Milliy universiteti m. Xudoyqulov ju r n a L ist ik a g a k ir is h

4. Hajviy jumaUar
Jum allar tasnifida hajviy jum allar ham muhim o 'rin tutadi. 
Hajviy jum allar jamiyat hayotini hajv va kulgi vositasi bilan 
yoritadi. Garchi ular ijtimoiy hayotning hamma sohalariga kirib 
borishlari sababli ijtimoiy-siyosiy jumallaiga yaqin tursalar—da, 
ular hayotni boshqa jum allar singari jiddiy tahiil usulida emas, 
satira va yumor — ijtimoiy kulgi vositasida aks etiiradi, hayotdagi 
ijtimoiy illatlarga qarshi kurashadi, salbiy hususiyatga ega bo'Igan 
voqea va hodisalami hajv nuqtayi nazaridan baholaydi, xulosalar 
chiqaradi. Hajviy jurnallar faoliyatida hajviy publitsistika asosiy 
o 'rin n i egallaydi. Dunyodagi juda k o 'p mamlakatlar o 'z h^jviy 
jumallariga ega Bular orasida Angliyada chiqadigan «Private lie» 
(«Shaxsiy 
ko'z»), 
Fransiyada 
nashr 
etiladigan 
«Gala» 
( “ Namoyish”), Germaniyada chiqadigan «Shpigel», («Oyna»), 
Rossiyada chiqadigan «KpoKOiinn» («Timsoh») va boshqalar bor. 
Mamlakatimizda hajviy jum allar XX asming boshlarida paydo 
bo'ldi. Bular 1917—yildan chiqqan «Chayon» va «C ho'l chayoni» 
hajviy jumallari bo'lib, o sha davr ijtimoiy illatlarini hajv ostiga
87
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

olgan. 1923—yildan e'tiboran nashr etib kelinayotgan «Mushtum» 
jumali hozirda ham asosiy o'zbek hajviy jumali hisoblanadi.
5. Suratli jurnallar
Jumallar tasnifida suratli jum allar ham alohida o 'rin tutadi. 
Suratli jum allar jamiyat hayotini yoritishda texnikaga asoslangan 
alohida bir usul — fotojumalistikadan keng foydalanadilar. 
Fotojumalistikaning asosini fotopublitsistika tashkil etadi va 
publitistikaning bu sohasi ham o 'z ichki janrlari va keng ijodiy 
imkoniyatlariga egadir. Suratli jumallarda fotosurat bilan ana shu 
suratlami sharhlovchi yoki to'ldiruvchi bosma so 'z — matn ham 
muhim rol o'ynaydi. Shuni aytish kerakki, boshqa ijtimoiy-siyosiy 
jumallarda ham fotosuratlardan keng foydalaniladi, ammo bunday 
jumallarda esa bosma so 'z — matn asosiy o 'rin tutadi, suratli 
jumaliarda esa suratlar asosiy o 'rin n i egallaydi.
Suratli jum allar jahonning ko'plab mamlakatlarida nashr 
etiladi. Bular orasida AQSHdagi «Playboy», «Germaniyadagi 
«Shpigel», Rossiyadagi «OroHeK» kabilar bor. Respublikamizda 
maxsus « 0 ' zbekiston kontakt* degan suratli jum al nashr etiladi. 
Shuningdek, «Guliston», «Saodat», «Yoshlik», «Filmz* kabi 
jumallarda ham fotosuratlarga keng o 'rin beriladi. 
Suratli 
jumallarda ishlovchi jum alist fotojumalistikadan chuqur xabardor 
bo'lishi lozim.