Миллий ҳисоблар тизими

Товар вa xизмaтлaр счёти	Ишлaб чиқaриш счёти	Дaрoмaдлaрнинг шaкллaниш счёти	Дaрoмaдлaрни тaқсимлaш счётлaри
Дaрoмaдлaрдaн фoйдaлaниш вa кaпитaл билaн oпeрaциялaр счёти
Ички иқтисoдиёт	х	х	х	х	х
Сeктoрлaр:	-	х	х	х	х
Нoмoлиявий кoрпoрaциялaр	-	х	х	х	х
Мoлиявий кoрпoрaциялaр	-	х	х	х	х
Дaвлaт кoрxoнaлaлaри	-	х	х	х	х
Уй xўжaлигигa xизмaт кўрсaтувчи нoтижoрaт тaшкилoтлaр	-	х	х	х	х
Уй xўжaликлaри	-	х	х	х	х
Тaрмoқлaр	-	х	х	-	-
Тaшқи дунё	-	х	х	х	х

Асосий счетлар

Счет						Балансловчи модда	Асосий кўрсаткичлар
Жорий счетлар
Ишлаб чиқариш счети
			Ишлаб чиқариш счети			Қўшилган қиймат	Ялпи ички маҳсулот (ЯИМ)
Даромадларнинг тақсимланиш ва қайта тақсимланиш счетлари
		Даромадларнинг бирламчи тақсимланиш счети
				Даромадларнинг шаклланиш счети		Фойда/аралаш даромад
				Даромадларнинг бирламчи тақсимланиш счети		Бирламчи даромадлар қолдиғи	Миллий даромад (ЯМД)
					Тадбиркорлик даромади счети	Тадбиркорлик даромади
					Бошқа бирламчи даромадларнинг тақсимланиш счети	Бирламчи даромадлар қолдиғи
		Даромадларнинг иккиламчи тақсимланиш счети				Ихтиёрдаги даромад	Миллий ихтиёрдаги даромад
		Даромадларнинг натура шаклида қайта тақсимланиш счети				Тузатиш киритилган ихтиёрдаги даромад
Даромадлардан фойдаланиш счети
		Ихтиёрдаги даромаддан фойдаланиш счети				Жамғариш	Миллий жамғариш
		Тузатиш киритилган ихтиёрдаги даромаддан фойдаланиш счети				Жамғариш	Миллий жамғариш

Асосий счетлар

Счет			Балансловчи модда	Асосий кўрсаткичлар
Жамғариш счетлари
Капитал операциялар счети			Соф кредитлаш(+)/соф қарздорлик(-)
Молия счети			Соф кредитлаш(+)/соф қарздорлик(-)
Активлардаги бошқа ўзгаришлар счети
		Активлар ҳажмидаги бошқа ўзгаришлар счети
		Қайта баҳолаш счети

Асосий счетлар

Счет			Балансловчи модда	Асосий кўрсаткичлар
Активлар ва пассивлар баланси
Активлар ва пассивларнинг бошланғич баланси			Соф капитал қиймати	Миллий бойлик
Активлар ва мажбуриятлардаги ўзгаришлар			Соф капитал қийматининг ўзгариши
Активлар ва пассивларнинг охирги баланси			Соф капитал қиймати	Миллий бойлик
Соф капитал қийматининг ўзгаришига таъсир
Капитал операциялар счети			Соф капитал қийматининг жамғариш ва капитал трансфертлар таъсирида ўзгариши
		Активлардаги бошқа ўзгаришлар счети	Соф капитал қийматининг активлар ҳажмидаги бошқа ўзгаришлар таъсирида ўзгариши
		Қайта баҳолаш счети	Соф капитал қийматининг номинал холдинг фойдаси ва зарарлари таъсирида ўзгариши

Фойдаланиш
Ресурслар
5. Оралиқ истеъмол
1. Жами ишлаб чиқариш (асосий баҳо)
2. Маҳсулотлар ва импортга солиқлар
3. Маҳсулотлар ва импортга субсидиялар
6. Қўшилган қиймат (4-5)
Ишлаб чиқариш счети
Фойдаланиш
Ресурслар
3. Иш ҳақи
4. Ишлаб чиқариш ва импортга солиқлар
5. Субсидиялар (-)
6. Фойда/Аралаш даромад (2-3-4+5)
1. Қўшилган қиймат
Даромадларнинг шаклланиши счети
4. Жами (1+2-3) (бозор баҳоси)
7. Жами (5+6)
2. Жами
7. Жами (3+4-5+6)
Фойдаланиш
Ресурслар
7. Мулкдан даромадлар
1. Фойда/Аралаш даромад
2. Иш ҳақи
3. Ишлаб чиқариш ва импортга солиқлар
4. Субсидиялар (-)
5. Мулкдан даромадлар
8. Бирламчи даромадлар қолдиғи (6-7)
Даромадларнинг бирламчи тақсимланиш счети
6. Жами (1+2+3-4+5)
9. Жами (7+8)
Фойдаланиш
Ресурслар
4. Жорий трансфертлар (четга тўланган)
1. Бирламчи даромадлар қолдиғи
2. Жорий трансфертлар (четдан олинган)
5.Ихтиёрдаги даромад (3-4)
Даромадларнинг иккиламчи тақсимланиш счети
3. Жами (1+2)
6. Жами (4+5)
Фойдаланиш
Ресурслар
4. Натура шаклидаги ижтимоий трансфертлар
1. Ихтиёрдаги даромад
2. Натура шаклидаги ижтимоий трансфертлар
5. Тузатиш киритилган ихтиёрдаги даромад (3-4)
Натура шаклидаги даромадларнинг қайта тақсимланиши счети
Фойдаланиш
Ресурслар
3. Пировард истеъмол харажатлари
1. Ихтиёрдаги даромад
4. Жамғарма (2-3)
Ихтиёрдаги даромаддан фойдаланиш счети
3. Жами (1+2)
6. Жами (4+5)
2. Жами (1)
5. Жами (3+4)
Фойдаланиш
Ресурслар
4. Ҳақиқий пировард истеъмол
5. Пенсия ҳуқуқидаги ўзгаришларга тузатиш
1. Тузатиш киритилган ихтиёрдаги даромад
2. Пенсия ҳуқуқидаги ўзгаришларга тузатиш киритиш
6. Жамғарма (3-4-5)
Тузатиш киритилган ихтиёрдаги даромаддан фойдаланиш счети
3. Жами (1+2)
7. Жами (4+5+6)
Активлардаги ўзгаришлар
Мажбуриятлар ва капитал қийматининг соф ўзгариши
5. Асосий капитални ялпи жамғариш
6. Асосий капитал истеъмоли (-)
7. Модиий айланма маблағлар захирасининг ўзгариши
8. Қимматбаҳо буюмларни қолдиқ
қиймати бўйича харид қилиш
9. Ишлаб чиқарилмайдиган активларни харид қилиш
1. Жамғарма
2. Четдан олинган капитал трансфертлар (+)
3. Четга тўланган капитал трансфертлар (-)
10. Соф кредитлаш(+)/соф қарздорлик(-) (4-5+6-7-8-9)
Жамғариш ва капитал трансфертлар таъсирида капитал қийматининг соф ўзгариши
Капитал операциялар счети
4. Жами (1+2-3)
11. Жами (5-6+7+8+9+10)
Активлардаги ўзгаришлар
Мажбуриятлар ва капитал қийматининг соф ўзгариши
Молиявий активлар сотиб олиш
Олтин танга ва СДР
Нақд валюта ва депозитлар
Қимматбаҳо (қарз) қоғозлар
Ссудалар
Акционер капитали ва инвестиция фондларининг акциялари
Суғурта, пенсия таъминоти ва стандартлаштирилган кафолат дастурлари
Ҳосила қимматбаҳо қоғозлар ва ишчилар томонидан акциялар сотиб олиш бўйича опционлар
Соф кредитлаш(+)/соф қарздорлик(-)
Мажбуриятлар қабул қилиш
Олтин танга ва СДР
Нақд валюта ва депозитлар
Қимматбаҳо (қарз) қоғозлар
Ссудалар
Акционер капитали ва инвестиция фондларининг акциялари
Суғурта, пенсия таъминоти ва стандартлаштирилган кафолат дастурлари
Ҳосила қимматбаҳо қоғозлар ва ишчилар томонидан акциялар сотиб олиш бўйича опционлар
Бошқа дебиторлик/кредиторлик қарздорлик
Бошқа дебиторлик/кредиторлик қарздорлик
Молия счети
Активлар ва пассивларнинг бошланғич баланси
Номолиявий активлар
Ишлаб чиқариладиган активлар
Ишлаб чиқарилмайдиган активлар
Молиявий активлар/мажбуриялар
Активлар захираси ва ундаги ўзгаришлар
Мажбуриятлар ва ундаги ўзгаришлар
Активлар ва пассивларнинг бошланғич баланси Номолиявий активлар
Ишлаб чиқариладиган активлар
Ишлаб чиқарилмайдиган активлар
Молиявий активлар/мажбуриялар
Капиталнинг соф қиймати
Активлар ва пассивларнинг бошланғич баланси, активлар ва мажбуриятлардаги ўзгаришлар, активлар ва пассивларнинг охирги баланси
Жами операциялар ва бошқа оқимлар
Номолиявий активлар
Ишлаб чиқариладиган активлар
Ишлаб чиқарилмайдиган активлар
Молиявий активлар/мажбуриялар
Жами операциялар ва бошқа оқимлар
Номолиявий активлар
Ишлаб чиқариладиган активлар
Ишлаб чиқарилмайдиган активлар
Молиявий активлар/мажбуриялар
Соф капитал қийматининг ўзгариши
Жамғариш ва капитал трансфертлар
Активлар ҳажмидаги бошқа ўзгаришлар
Номинал холдинг фойдаси ва зарари
Активлар ва пассивларнинг охирги баланси
Номолиявий активлар
Ишлаб чиқариладиган активлар
Ишлаб чиқарилмайдиган активлар
Молиявий активлар/мажбуриялар
Капиталнинг соф қиймати
Активлар ва пассивларнинг охирги баланси
Номолиявий активлар
Ишлаб чиқариладиган активлар
Ишлаб чиқарилмайдиган активлар
Молиявий активлар/мажбуриялар
Фойдаланиш
Ресурслар
6. Оралиқ истеъмол
7. Иқтисодий ҳудуддаги пировард истеъмол
8. Асосий фондларнинг ялпи жамғармаси
9. Моддий айланма маблағлар заҳирасининг ўзгариши
10. Товарлар ва хизматлар экспорти
1. Ялпи ишлаб чиқариш
2. Товарлар ва хизматлар импорти
3. Маҳсулотларга соф солиқлар
4. Импортга соф солиқлар
Товарлар ва хизматлар счети
11. Жами (6+7+8+9+10)
5. Жами (1+2+3+4)

Ўзбекистон Республикаси амалиётида қўлланилаётган счетлар

Интеграциялашган иқтисодий счетлар:

• ишлаб чиқариш счети;
• даромадларнинг шаклланиши счети;
• бирламчи даромадларнинг тақсимланиши счети;
• даромадларнинг иккиламчи тақсимланиши счети;
• даромадлардан фойдаланиш счети;
• капитал билан операциялар счети.

МҲТ нинг бошқа счетлари:

• Ресурслар ва ишлатилиш жадваллари;
• Туризм бўйича ёрдамчи счетлар;

Амалий машғулот

• Миллий ҳисоблар тизими халқаро статистика асоси сифатида.
• Миллий ҳисобчиликнинг мақсади ва вазифалари нималардан иборат?
• МҲТ кўрсаткичларини ҳисоблаш асосида қандай методологик тамоийллар ётади?
• Миллий иқтисодиёт бўйича қуйидаги маълумотлар берилган (асоси баҳо), млрд. долл.: а) ялпи ишлаб чиқариш – 3604; б) маҳсулотлар ва импортга солиқлар – 141; в) маҳсулотлар ва импортга субсидиялар – 8; г) оралиқ истеъмол – 1883. Ишлаб чиқариш счетини тузинг ва ялпи ички маҳсулот қийматини бозор баҳосида аниқланг.