Mineralogiya

Piroluzit – MnO₂ . Tarkibida – Mn – 63,2% bo`ladi. Tetragonal singoniyali, yashirin kristallangan, kukunsimon, qurumsimon, buyraksimon agregatlar ko`rinishida uchraydi. Rangi qora, u metallarga xos ko`kimtir tusda tovlanadi. Piroluzitning qattiqligi – 5-6, solishtirma og`irligi – 4,7-5,0. U HCl da eriydi va xlor ajralib chiqadi. Piroluzit – nurash jarayonidan hosil bo`ladi. Konlari Chiaturi – Gruziyada, Rossiyada, Hindistonda, Ganada, Braziliyada va Janubiy Afrikada mavjud.

Uraninit – UO₂. Mineral nomi tarkibiga qarab berilgan. Uraninitning uranga boy xilini – Norvegiyalik kimyogar – B.V.Breyogger (1851-1940) sharafiga breyoggerit, kam tarqoq elenmentlarga boy xilini shvetsiyalik P.T.Kleva (1840-1905) nomiga kleveit deb atalgan. Uraninit kubik singoniyali oktaedr va rombik dodekaedr qiyofalarda bo`ladi hamda buyraksimon, oqiq shakllarda uchratish mumkin. Uning rangi qora, ba`zan rangsiz binafsha holda tovlanadi va yarim metall kabi yaltiraydi, odatda smolaga o`xshash qora. Qattiqligi – 5-6, solishtirma og`irligi – 10-10,6. U kuchli radioaktiv metall. Uraninitning yirik uyumlari ishqorli va nordon jinslarning pegmatitlarida aniqlangan. Ularda toriy va kam tarqalgan elementlarning minerali – struverit, fergusanit, blamstrandin va boshqalar bilan bir paragenezisda yuzaga keladi.

Uraninitning konlari gidrotermal jarayonlarda paydo bo`ladi. Bulardan tashqari, ekzogen sharoitlarda hosil bo`lgan yirik konlarini uchratish mumkin.