Milliy ishlab chiqarish tushunchasi Tovar va xizmatlarga umumiy talab Iste'molga bo’lgan talab

YaMM = C + I + G + EX - IM
ya’ni yalpi milliy mahsulot iste’mol xarajatlari (C), investitsiya xarajatlari (I), davlat xarajatlari (G) va eksport (EX) minus import (IM) yig‘indisidir.
Eʼtibor bering, agar biz EX va IMni daromad toʻlovlari, daromad tushumlari va bir tomonlama oʻtkazmalarni, shuningdek, tovarlar va xizmatlar savdosini oʻz ichiga oladigan boʻlsak, YaIMdan koʻra yalpi milliy mahsulotdan foydalanadi.
Bu munosabatni
AD = + + + –
deb qayta yozamiz, bu erda AD yalpi milliy mahsulotga bo'lgan yalpi talabni bildiradi va o'ng tomondagi o'zgaruvchilar endi iste'mol talabi, investitsiya talabi va boshqalar sifatida o'qiladi. Model yana iste'mol talabi ixtiyoriy daromad ning o'zgarishi bilan ijobiy bog'liqligini taxmin qiladi. Bundan tashqari, ixtiyoriy daromad o'z navbatida soliqlar bilan salbiy va transfert to'lovlari bilan ijobiy bog'liq bo'lganligi sababli, bu qo'shimcha o'zgaruvchilar yalpi talabga ham ta'sir qilishi mumkin.
Model, shuningdek, joriy hisobvaraqga bo'lgan talab – milliy real valyuta qiymatining o'zgarishi (ya'ni, real ayirboshlash kursi) va ixtiyoriy daromadning o'zgarishi bilan salbiy bog'liq. Bundan tashqari, milliy real valyuta qiymati milliy valyuta qiymati bilan salbiy bog'liqligini nazarda tutadi. narx darajasi (inflyatsiya) va xorijiy narxlar darajasiga ijobiy bog'liq bo'lgan bu o'zgaruvchilar joriy hisob talabiga ham ta'sir qiladi.
Tovarlar va xizmatlar (Goods & Services – G&S) bozor modelidan foydalanib, asosiy iqtisodiy o'zgaruvchilar o'rtasidagi bir nechta muhim munosabatlar ko'rsatilgan:
• G&Sga davlat talabi (G) yoki investitsiya talabi (I) ko'tarilsa (pasaysa), muvozanat yalpi milliy mahsulot ko'tariladi (pasayadi).
• Soliqlarning kamayishi (ko'payishi) yoki transfert to'lovlarining ko'payishi (kamayishi) hisobiga ixtiyoriy daromad ko'tarilsa (pasaysa), muvozanatli yalpi milliy mahsulot o'sadi (pasayadi).
• Nominal ayirboshlash kursining qadrsizlanishi, ichki narxlar darajasining oshishi yoki tashqi narxlar darajasining pasayishi tufayli real valyuta kursi pasayganda (qat'iylashganda) muvozanat yalpi milliy mahsulot ko'tariladi (pasayadi).
Bog’lanishlar: G&S bozor modeli pul bozori bilan bog'lanadi, chunki G&S modelida aniqlangan yalpi milliy mahsulot qiymati pul talabiga ta'sir qiladi. Agar G&S modelida muvozanatli yalpi milliy mahsulot ko'tarilsa, u holda pul talabi oshadi, bu esa foiz stavkasining oshishiga olib keladi.
G&S modeli valyuta (Forex) bozori bilan ham bog'lanadi. Forexda aniqlangan muvozanat kursi real ayirboshlash kursiga ta'sir qiladi, bu esa o'z navbatida joriy hisobdagi talabga ta'sir qiladi.
O'tkazib yuborilganlar. G&S modelining ushbu versiyasida e'tiborga olinmagan muhim munosabatlar mavjud, bu foiz stavkalari va investitsiyalar o'rtasidagi bog'liqlikdir. Keynslik G&S modelining ko'pgina standart tasvirlarida foiz stavkalarining oshishi (pasayishi) investitsiyalar uchun talabni kamaytiradi (ko'taradi) deb taxmin qilinadi. Modelning ushbu versiyasida narsalarni soddalashtirish uchun investitsiyalar ekzogen (tashqi jarayonda aniqlanadi) va foiz stavkalari darajasiga bog'liq emas deb taxmin qilinadi.
Ba'zi yondashuvlar foiz stavkalari iste'mol talabiga ham ta'sir qilishini ta'kidlaydi. Buning sababi, uy xo'jaliklarining yangi avtomobillar yoki boshqa iste'mol buyumlarini sotib olish uchun qarz olish, foiz stavkalari pasaygan sari o'sish tendentsiyasiga ega bo'ladi. Biroq, bu munosabatlar ham ushbu modelga kiritilmagan.