Миллий ҳисоблар тизими

Объектлар (нон ва пул)
Ким нима билан машғул?
Ким нима билан машғул, нимани нимага ким билан айирбошламоқчи ва бу фаолият захираларнинг ўзгаришига олиб келадими?
Кимда нима бор?
А
В
А
В
оқимлар
захиралар

«У нима учун нон сотиб олмоқчи?

«У нима учун нон сотиб олмоқчи?

Ким нима билан машғул ва уни қайси мақсадда амалга оширмоқчи?
Ким нима билан машғул, нимани нимага ким билан қайси усуллар ёрдамида, қай мақсадда ва захираларнинг қандай ўзгариши ҳисобига айирбошламоқчи?
Ким нима билан машғул, уни қайси усуллар ёрдамида амалга оширмоқчи?
?

	А	В	С	Жами харид
А	-	2	3	5
В	6	-	1	7
С	4	4	-	8
Жами сотиш	10	6	4	20

Мисол. A, B ва C дўкон эгалари турли хил товарлар сотишади. Фараз қилайлик, A дўкон эгаси В дўкондан 2, С дўкондан 3 бирлик, B дўкон эгаси А дўкондан 6 ва С дўкондан 1, C дўкон эгаси эса А ва В дўконлардан 4 бирликдан маҳсулот сотиб олсин.
Кимдан?
Кимга?
МҲТнинг концептуал асослари
Институционал бирликлар ва секторлар
Ким?
Операциялар ва бошқа оқимлар
Активлар ва мажбуриятлар
Ишлаб чиқарувчи бирликлар ва маҳсулотлар
Мақсад
Нима?
Қандай захиралар?
Ким? ва Нима?
Нима учун?
Ресурсларнинг (товарлар ва хизматлар) умумий ҳажми = Товар ва хизматлардан фойдаланишнинг умумий ҳажми;
Товар ва хизматларни ишлаб чиқариш + импорт = оралиқ истеъмол + якуний истеъмол + ялпи жамғариш + экспорт;
Товар ва хизматларни ишлаб чиқариш – оралиқ истеъмол = якуний истеъмол + ялпи жамғариш + экспорт – импорт;
Товар ва хизматларни ишлаб чиқариш + солиқлар – субсидиялар – оралиқ истеъмол = якуний истеъмол + ялпи жамғариш + экспорт – импорт;
Ишлаб чиқариш усулида ҳисобланган ЯИМ = Харажатлар (якуний истеъмол) усулидан ҳисобланган ЯИМ;
Даромадлар усулида ҳисобланган ЯИМ = Иш ҳақи + ялпи фойда (ялпи аралаш даромад) + солиқлар – субсидиялар;
ЯИМ + чет элдан олинган бирламчи даромадлар сальдоси = Ялпи миллий даромад;
ЯМД + чет элдан олинган жорий трансфертлар сальдоси = Ялпи ихтиёридаги миллий даромад;
ЯИМД – якуний истеъмол = Ялпи жамғариш*;
Ялпи жамғариш (валовое сбережение)* + четдан олинган соф капитал трансфертлар – ялпи жамғариш (валовое накопление) = соф кредитлаш (+) / соф қарздорлик (-).
МҲТнинг асосий таҳлилий айниятлари (тенгликлари):
Ишлаб чиқариш
Даромадларни тақсимлаш ва фойдаланиш
Жамғариш
Қимматбаҳо буюмларни қолдиқ
қиймати бўйича харид қилиш
Молиявий дастаклар билан операциялар
Активлар ҳажмидаги бошқа ўзгаришлар
Активларни қайта баҳолаш