga oid bo’lgan topshiriqlarni taqsimlash, xodimlarni joy-joyiga qo’yish), korxona, tashkilot va muassasaning, shuningdek bo’linmalarning faoliyatini tashkil qiluvchi va muvofiqlashtiruvchi, farmoyishlarni, topshiriqlarni bajarilishi ustidan nazorat olib boruvchi korxona, tashkilot va muassasalar boshqaruv xodimlarining bir qismi.

Reja — xo’jalik sub’ekti, boshqaruv tizimi ayrim bo’g’inlari faoliyatiningdasturi. Ichki ishlab chiqarish, biznes, mintaqaviy, tarmoq, umumdavlat hamda joriy va istiqbol rejalari bo’ladi.

Rentabellik (nemischa — “daromadli”, “foydali” so’zidan) — korxona yoki tadbirkorlikning daromaddorligi, samaraligi.

Sindikat (lotincha — “ishonchli” so’zidan) — bir turdagi mahsulotlar ishlab chiqaradigan korxonalar birlashmasi.

Soliq — davlat tomonidan yuridik va jismoniy shaxslar daromadi yoki mol-mulkidan undiriladigan majburiy to’lov. Daromad, qo’shilgan qiymat soliqlari, aktsizlar, mahalliy soliq va yig’imlar bo’ladi.

Stress (inglizcha — “bosim”, “kuchlanish”, “tanglik” so’zlaridan) — kuchli ta’sir natijasida sodir bo’ladigan o’ta hayajon-lanish, asabiylikholati.

Tadbirkorlik — kapital sarflab, tovar va xizmatlar yaratish bilan foyda topishga qaratilgan iqtisodiy faoliyat, biznesning

asosiy turi.

Taklif — muayyan vaqtda muayyan narxlar bilan bozorga chiqarilgan va chiqarilishi mumkin bo’lgan tovarlar va xizmatlar miqdori.

Talab — xaridorning iste’molchining bozordagi muayyan tovarlari, ne’matlarini sotib olishga bo’lgan istagi. Haqiqiy, o’sayotgan, barqaror qondirilgan, qondirilishi kechiktirilgan, qondiril-magan, yakka, yalpi, bozor talabi va boshqa talablar bo’ladi.

Tanqid qilish — bu, mehnat faoliyati jarayonida xodimlarning bir-birlari sha’niga tanqidiy mulohazalar bildirishidir.

Tarif setkasi — bu, mehnatning murakkabligi bo’yicha ish haqini tabaqalashtirish vositasidir.

Temperament — lotincha so’zidan olingan bo’lib, — qismlarning tegishli nisbati, mutanosiblik, degan ma’noni anglatadi, shaxsning o’ziga xos xususiyatlarini, faoliyatining dinamik va hissiy tomonlarini, shuningdek, xulqatvorini aks ettiradi.