Milliy hisoblar tizimida yalpi ichki mahsulot ko’rsatkichini hisoblash shartlari va usullari. Reja: Kirish

Xulosa

Makroiqtisodiy tahlilda YAIM, YAMD, SIM, SMD, SHD, SHTD, YAMTD, C ,S, INI,YAIM deflyatori kabi kо’rsatkichlardan foydalaniladi.
YAIM - mamlakat rezidentlari tomonidan ma‘lum muddat davomida ishlab chiqarilgan pirovard tovarlar va xizmatlar bozor baholarininng umumiy yig’indisidan iborat.
YAIMni hisoblashning ishlab chiqarish, yakuniy iste‘mol va taqsimot usulari mavjud bо’lib, ulardan dastlabki ikki turi keng qо’llaniladi.
YAIMni hisoblashda bir qiymatni ikki qayta hisoblashga yо’l qо’ymaslik uchun uni qо’shilgan qiymatlar yig’indisi kо’rinishida hisoblanadi. Bu usul YAIMni hisoblashning ishlab chiqarish usuli deyiladi.
YAIMni xarajatlar kо’rinishida tо’rt guruhdagi xarajatlar - iste‘mol, investitsiya, davlat xaridi va sof eksport xarajatlari yig’indisi orqali hisoblanadi.
Har uchala usulda hisoblangan YAIM kо’rsatkichi hajmi statistik xatolar istisno etilganda о’zaro teng bо’ladi.
Milliy hisobchilik tizimining barcha kо’rsatkichlarini hisoblashning uslubiy bazasi bitta bо’lgani uchun ularni о’zaro taqqoslash imkoni mavjud.
Makroiqtisodiy tahlilda YAIM kо’rsatkichi bilan birgaYAMd kо’rsatkichidan ham foydalaniladi. YAMD - mamlakat rezidentlari tomonidan, mamlakatda va mamlakat tashqarisida, ishlab chiqarishda ishtirok etish va mulkdan olgan boshlang’ich daromadlari yig’indisidir.
Soddalik uchun YAIM yalpi ishlab chiqarish, YAMD esa yalpi daromad deb ham yuritiladi.
Nominal YAIM yakuniy tovarlar va xizmatlar hajmini joriy narxlarda, real YAIM esa doimiy narxlarda baholaydi. Shunday qilib, real YAMM hajmi faqatgina ishlab chiqarish hajmi о’sishi bilan oshadi, nominal YAMM esa tovar va xizmatlar baho darajasining о’sishi natijasida ham oshishi mumkin. Milliy ishlab chiqarish va daromad hajmining real о’zgarishini aniqlash uchun baholar indekslaridan: YAIM deflyatori va INI kо’rsatkichlaridan foydalaniladi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlis Senatining yigirmanchi yalpi majlisidagi nutqi // Xalq so‘zi gazetasi, 2019 yil 21 iyun.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi // Xalq so‘zi gazetasi, 2018 yil 29 dekabr.
3. Sh.M. Mirziyoyev. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. –Toshkent: O‘zbekiston, 2016. -56 b.
4. Sh.M. Mirziyoyev. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik- har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. – Toshkent: O‘zbekiston, 2017. -104 b.
5. Sh.M. Mirziyoyev. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. –Toshkent: O‘zbekiston, 2017. -48 b.
6. Sh.M. Mirziyoyev. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. –Toshkent: O‘zbekiston, 2017. -488 b.
7. N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 9 th edition. Harvard University. NY.: Worth Publishers, 2016

1^ Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi.Xalq soʻzi. 2018-yil 29-dekabr.

2^ Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-3165-son 2017-yil 31-iyuldagi “Oʻzbekiston Respublikasi davlat statistika qoʻmitasi faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Qarori.

3^ Ўзбекистон Республикасининг “Давлат статистикаси тўғрисида”ги Қонуни. 1993 йил 2 сентябрь