«Milliy libos, kashtachilik, to‘qimachilik» kafedrasi «Tikuv buyumlari materialshunosligi» fanidan laborotoriya mashg‘ulotlarini bajarish uchun metodik qo’llanma



Download 3,87 Mb.
bet5/31
Sana05.07.2022
Hajmi3,87 Mb.
#740689
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31
Bog'liq
Tikuv buyumlari materialshunosligi laboratoriya lotincha 3

2-LABORATORIYa IShI


TO’QIMAChILIK TOLALARINI BIR-BIRIDAN AJRATISh


Ishning maqsadi:
To’qimachilik tolalarining alanga ta’sirida bir-biridan farqlanishini o’rgatish.
Topshiriqlar:
1.Oranoleptik usul-tolalarning tashqi ko’rinishi va yondirish usuli bilan aniqlash.
2.Mikroskopik usul yordamida o’rganish.
3.Kimyoviy usul yordamida o’rganish.



T/r

Tolalarning nomi

Tolalarning holati

Hidi

Qoldig’i
(kuli)

Alangaga
kirganda

Alanga
ichida

Alangadan
olganda

1.

Paxta, zig’ir, viskoza, mis-ammiak

Tez yonadi

Yorug’ alanga hosil qilib yonadi

Yonishni davom ettiradi

Yongan qog’oz-
ning hidi

Engil, kumush rangli

2.

Jun, ipak

Alangandan qochib jizg’anak hosil qiladi

Yorug’ alanga hosil qilib jizg’anak bo’lib yonadi

Yonishni sekinlik bilan to’xtatadi

Yongan sochning hidi

Barmoq bilan ezilganda qora sharcha

3.

Atsetat

Eriydi

Yorug’ alanga hosil qilib yonadi

Yonishni davom ettiradi

Sirka hidi

Qora qatiq sharcha

4.

Kazein

Tez yonadi

Yorug’ alanga hosil qilib yonadi

Yonishni davom ettiradi

Kuygan sutning hidi

Barmoq bilan ezilganda qora sharcha

5.

Kapron,
lavsan

Eriydi

Kichik alanga va qora tutun bilan yonadi

Yonishni davom ettiradi

Surguch hidi

Issiq paytda-
eritma, sovuganda qattiq sharcha

6.

Nitron

Eriydi

Tez alanga va qora tutun bilan yonadi

Yonishni davom ettiradi

Spesifik

Barmoq bilan ezilganda qora sharcha

7.

Xlorin

Eriydi

Havo rangli alanga va qora tutun bilan yonadi

Yonishni bir zumda to’xtatadi

Xlor hidi

Qora qattiq sharcha

3-LABORATORIYa IShI
TO’QIMAChILIK IPLARINING XUSUSIYaTINI I USTER® TESTER 8-S800, STATIMAT-C, TW-3, HM-3 ASBOBLARIDA O’RGANISh
Ishning maqsadi:
Iplarning tasnifi va turlarini o’rganish. Paxta tolasidan olingan iplarning xususiyatlari (chiziqiy zichligi, mustahkamligi, uzayishi, eshilishi, nuqsonlari)ni zamonaviy usullarda aniqlash.
Topshiriqlar:
1.Qo’yida keltirilgan iboralarning ta’rif va qoidalari o’rganilib yozilsin:
-yigirilgan ip;
-iplarning turlari;
-iplarning chiziqiy zichligi;
-iplarning mustahkamligi;
-iplarning solishtirma uzilish kuchi;
-iplarning uzilishdagi uzayishi;
-iplarning namligi;
-iplarning eshilishi;
-iplarning notekisligi;
-iplarning nuqsonlari.
2.Olingan ip namunalarining xususiyatlari (chiziqiy zichligi, mustahkamligi, uzayishi, eshilishi, nuqsonlari) aniqlansin, natijalari tegishli standart me’yorlari bilan taqqoslansin va olingan sinov natijalari jadvalda mujassasmlashtirilsin.
3.Bajarilgan ishlar yuzasidan tegishli xulosalar yozilsin.
Iplarning chiziqiy zichligi
Ipning chiziqiy zichligi yoki yo’g’onligi «teks» birligida 1000 metr ipning grammda o’lchanadigan massasi bilan aniqlanadi.
(teks)
bu erda: m-ip namunasining massasi, g;
L-ip namunasining uzunligi, km.
Iplarning chiziqiy zichligi bo’yicha quyidagi tushunchalar ishlatiladi:
1.Nominal chiziqiy zichlik.
2.Haqiqiy chiziqiy zichlik.
3.Konditsion chiziqiy zichlik.
Nominal chiziqiy zichlik-ishlab chiqarish uchun berilgan topshiriq bo’lib, yo’g’onlilik «Tn» bilan belgilanadi.
Haqiqiy chiziqiy zichlik-sinash yo’li bilan aniqlanib, formula yordamida bilan hisoblanadi.
Konditsion chiziqiy zichlik iplarning namligini hisobga olgan holda qo’yidagi formula bilan aniqlanadi.

bu erda: h - haqiqiy chiziqiy zichlik sinov yo’li bilan aniqlanadi;
-konditsion namlik, ip turiga nisbatan spravochnikdan olinadi;
-haqiqiy namlik (foizda), sinash yo’li bilan aniqlanib, ayrim iplar uchun prof. Myuller formulasi bilan aniqlanadi.

bu erda: -koeffitsientlar bo’lib, ip turiga bog’liq. Masalan, paxta ipi uchun ; jun uchun ; zig’ir uchun ga teng; -laboratoriya xonasidagi psixrometr ko’rsatkichi.
Bu formuladan foydalanish uchun ip namunasi laboratoriyadagi ko’rsatkichida 20-24 soat turishi kerak, ya’ni iplardagi namlik atrof-muhit ko’rsatkichi bilan muvozanat holatga kelish kerak.
Odatda nominal va konditsion chiziqiy zichliklar orasida farq bo’ladi. Bu farq quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.
yoki
Konditsion namligi 2 foizdan kam bo’lgan ayrim sintetik iplarning chiziqiy zichligi bo’yicha farqini quyidagi ifoda bilan hisoblasa bo’ladi.
yoki
Iplarning chiziqiy zichlik bo’yicha kvadratik notekisligi (foizda) quyidagi formula yordamida aniqlanadi.

bu erda: -o’rtacha kvadratik og’ish; -o’rta arifmetik miqdor.
O’rta arifmetik miqdor ( ) quyidagi formula bilan aniqlanadi.

bu erda: -dastlabki sinov natijalarining yig’indisi; n- sinovlar soni.
O’rtacha kvadratik og’ish miqdori quyidagi formula bilan aniqlanadi.

Agar sinovlar soni 30 dan ko’p bo’lsa, yig’ma ko’rsatkichlarni ( Mo’r,,S) qo’shish yoki ko’paytirish usuli bilan aniqlash tavsiya etiladi.

Download 3,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish