Mikroo’G’itlar reja

Borli mikroo’g’itlar (B. A. Yagodin. 1989)

O’g’it	Suvda eriyligan bor miqdori,%
Borat kislota Bor-magniyli o’g’it Borli superfosfat	17,3 2,27 0,2

Borli superfosfat tarkibida 0,2 % bor bo’lib, asosan qandlavlagi, ozuqabop ildizmevalilar, boshoqli don ekinlar, fechiha kabi ekshiarga tuproqni asosiy ishlash paytida, gektariga 2-3 s, ekish oldidan qator oralariga 1 - 1,5 s miqdorida kiritiladi.
Tarkibida 2,2 % bor tutgan bor-magniyli o’g’it ham asosan yuqorida aytib utilgan ekinlar va zig’ir uchun gektariga 20 kg miqdorda ishlatiladi.
Bo’rat kislota tarkibida 17,3% bor mavjud va undan asosan o’simliklarni ildizdan tashqari oziqlantirishda foydalaniladi (0,5-0,6 kg/ga). 1 s urug’i 100 g borat kislota bilan aralashtyrib ekish ham yaxshi natija beradi.

Mis

O’simliklar tarkibida mis mavjudligi 1816 yilda aniqlangan. 1931 yildan buyon misning o’simliklarni o’sishi va rivojlanishiga ta’siri o’rganilmoqda.

Mis yetishmagano’simliklarda ochilishning qo’yidagi belgilari namoyon bo’ladi: barglarning uchi oqaradi va quriydi, donli ekinlar boshoq tortadi, lekin pishmasdan yashilligicha qoladi, o’simliklar o’sishdan tuxtaydi, xloroz va sulish kasalliklarining belgilari kuzatiladi;
Tuproqda mis tanqisligiga javdar, arpa, kuzgi va bahori bug’doy ancha chidamli, suli umuman chidamsizdir. Zig’ir, ekinbop nasha, qandlavlagi, xantal, vika, lyupin, tamaki, paxta va sabzavot ekinlari ham mis taqchil tuproqlarda kasalliklarga oson chalinadi.
O’simliklartarkibidagi misning o’rtacha miqdori 0,0002 % yoki I kg quruq modda tarkibida 2 mg ga teng bo’lib, asosiy qismi ypyg’ tarkibida tugshanadi.
Misning asosiy qismi ortofeyuksidaza, polifenoloksilaza va tirazinaza kabi fermentlar tarkibiga kiradi. Tarkibida mis tutgan oqsil-plastosianin o’simliklarda muhim funksiya bajaradi. Mis azot almashi-nuvida faol ishtirok etuvchi nitratreduktaza kabi fermentlar tarkibiga ham kiradi.
Turli tuproq tiplarida misning yalpi miqdori turlicha bo’lib, 0,1-150 mg/kg ni tashkil etadi. Mazkur element miqdori 1,5-4,0 mg/kg dan kam bo’lgan hollarda o’simliklarning misga bo’lgan ehtiyoji kuchayadi.
Azotli o’g’itlar me’yoriga mos ravishda o’simliklarning misga bo’lgan talabchanligi ham kuchayadi.
Qishloq xujaligida keng qo’llaniladigan misli mikroo’g’itlar jumlasiga mis ko’porosi, misli kukun va mis kolchedani kiradi.
66 - jadval