Минг қуёш шуъласи

168
Холид Хусайний
,
Лайло худди ўзини ҳеч нарсани эшитмагандек 
кўрсатиб, автобус зинасига оёқ босди. Назорат-
чи эса, унинг билагидан тутганча, навбатда тур-
ган оломон сафидан четга чиқарди. 
– Сен ҳам, – деди у Мар ямга ўгирилиб. – Тез-
тез, имилламаларинг!
– Нима гап ўзи, ака? – сўради Лайло лаблари 
титраб. – Бизнинг чиптамиз бор. Қариндошимиз 
уни сизга бермадими?
Назоратчи «жим тур» дегандек бармоғини ла-
бига босиб, ўнг юзи узунасига чандиқ билан қоп-
ланган ялпоқбашара шеригига нималарнидир 
пичирлади. 
– Орқамдан юрларинг! – деди тиртиқ соқчи 
уларга юзланиб.
– Биз манави автобусга чиқишимиз керак, – 
чирқиради Лайло асабий овозда. – Бизнинг чипта-
миз бор. Нега бизни ушлаб ўтирибсизлар?
– Сизлар ҳеч қаёққа бормайсизлар, эшитди-
ларингми? Орқамдан юр дедим! Ёки манави ёш 
қизчаларингни кўз ўнгида сизларга қарши куч 
ишлатишимни истаяпсанларми?
Уларни катта юк машинасига чиқаришди. Бе-
ихтиёр Лайло автобус тарафга қаради. Вакил-
нинг ўғли автобус ойнасидан уларга қараб шо-
дон қўл силкитарди. 
«Тўрабозхон чорраҳаси» полицияси бўлинма-
сида уларнинг ҳар иккисини одамлар билан лиқ 
тўла йўлакнинг икки бурчагига ўтқизиб қўйиш-
ди. Ўртада узун стол бўлиб, унинг ортида бир эр-
как ўтирар, лабига сигарет қистирганча ёзув ма-
шинасини тарақлатиб қандайдир матнни оққа 
кўчирарди. Орадан уч соатча вақт ўтди. Азиза 
йўлакнинг у тарафидан бу тарафига пилдираб 
чарчади, бояги котиб унга ўйнаб туриш учун 
берган қисқичларни бир четга улоқтирди, Мар ям 

---

169
Минг куёш шуъласи
,
берган печенени еб тугатгач, ойисининг қўйнида 
ухлаб қолди. 
Соат учларга яқин Лайлони сўроқ қилгани 
олиб киришди. Мар ям йўлакда қолди. Ҳужра-
нинг тўрида қора костюм, оқ кўйлак кийиб, бў-
йинбоғ боғлаган, соқоли ўзига ярашган, сочлари 
қисқартирилган, қошлари ўсиқ, ўттиз ёшлардаги 
хушбичим эркак ўтирарди. У Лайлодан кўз узмай 
столни қалам билан тарақлата бошлади. 
– Биламиз, – деди у бир-икки йўталиб олгач. – 
Синглим, сиз бугун бир марта алдадингиз. Бояги, 
автошоҳбекатдаги йигит сизнинг қариндошингиз 
эмас эди, тўғрими? Буни унинг ўзи бизга айтди. 
Хўш, яна алдаш ниятингиз йўқми? Мен фақат рост 
гапиришни маслаҳат берган бўлардим. 
– Биз амакимникига бораётгандик, – деди 
Лайло ердан кўз узмай. – Ростини айтяпман.
Полициячи бош ирғади. 
– Йўлакда турган аёл онангизми?
– Ҳа!
– Лекин у Ҳирот шевасида гапиряпти-ку! Сиз 
эса, ғирт кобулликка ўхшайсиз.
– Ойим Ҳиротда, мен эса Кобулда туғилганман. 
– Бунга ҳам ишондик, дейлик. Сиз бева эка-
нингизни айтибсиз. Таъзиямни қабул қилинг. 
Амакингиз қаерда яшайди?
– Пешоварда.
– Ҳа, буни айтдингиз. – У қаламни оппоқ қоғоз 
сутига қўйди. – Пешовар катта шаҳар. Айнан қа-
ерида туради амакингиз? Қайси туманда? Қайси 
кўча ёки маҳаллада?
Лайло бутун кучини тўплаб баданида турган 
титроқни босишга уринди. Беихтиёр ойиси му-
жоҳидларнинг Кобулга кириб келиши муносаба-
ти билан берган зиёфатда эркакларнинг оғзидан 
эшитган жумла эсига тушди:

---

170
Холид Хусайний
,
– Жамруд кўчасида! 
– Яхши, бу кўчада машҳур «Континентал-мар-
варид» меҳмонхонаси бор, амакингиз бу ҳақда 
айтган бўлсалар керак-а?
– Ҳа, ҳа, айтгандилар, – деди Лайло нафаси 
тиқилиб. 
– Йўғ-е, «Континентал» меҳмонхонаси Хайбар 
кўчасида-ку! 
Йўлакдан Азизанинг йиғиси эшитилди. 
– Қизим нимадандир қўрққан кўринади, ака, 
рухсат берсангиз...
– Мен сизга «ака» эмасман. Хизмат бурчимни ба-
жаряпман. Шу боис менга «Жаноб полициячи» деб 
мурожаат қилсангиз. Ҳозир қизингиз ёнингизда 
бўлади. Амакингизнинг телефон рақами бордир?
– Бор. Бор эди! – Лайло чодра ортидан поли-
циячининг таъқибли нигоҳини хис этди. – Вой, 
эсим қурсин, унутиб қўйибман. Ўлсин, кейинги 
пайтларда эсим кирди-чиқди бўп қолган ўзи.
Эркак бир хўрсиниб қўйди. Кейин Лайлодан 
амакисининг, янгасининг исмини, уларнинг неч-
та боласи борлигини, уларнинг ёши ва исмини, 
амакиси қаерда ишлаши, ёши нечадалигини 
сўради. Шу оддий саволлар ҳам Лайлони боши 
берк кўчага олиб кириб қўйганди. 
Полициячи қаламни бир четга суриб, бар-
моқларини чирмаштирди ва Лайлога оталарча 
хайрихоҳлик билан сўз қотди:
– Синглим, ўзингиз тушунасиз, аёл кишининг 
уйдан қочиб чиқиши – жиноят. Сизга ўхшаган-
ларнинг қанчасини уйига қайтарамиз ҳар куни. 
Ҳаммасининг баҳонаси бир хил – эри ўлган, қа-
риндошиникига кетяпти! Албатта, битта-иккита 
рост гапирадиганлар ҳам чиқиб туради. Қочга-
нингиз учун сизни қамашлари мумкин. Буни ай-
тмасам ҳам биласиз. 

---