Milliy 9 (2015-y). p65

!
?
Savol va topshiriqlar:

---

87
MA’NAVIYATGA TAHDID –
O‘ZLIGIMIZGA TAHDID
Aziz o‘quvchi, mustaqil O‘zbåkistonning o‘ziga xos taraqqiyot
modåli to‘g‘risidagi darsimizdan bilib oldingizki, bizning yurtimizda
shunchaki bozor munosabatlari ustuvor bo‘lgan jamiyat emas,
balki fuqarolarimizning ezgu manfaatlariga, insoniy hayot talab-
lariga javob båradigan jamiyat barpo etilmoqda.
Boshqacha qilib aytganda, bu jamiyatda moddiy boylik
ortidan quvish, qaysi yo‘l bilan bo‘lmasin nafs talablarini
qondirish singari yovvoyi istaklarga emas, insonning ham
moddiy, ham ma’naviy to‘kisligini ta’minlashga asosiy
e’tibor qaratiladi.
Odamning odob-axloqi, måhr-shafqati, vijdon va andishasi,
poklik va halolligi, hayo va ibosi bozorga solinadigan narsalar
emas. Xalqimiz nå-nå og‘ir kunlarda – urush va qatag‘on davrlarida
ham, ochlik va yo‘qchilik zamonlarida ham bu yuksak ma’naviy
tushunchalarni nafs istaklariga qurbon qilgan emas, odamiy
qiyofasini yo‘qotmagan.
O‘zbåkiston erkin va dåmokratik mamlakat sifatida bag‘rini
dunyoga kång ochar ekan, uning hududiga, fuqarolarining ong-
u tafakkuriga jahondagi ko‘plab ijobiy yangiliklar bilan birga,
Yer yuzining u yoxud bu burchagida paydo bo‘lib tarqalayotgan
qator illatlar ham yopirilib kirishga muttasil harakat qilmoqda.
Ana shunday illatlar sifatida odam savdosi, giyohvandlik, ichki-
likbozlik singari inson zotini yåmiruvchi jiddiy xavflarni sanash
mumkin.
Tarix darslaridan bilasizki, miloddan avvalgi davrlarda dunyoni
zir titratgan Rim impåriyasi hududida, Misr va yana boshqa qator
o‘lkalarda jang-u jadallar payti asir tushgan askarlar yoxud bos-
qinchilar tomonidan fath etilgan hududlarda yashovchi aholi qul

---

88
sifatida bozorlarga olib chiqilgan, ular xuddi hayvon singari
sotilgan. Mana shunday qullar – gladiatorlar ishtirokida katta
maydonlarda, minglab kishilar ko‘z o‘ngida shafqatsiz, qonli janglar
tashkil etilgan. Odam bolalari xuddi xo‘roz yoki qo‘chqordåk o‘zaro
urushishga, bir-birini mahv etishga majbur qilingan, yig‘ilgan
olomon mana shu tomoshalardan go‘yo zavq-shavq olgan.
Yodingizda bo‘lsa, bu haqda shoir Usmon Nosirning mashhur
«Nil va Rim» asarida ta’sirli manzaralar aks ettirilgan.
Albatta, insoniyatning madaniy yuksalishi bu sharmandali
holatlarga allaqachon barham bårgan, bundan kåyin odamning
qul qilib sotilishi aqlga sig‘maydigan jinoyat hisoblanishi hamma
tomonidan tan olingandåk ham edi.