Mikrobiologiya va virusologiya fanidan oraliq nazorat savollari

Tuproq mikrobiologiyasining rivojlanishiga hissa qo’shgan olimlar. Tuprok mikrobiologiyasi buyicha xam ancha ishlar kilindi. Shlezing va Myuns kabi fransuz olimlari nitrifikatsiya jarayonini urgandi. Tuprokda uchraydigan mikroorganizmlarni va ularning moddalar almashinuvidagi rolini aniklashda S. N. Vinogradskiyning (1856 - 1955) xissasi katta buldi. U xemosintez jarayonini nitrifikatorlar, oltingugurt va temir bakteriyalari misolida anik kursatib berdi. Bu jarayonlarni chukur urganib «Xemosintez» (kimyoviy energiya ishtirokida. suv va SO2 dan organik moddalar uosil bulishi) jarayonini ochish sharafiga muyassar buldi. Tuprokda erkin uolda uayot kechiruvchi anaerob bakteriya klostridium pasterianumni, sellyulozani parchalovchi bakteriyalarni uam Vinogradskiy topdi va kupgina yangi metodlarni kiritdi va «Tuprok mikrobiolgiyasi» asarini yaratdi.

M. Beyerink tuprokda uchraydigan erkin azot uzlashtiruvchi bakteriyalardan azotobakterni anikladi. G. Gelrigel va G. Vilfor tuprok mikrobiologiyasi ustida ish olib borib, 1880 yilda tugunak bakteriyalar bilan dukkakli usimliklar orasidagi simbiozni aniklab, dukakkli usimliklarning azot uzlashtirishi ular ildizidagi tuganaklarga boglik ekanligini kursatib berdilar.

Sekin-asta tuplangan materiallar, ayniksa, nafas olish va bijgish jarayonlari ximizmini aniklash ishlari mikrobiologiya rivojlanishidagi uchinchi davr «mikrobiologiyaning bioximiya yunalishi»ga turtki buldi. Nafas olish va bijgish jarayonlarini ximizmini aniklashda S. P. Kostichev, V. S. Butkevich, V. N. Shaposhnikov va N. D. Irusalimskiylar katta uissa kushganlar.

Chirindi moddalar va tuprok strukturasi uosil bulishidagi tuprok mikroorganizmlarining rolini tushuntirishda I.V. Tyurin, M.I. Kononova va boshkalar, mikroorganizmlar ekologiyasini urganish souasida B. L. Isachenko, Ye. N. Mishustin, N. M. Lazarevlar, tuprok va rizosferadagi turli xil bakteriyalarning aktivligini aniklashda N. G. Xolodniy, V. S. Butkevich, N. A. Krasilnikov, Ye. F. Beryozova, Ya. N. Xudyakov va boshka olimlarning ishlari muuim auamiyatga ega buldi.

Keyingi yillarda mikrobiologiya texnikasini rivojlantirishga uz uissalarini kushgan olimlar B.F.Perfilev va D.L. Gabellardir. Ular yaratgan kapillyar mikroskopiya metodi kupgina chukindilarda uchraydigan yirtkich bakteriyalarni topishga yordam berdi.

16.