Ulardan zararli materiallarni zararsizlantirishda foydalaniladi.
3. Oksidlovchilar mikrob oqsil bilan ozaro tasirga otib, ferment-
larning faoliyatini buzadi va oqsillarni denaturatsiyaga uchratadi. Ularga
xlor, ozon va boshqalar (xlor aralashmasi, xloramin, vodorod
peroksid, kaliy permanganat, yod va b.) kiradi.
4. Formaldegid 40 % formalin eritmasidan dezinfeksiyalash
uchun foydalaniladi. U vegetativ mikroorganizmlarni oldiradi.
5. Ogir metall tuzlari (simob, rux) mikrob oqsilini koagulatsiyaga
uchratib, ularni nobud qiladi. Kumush, oltin, simob, oz
konsentratsiyada mikroblarga bakteriotsid tasir korsatadi. Bunga
oligodinamik tasir (oliqosoz, kam, dinamyskuch) deyiladi.
Simobli preparatlar mikroblarga kuchli tasir korsatadi, ularni dezin-
feksiya qilishda sulema (1:1000 eritmasi) qollaniladi. Lekin ular
mikroorganizmlarga zaharli tasir korsatadi.
6. Boyoqlar (brilliant yashili, rivanol va b.) bakteriyalarning
osishiga tosqinlik qiladi. Boyoqli eritmalar antiseptik modda sifatida
tasir korsatadi.
Fizikaviy va kimyoviy omillarning mikroorganizmlarga tasiri
aseptika va antiseptikaning asosini tashkil etadi.
Aseptika fizikaviy usulda ifloslangan obyektdagi mikroblarga
tosqinlik qilish chora-tadbirlariga aytiladi.
Antiseptika organizmdagi va tashqi muhitdagi mikroor-
ganizmlarni kimyoviy moddalar yordamida zararsizlantirish chora-
tadbirlariga aytiladi.
Biologik omillar
Òabiiy sharoitda mikroorganizmlarning yashashi chegaralanmagan.
Ular ozaro murakkab bogliqlikda bolib, simbioz, metabioz va
antagonizmga asoslangan.
Simbioz bu bir-biriga foyda keltiruvchi turli xil organizmlarni
birlikda kengayishiga aytiladi. Ularni birlikda yashashi, alohida yasha-
shiga qaraganda yaxshi boradi. Masalan, sut-achitqi bakteriyalar, spirtli
achitqilar sut mahsulotlarini (kefir, qimiz) tayyorlashda qollaniladi.
Metabioz bir turdagi organizm ikkinchi turdagi organizm yasha-
shiga sharoit yaratib beradi. Masalan, aerob mikroorganizmlar kislo-
rodni yutib, anaeroblarga kislorodsiz sharoit yaratib beradi.
39
Antagonizm bir turdagi mikroorganizm ikkinchi turdagi
mikroorganizmning yashashiga tosqinlik qiladi. Masalan, sodda
jonivorlar bakteriyani yemiradi, faglar esa hujayrani lizisga uchratadi.
Chaqaloq ichagidagi sutda achitqi bakteriyalari Bifidobacterium bifidum
bolib, ular sut kislotasini ajratib, ichakdagi chirituvchi bakteriyalarga
oldiruvchan tasir korsatadi.
1. Mikroorganizmlar hayot faoliyatiga qanday fizikaviy omillar tasir
korsatadi?
2. Qanday dezinfeksiyalovchi moddalarni bilasiz va ular tasir etish
mexanizmiga kora, qanday guruhlarga bolinadi?
3. Mikroorganizmlar orasida qanday bogliqliklar mavjud?
Sterilizatsiya
Sterilizatsiya deb, pushtini quritish, yani tashqi muhit obyekti-
dagi mikroorganizmlarning sporalarini yoqotish jarayoniga aytiladi.
Sterilizatsiya bir necha usullarda olib boriladi:
1. Fizikaviy usul (yuqori harorat, ultrabinafsha nurlari, bakte-
riologik filtr va b.)
2. Kimyoviy usul (turli xil dezinfeksiyalovchi antiseptik moddalar-
dan foydalaniladi).
3. Biologik usul (antibiotiklar yordamida).
Laboratoriya sharoitida, asosan, fizikaviy usuldan foydalaniladi.
Fizikaviy usul
Alangada choglantirish usulida sterilizatsiya qilinganda, tashqi
obyektdagi vegetativ hujayralar va mikroorganizm sporalari toliq
nobud boladi. Asosan, bakteriologik qovuzloq, shpatel, piðetka,
buyum oynachasi, yopqich oynacha, kichik asboblar va boshqalar
choglantirish yordamida sterilizatsiya qilinadi. Qaychi, skalpel, yani
otkir asboblar choglantirish yordamida sterilizatsiya qilinmaydi,
chunki ular alanga tasirida otmas bolib qoladi.
Quruq issiqlik yordamida sterilizatsiyalash
Quruq issiqlik yoki issiq havo yordamida sterilizatsiya Paster pechi
(quritish shkafi)da olib boriladi. Paster pechining devori ikki qavatdan
iborat, tashqi tarafdan issiqlik otkazmaydigan metall bilan qoplangan.
U gaz elektr yordamida isitiladi. Elektr tokida ishlaydigan shkaf haro-
?
Nazorat uchun savollar
40
ratni birday saqlaydigan avtomatik asbob bilan taminlangan. Haroratni
nazorat qilish uchun termometri bor, uning ikki teshigi bolib, biri
yuqorida aytilgan termometr uchun, ikkinchisi hidlar chiqishi uchun
moljallangan.
Quritish shkafida laboratoriya idishlari sterilizatsiya qilinadi. Shkaf
ichiga bir xilda va toliq issiqlik borishi uchun idishlar tola olinmaydi.
Shkaf eshigi yaxshilab yopiladi, song tokka ulanadi, 160165°C ga
yetkazib, 1 soat davomida sterilizatsiya qilinadi. Sterilizatsiya vaqti
tugagach, elektr tokidan ochiriladi, lekin shkaf eshigi soviguncha
ochilmaydi. Agar eshigi ochib yuborilsa, sovuq havo shkaf ichiga
kirib idishlarni sinishiga va darz ketishiga sabab bolishi mumkin.
Paster pechi turli xil harorat tartibida ishlaydi: 160165°Ñ 60 da-
qiqa; 180°Ñ15 daqiqa; 200°Ñ5 daqiqa.
Suyuqliklar (oziqa muhitlar), fiziologik eritma va boshqalar, sintetik
va rezinali buyumlar sterilizatsiya qilinmaydi, chunki ular erib ketadi.
Qaynatish yoli bilan sterilizatsiya qilish
Qaynatishda sterilizatordan foydalaniladi. Oddiy va elektr sterilizator-
lar mavjud. Shðris, pinset, shisha idishlar, rezinali qolqoplar, kateter
va zondlar qaynatiladi. Sterilizatorga qaynagan yoki distillangan suv
solinadi va 2030 daqiqa qaynatiladi. Vaqt suv qaynab chiqqandan
boshlab belgilanadi. Qaynatilganda sporasiz bakteriyalar nobud boladi,
sporali bakteriyalar saqlanib qoladi, chunki ular chidamli hisoblanadi.
Bug yordamida sterilizatsiya ikki usulda olib boriladi:
1. Yuqori bosim ostida sterilizatsiya qilish.
2. Harakatdagi bug yordamida sterilizatsiya qilish.
Yuqori bosim ostida sterilizatsiya qilish avtoklav asbobida olib
boriladi. Avtoklavlarda faqat maxsus tayyorgarlikdan otgan shaxslar
ishlashi mumkin. Avtoklav ikki xil boladi:
1. Vertikal.
2. Gorizontal.
Avtoklav silindr shaklidagi, usti tomonidan issiqlik otkazmaydigan
metall bilan qoplangan. Ogir qopqogi boltlar yordamida mahkam yopiladi.
Avtoklav ichidagi bosimni nazorat qilish uchun manometri bor. Pastki
qozon bugi hosil qilish uchun, unga tashqi tarafdan jomragi orqali
distillangan suv quyiladi. Uchta teshigi bolib: bug kirishi uchun, bug
chiqishi uchun, manometr uchun. Bug chiqishi uchun jomragi mavjud.
Ish rejimi:
1. Distillangan suv quyiladi va bug chiqarish jomragi ochiladi.
2. Sterilizatsiya qilinadigan materiallar bikslarga solinib, avtoklavga
joylashtiriladi va qopqogi yopilib, boltlar bilan mahkamlanadi.
41
3. Elektr tokiga ulanadi.
4. Bug bir xilda tovush chiqargandan song, bug chiqarish
jomragi yopiladi va manometr strelkasi kozdan kechiriladi.
Strelka 0 atm
100°C
0,2 atm 105°C
0,5 atm 112°C
1,0 atm 120°C
1,5 atm 127°C
2,0 atm 134°C
5. Vaqt otgach avtoklav tokdan ochiriladi, manometr strelkasi
«0» ga kelguncha poylab turiladi, song bug chiqarish jomragi ochilib
bug chiqariladi va avtoklav qopqogi orqa tomondan turib oziga
qarab ochiladi.
Avtoklavda toliq sterilizatsiya bolganligini yuqori haroratda oz
xossasini ozgartiradigan oltingugurt, benzoynayga kislota, ISÒE
kimyoviy moddalardan foydalaniladi. Ular sterilizatsiya qilishdan avval
avtoklavga solib qoyiladi va sterilizatsiya tugagandan song tekshiri-
ladi. Agarda ular rangi ozgarib kristall holga aylangan bolsa,
sterilizatsiya toliq bolganligini korsatadi.
Harakatdagi bug yordamida sterilizatsiya qilish
Harakatdagi bug yordamida sterilizatsiya qilishni avtoklav va
Kox asbobida olib borish mumkin. Avtoklavda yuqorida aytilgandek
ishlar olib boriladi, faqat bug chiqarish jomragi yopiladi. Jomrak
yopilgandan song avtoklavda bosim ham ortmaydi.
Kox asbobi silindr shaklga ega, konussimon qopqogi mavjud,
devori ikki qavatdan iborat, ustki qavati issiqlik otkazmaydigan asbest
bilan qoplangan. Qopqogining ustida ikkita teshigi bolib, bug chiqa-
rish va termometr uchun. Ichida ikkita koprigi bor, unga suv quyiladi.
Òeshik chelagi bolib, unga oziqa muhitlar joylashtiriladi va koprikcha
ustiga ornatiladi. Kox asbobini elektr yoki gaz plitasi ustida qaynatiladi.
Kox asbobida 100°C haroratdan yuqorida oz xossasini ozgar-
tiradigan mochevina, sutli, uglevodli, jelatinali va boshqa oziqa muhit-
lar sterilizatsiya qilinadi. Sterilizatsiya 3 kun 100°C da 3060 daqiqa
olib boriladi, bolib-bolib sterilizatsiya qilinadi.
Birinchi kun vegetativ holatdagi mikroblar nobud boladi.
Sterilizatsiya tugagach, oziqa muhit solingan chelakcha olinib, uy
haroratida qoldiriladi. Shunda sporali shakldagi mikroblar vegetativ
shaklga aylanadi. Ikkinchi kun sterilizatsiya qilinganda, ular ham nobud
boladi. Sterilizatsiya toliq bolishi uchun uchinchi kun sterilizatsiya
davom ettiriladi.
42
Koxning quyultiruvchi asbobi. Bu asbob, asosan, zardob va tuxum
saqlaydigan oziqa muhitlarni sterilizatsiya qilish va quyultirish
maqsadida qollaniladi.
Koxning quyultiruvchi asbobi metall qutidan iborat, devori ikki
qavatdan iborat, oraligi boshliq. Òashqi tarafdan issiqlik otkazmay-
digan asbest bilan qoplangan, bir chetida maxsus teshigi bolib, shu
yerdan distillangan suv quyiladi va teshik qopqogi termometr orna-
tilgan qopqoq bilan yopiladi.
Sterilizatsiya qilinadigan oziqa muhit probirkalarga solinib,
asbobdagi shtativga quyi holda ornatiladi. Asbob elektr yoki gaz plitasida
qizdiriladi. Borayotgan jarayonni oynali qopqogi orqali nazorat qilib
turish mumkin. 90°C da bir soat yoki uch kun bolib-bolib sterilizatsiya
qilinadi.
Òindalizatsiya. Past haroratda bolib-bolib sterilizatsiya qilishga
tindalizatsiya deyiladi. Òarkibida oqsil saqlovchi 60°C dan yuqorida oz
xossasini ozgartiruvchi muhitlar sterilizatsiya qilinadi. Bunda suv
hammomida 5658°C da besh kun davomida sterilizatsiya qilinadi.
Pasterilizatsiya. 6070°C da 1 soat davomida sterilizatsiya qilishga
pasterilizatsiya deyiladi. Bu usulda vino, pivo, sut va sut mahsulotlari
sterilizatsiya qilinib, ular tarkibidagi achituvchi mikroblar oladi va
ular uzoq vaqt saqlanadi.
Mexanik usulda sterilizatsiya. Buning uchun Zeyts filtridan
foydalaniladi. U filtrasbest va sellulozadan tashkil topgan. Ikki xil
filtr mavjud: «F» filtr yirik moddalarni ushlab qoladi, «S» filtr
sterilizatsiyalovchi filtr bolib, bakteriyalarni ushlab qoladi, lekin
viruslarni otkazib yuboradi.
Bu filtr metall plastinka orasiga olinadi va boltlar bilan mahkam-
lanadi. Metall plastinka ortasida suyuqlik otishi uchun teshigi bor, bu
plastinka Erlenmayr kolbasiga ornatiladi. Kolba ichidagi havo jomrak
orqali sorib olinadi, natijada vakuum hosil boladi. Voronka orqali suv
quyilganda kolbadagi vakuum sharoitiga havo orniga suv sorilib otadi.
Mexanik usulda sterilizatsiya qilishdan avval, albatta, filtrlar sterili-
zatsiya qilinishi lozim.
Infraqizil nurlar yordamida 200280°C haroratda vakuum ostida
jarrohlik asboblari 58 daqiqa davomida sterilizatsiya qilinadi.
Ultrabinafsha nur (UBN) yordamida davolash muassasalarida
boglov xonalari, jarrohlik xonasi, tuguruq xonasi, chaqaloqlar
yotadigan xona, bemorlar yotadigan xona, muolaja xonasi, dori
tayyorlaydigan xona, boks, boks oldi va boshqa xonalar sterilizatsiya
qilinadi.
Kimyoviy usul. Bu usuldan oziqa muhitlarni, vaksina va zardoblarni
mikroblar bilan ifloslanishini oldini olishda foydalaniladi. Shuning
43
uchun oziqa muhitiga toluol, efir, xloroform qoshib tayyorlanadi. Bu
oziqa muhitlari ishlatishdan avval suv hammomida 56°C haroratda
qizdirib yuborilganda bu moddalar uchib ketadi. Vaksina va zardoblarni
uzoq vaqt saqlash uchun tayyorlanish jarayonida borniy kislotasi,
mertiolit, formalin, toluol, etilen oksidi, propilen oksidi, farmaldegid
qoshiladi. Bu kimyoviy moddalardan jarrohlik asboblarini, plastmas-
sadan tayyorlangan anjomlarni sterilizatsiya qilishda foydalaniladi.
Biologik usul. Bu usulda, asosan, antibiotiklardan foydalaniladi.
Virusologik laboratoriyalarda viruslarni ostirishda boshqa mikroblar
osmasligi uchun toqima kulturasiga antibiotiklar tasir ettiriladi.
Antibiotik mikroblarga oldiruvchan tasir etadi, viruslarga esa tasir
etmaydi.
Dezinfeksiya
Mikrobiologik amaliyotda turli xil dezinfeksiyalovchi moddalardan
foydalaniladi. 35 % li fenol, 510 % li lizol, 15 % li xloramin,
36 % li vodorod peroksid, 15 % li formalin, sulema 1:1000 (0,1 %)
eritmalari, 70° li spirt va boshq.
Patologik materiallar (yiring, najas, siydik, balgam, qon, orqa
miya suyuqligi) dezinfeksiyalovchi moddalar bilan zararsizlantiriladi.
Zararsizlantirish quruq xlorli ohak yoki 35 % li xloramin eritmasi
bilan olib boriladi.
Zararli material yoki mikrob kulturasi bilan ifloslangan piðetka,
shisha shpatel, buyum va yopqich oynachalar 3 % li fenol yoki vodorod
peroksid eritmasiga 1 kunga solib qoyiladi.
Ish tugagach laborant oz ish stolini, qolini dezinfeksiyalovchi
moddalar bilan zararsizlantirishi lozim, stol usti 3 % li fenol eritmasi
namlangan paxta bilan, qol esa 10 % li xloramin eritmasi bilan
zararsizlantiriladi. Qollar salfetka bilan tozalanib, song sovunli suvda
yuvilib, chayiladi.
Mikrobni biologik xossasiga patogen mikrobning qanday muhitda
ostirilganiga qarab, dezinfeksiyalovchi moddani konsentratsiyasi va
tasir etish vaqti tanlanadi. Masalan, sulema, fenol, spirt, oqsilli
substrat (yiring, qon, balgam) zararsizlantirishga yaroqsiz, chunki
ular tasirida oqsillar ivib qoladi. Ivigan oqsil mikroblarni dezinfeksiya-
lovchi moddalar tasiridan himoya qiladi.
Sporali mikroorganizmlarni saqlovchi kulturalar 5 % li xloramin,
5 % li faollashtirilgan xloramin, 510 % li formalin eritmalari va
boshqa moddalar bilan dezinfeksiya qilinadi. Kun boyi, ish davomida,
ish tugagandan song dezinfeksiyalashga oxirgi yoki yakuniy
dezinfeksiya deyiladi.
44
Dezinfeksiyalovchi moddalar va ishchi
eritmalarni tayyorlash
Xlorli ohak otkir hidli, oq kukun modda, suvda yaxshi erimaydi.
Uning bakteriotsid tasiri tarkibidagi 2536 % li faol xlorga bogliq.
25 % dan kam faol xlorni saqlovchi xlorli ohak dezinfeksiyalash uchun
yaroqsiz.
Xlorli ohakni notogri saqlash natijasida u pachalanadi va faol
xlorni yoqotadi. Parchalanish natijasida issiqlik, namlik, yoruglik
ajraladi. Shuning uchun xlorli ohakni quruq, qorongi yerda, ogzi
mahkam yopiladigan idishlarda saqlash lozim.
Quruq xlorli ohak odam va hayvon chiqindilarini zararsizlantirishda
qollaniladi (200 g bir litr najasga, 10 g bir litr siydikka).
10 % li xlorli ohak eritmasini tayyorlash uchun 1 kg quruq xlorli
ohakni sirli chelakka solinib maydalandi. Song 10 litr sovuq suv quyib
aralashtiriladi, qopqogi yopilib bir kunga sovuq joyda qoldiriladi. Biroz
vaqt otgach eritmani bir necha qavatli dokadan otkaziladi. Bu eritmani
qoramtir shisha idishlarda yogoch qopqoq yopib, salqin joyda
10 kungacha saqlash mumkin. Kerakli konsentratsiyadagi ishchi
eritmalar asosiy eritmani qollashdan oldin tayyorlanadi. Xlorli ohakning
0,2 % li eritmasini tayyorlash 1-jadvalda korsatilgan.
1-jadval
Xlorli ohak eritmasini tayyorlash
i
h
c
h
s
I
g
n
i
n
i
s
a
m
ti
r
e
k
a
h
o
il
r
o
l
x
i
g
a
d
i
s
a
m
ti
r
e
n
e
s
n
o
k
-
r
t t
a
%
,i
s
a
y
i
s
i
n
i
s
a
m
ti
r
e
i
h
c
h
s
I
a
d
h
s
a
l
r
o
y
y
a
t
y
i
s
o
s
a
,i
r
o
d
q
i
m
g
n
i
n
a
m
ti
r
e
l
m
a
v
o
l
I
a
g
r
ti
l
1
a
g
r
ti
l
0
1
2
,
0
5
,
0
0
,
1
0
,
3
0
,
5
0
,
0
1
0
2
0
5
0
0
1
0
0
3
0
0
5
y
i
s
o
s
A
a
m
ti
r
e
0
0
2
0
0
5
0
0
0
1
0
0
0
3
0
0
0
5
y
i
s
o
s
A
a
m
ti
r
e
i
z
i
o
f
g
n
i
n
a
m
ti
r
e
i
h
c
h
s
I
i
n
i
s
a
m
ti
r
e
k
a
h
o
il
r
o
l
x
n
a
g
n
il
o
n
u
h
c
u
h
s
a
l
r
o
y
y
a
t
x
a
g
i
r
o
d
q
i
m
k
a
h
o
il
r
o
l
.i
d
a
n
a
l
q
i
n
a
b
a
r
a
q
45
Xloramin oq yoki sariq rangli kristall modda bolib, 2428 % li
faol xlor saqlaydi. Xona haroratida suvda yaxshi eriydi, shuning uchun
ishlatishdan oldin tayyorlanadi. Xloraminning 0,210 % li eritma-
lari qollaniladi. Xloraminning turli xil konsentratsiyasini tayyorlash
2-jadvalda korsatilgan.
%
,i
s
a
y
i
s
t
a
r
t
n
e
s
n
o
K
g
,i
r
o
d
q
i
m
n
i
m
a
r
o
l
X
a
g
r
ti
l
1
a
g
r
ti
l
0
1
2
,
0
5
,
0
0
,
1
0
,
2
0
,
5
0
,
0
1
2
5
0
1
0
2
0
5
0
0
1
0
2
0
5
0
0
1
0
0
2
0
0
5
0
0
0
1
Xloramin shisha yoki sirli idishlarda eritiladi. Uni usti yopiq
qoramtir idishlarda 15 kungacha saqlash mumkin.
Faollashtirilgan xloramin. Xloraminga faollashtiruvchi modda 1:1
yoki 1:2 qilib qoshilganda xloraminning dezinfeksiyalovchi xususiyati
ortadi. Faollashtiruvchi modda sifatida xlorid, sulfat, ammoniy
nitratidan foydalaniladi.
Faollashtirilgan xloraminning 0,51 va 2,5 % li konsentratsiyasi
qollaniladi. Ularni ishlatishdan oldin tayyorlanadi. Xloramin va
ammoniy tuzi alohida tortib olinadi, avval xloramin, song faollash-
tiruvchi modda eritiladi.
Faollashtiruvchi moddaning farqi shundan iboratki, xloramin
qoshilganda faol xlor ajralishi tezlashadi. Shuning uchun faollashgan
xloramin vegetativ mikroorganizmlarga emas, sporali kulturalarga ham
oldiruvchan tasir korsatadi. Faollashtirilgan xloramin faqat pastroq
va kichik konsentratsiyada qollaniladi.
Fenol (karbol kislota) rangsiz kristall, otkir hidli modda, quyosh
nuri, havo, namlik tasirida qizil rangga aylanadi. Ular usti qoramtir
shisha idishlarda, yopiq holda yoruglik tushmaydigan yerda saqlanadi.
Fenol suvda, spirtda, efir, yoglarda eriydi.U gigroskopik xossaga
ega bolib qoladi. Suyuq karbol kislotasi 50 % fenol va 10 % suvdan
tashkil topgan.
Uning 35 % li suv eritmasi qollaniladi. Uning tayyorlanishi
3-jadvalda korsatilgan. Issiq suvda (4050°C) eritilganda, fenolning
faolligi ortadi.
Xloraminning turli xil konsentratsiyasini tayyorlash
2-jadval
46
Diqqat! Kristall fenoli yoki suyuq karbol kislotasi teriga tushsa,
ogir kuyish keltirib chiqaradi. Shuning uchun katta konsen-
tratsiyali karbol kislotasi bilan ehtiyotkorlikda ishlash lozim,
ishlashdan avval qolga rezina qolqop kiyish yoki vazelin surtish
lozim. Agar teriga tushsa, terini iliq suvda sovunlab yuvish yoki
40° li spirt bilan artish lozim.
1. Mikrobiologik laboratoriyalarda qanday dezinfeksiyalovchi moddalar
qollaniladi?
2. Xlorli ohak, xloramin, fenollarning asosiy xossalari va tashqi
korinishini bayon eting.
3. Sporali mikroorganizmlarni zararsizlantirish uchun dezin-
feksiyalovchi moddalarning qanday eritmalari qollaniladi?
Zararli materiallarni zararsizlantirish
Òekshirib bolingan zararli materiallar ikki usulda zararsizlantiriladi:
1. Fizikaviy usul. Zararli materiallar baklarga solinib, avtoklavga
ornatiladi va 1,52 atm bosim ostida bir soat davomida zararsizlan-
tiriladi. Song avtoklavdan olib, 2 % li sodali sovunli suvda qaynatiladi,
iliq suvda chayiladi.
2. Kimyoviy usul. Zararli material 24 soatga dezinfeksiyalovchi modda-
larga solib qoyiladi, vaqt otgach olib, 2 % li sodali sovunli suvda
qaynatiladi, iliq suvda chayiladi. Yangi keltirilgan laboratoriya idishlari
ham 2 % li sodali sovunli suvda qaynatiladi. Iliq suvda chayiladi.
Laboratoriya idishlarini sterilizatsiyaga tayyorlash
Yuvib quritilgan laboratoriya idishlari sterilizatsiyaga quyidagicha
tayyorlanadi:
Piðetkalarsterilizatsiya qilinishidan avval uchiga paxta tampon
tiqiladi, song uchidan boshlab 45 sm kenglikdagi qogoz lentasi
3-jadval
Karbol kislota eritmasini tayyorlash
a
t
o
l
s
i
k
l
o
b
r
a
K
i
s
a
m
ti
r
e
i
h
c
h
s
i
%
,i
s
a
y
i
s
t
a
r
t
n
e
s
n
o
k
l
o
b
r
a
k
ll
a
t
s
i
r
K
a
d
.
Do'stlaringiz bilan baham: |