Milliy universiteti p. Habibullayev nomidagi fizika fakulteti


Karboksimetilsellyuloza namunalarining olinishi, xossalari va ishlatilishi



Download 485,97 Kb.
bet5/20
Sana14.02.2022
Hajmi485,97 Kb.
#448504
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20
Bog'liq
Dusiyorov Nizomiddn kurs ishi

1.1 Karboksimetilsellyuloza namunalarining olinishi, xossalari va ishlatilishi

Sellyuloza qadimdan ma`lum tabiatda keng tarqalgan polimer. U xalq
xo`jaligining barcha tarmoqlarida juda ko`p maqsadlarda ishlatiladi. U turli
sharoitlarda kimyoviy reaktsiyaga kirishib qimmatbaho fizik kimyoviy hamda
ekspluatatsion xususiyatlarni namoyon qiluvchi oddiy va murakkab efirlar hosil
qiladi [7].
Sellyulozaning sanoatda ishlab chiqarilish miqdori va uning qo’llanilish
sohalari barcha sintetik polimerlarning shunday ko’rsatkichlaridan o’nlab xissa
ko’pdir [6]
Sellyulozaning karboksimetillangan efiri karboksimetilsellyuloza sellyuloza
va glikol kislotaning oddiy efiri hisoblanadi. U ishqoriy sellyulozani
Monoxlorsirka kislota yoki uni natriyli tuzini (MXSK) o`zaro ta`sirlashuvi
natijasida natriyli tuz ( Na-KMS) shaklida hosil bo`ladi [8].

[ С6H7O2(OH)3*XNaOH]n + nx CICH2COONa [ C6H7O2(OH)3-X(OCH2COONa)X]n + nxNaCI +nx H2O
Asosiy karboksimetillash reaktsiyasi bilan bir vaqtda o`zida monoxlor
atsetatni gidrolizlanuvchi qo`shimcha reaktsiya ham sodir bo`lib, ishqor ta`sirida
bu jarayon tezligi ortadi:

2CICH2COONa + HOH

HOCH2COOH + NaCI

HOCH2COOH + NaOH

HOCH2COONa + HOH

CICH2COONa NaOH

HOCH2COONa + NaCI


1918 yilda Yansen birinchi marta KMSni sintez qilgan. Bunda u sellyulozani
o`yuvchi natriyning spirtdagi eritmasida monoxlorsirka kislota bilan ishlov bergan
[9]. Sobiq ittifoq davrida KMS ni ishlab chiqarish Jigach Finkel’shteyn,
Mogilevskiy, Timoxinlar ishlab chiqqan texnologiya asosida amalga oshirilgan.
KMSni ishlab chiqarish uchun dastlabki xom ashyo sifatida sellyuloza,
MXSK, natriy karbonat, natriy bikarbonat (ayrim xollarda) qo`llaniladi. KMSni
olishda sellyuloza xom ashyosi sifatida kimyoviy qayta ishlashga mo`ljallangan
har qanday sellyuloza ishlatilishi mumkin. Ko`pincha yog’ochdan olingan sul’fit
va sul’fat sellyuloza ishlatiladi. Monoxlorsirka kislota (MXSK) sirka kislotani
to`g’ridan to`g’ri xlorlash yoki tirixloretilenni gidrolizlash orqali olinishi mumkin.
MXSKni sifatini tavsiflovchi asosiy ko`rsatkich undagi dixlorsirka kislotani
miqdori bilan belgilanadi. Uni miqdorini ortishi natriy-KMS almashinish darajasini
kamayishi va sellyuloza makromolekulasini tikilib qolib gel – fraktsiya miqdorini
ortib ketishiga sabab bo`ladi. Bu o`z navbatida KMS eritmalarini eruvchanligi va
fil’trlanishini yomonlashtiradi.
KMS sintez qilish uchun bevosita monoxlorsirka kislota yoki natriy
monoxlor atsetat ishlatilishi mumkin bo`lib, u monoxlor sirka kislotani natriy
karbonat bilan qattiq fazada ta`sirlashuvi natijasida olinadi:
2CICH2COOH + Na2CO3 = CICH2COONa + CO2 + H2O

Download 485,97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish