Mikrobiologiya va immunologiya

Qorni tifi va paratiflarni mikrobiologik tekshirish 
 
Material                      Qon (kasalligining 1-hafta- 
 
 
 
Najas, o‘t suyuqligi, siydik 
 
Qon zardobi 
                                        sida)   
 
 
 
 
 
(kasallikning 2-haftasidan   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
boshlab)                      
 
 
 
 
 
 Bakteriologik tekshiruv 
 
 
 
 
Zardobni tekshirib, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
diagnozni aniqlash 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(serodiagnostika) 
 
1-bosqich 
 
Rappoport muhi- 
 
 
Endo yoki boshqa differen- 
 
YAxshi o‘stiruv- 
 
Vidal agglyutinatsiya 
 
 
 
tiga ekish 
 
 
 
sial muhitlarga ekish 
 
            chi va ko‘payti-  
             reaksiyasini va Vi- 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ruvchi Myuller   
             gemagglyutinatsiya 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
yoki selenit mu- 
 
reaksiyasini qo‘yish 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
hilariga ekish   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Javob  
2-bosqich 
 
Muhitda bo‘lgan 
 
 
2-3 bosqichlarda 
 
 
Koloniyalar xarak- 
 
 
 
o‘zgartirishni belgi- 
 
             tekshirishni da-  
 
                          terini belgilash 
 
 
 
lash. 
 
 
 
 
vom ettirish uchun 
 
 
 
 
 
 
 
 
differensial mu-  
 
            Salmonellalar- 
 
 
 
Surtma tayyorlab, 
 
 
hitga ekish 
 
 
 
ning aralashma  
 
 
 
Gram usuli bilan 
 
 
 
 
 
 
 
zardoblari bilan 
 
 
 
bo‘yash. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
oynachada agglyu- 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
tinatsiya reaksiya- 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
sini qo‘yish. 
Ressel yoki uch qandli muhitga ekish 
 
3-bosqich 
 
 
Polivalent (ko‘p turlarga xos)   
 
       Muhit rangi- 
 
 
 
 
va monoretseptor (bir turga 
 
 
       ning o‘zgarganligi- 
 
 
 
 
xos) salmonellez zardoblari 
 
 
         ni belgilash  
 
 
 
 
bilan oynachada  agglyutinatsiya 
 
             Fagotipini aniq- 
 
 
 
 
reaksiyasini qo‘yish 
 
 
 
 
lash. 
 
                                                                                             “Olachipor” qatorga ekish 
 
 
 
YAkuniy javob  

---

91 
 
Mavzu bo‘yicha vaziyatga xos masalalar 
1-masala: Bir guruh odamlarda mahalliy suv xavzasida cho‘milgandan so‘ng 
18-24 soatdan keyin o‘tkir ichak infeksiyasi belgilari paydo bo‘ldi.  
1. Bu kasallikni qaysi mikroorganizmlar chaqirishi mumkin?  
2. Tekshirish uchun bemordan qanday material olish kerak? 
3. Mikrobiologik tashhis qo‘yish uchun qanday usul ko‘llash kerak? 
2-masala:  Kolienteritga  shubha  qilingan  bemor  bola  najasi  Endo  muhitiga 
ekilganda qizil rangda koloniyalar o‘sib chiqdi. 
1. Bu kassalikni qaysi bakteriyalar (tur, serovarlar) chaqirishi mumkin? 
2. Taxminiy mikrobiologik tashhisni qanday tasdiqlash mumkin? 
3-masala:  Bolalar  ichida  ichburug‘ni  klinik  ko‘rinishiga  xos  o‘tkir  ichak 
kasalliklari  avj  olishi  kuzatiladi.  Kasallik  boshlanish  vaqti  yangi  enagani  ishga 
qirish vaqti bilan bog‘liq.  
1. Kasallik manbaini aniqlash uchun, qanday mikrobiologik tekshirishlar o‘tkazish 
zarur? 
 4-masala:  Bemor  kasalxonaga  tushganda  «ichburug‘»  klinik  tashhisi  qo‘yilgan 
edi. Lekin najas bakteriologik tekshirilganda shigellalar aniqlandi.  
1. Buni qanday tushuntirish mumkin? 
2.  Bunday  kasallikni  qaysi  bakteriyalar  chaqirishi  mumkin  va  ular  qanday 
nomlanadi? 
3. Qo‘zg‘atuvchini qanday tarzda ajratish va identifikatsiyalash mumkin (tekshirish 
usuli, identifikatsiya usuli, serovarlari)? 
5-masala:  Aholi  yashash  joylarida  ichburug‘ni  avj  olishi  aniqlandi.  Bemor 
odamlar najasidan Fleksner shigella kulturasi ajratildi.  
1. Ajratilgan shigellalar qanday belgilarga asoslanib identifikatsiya qilingan.  
2.  Infeksiya  manbaini  aniqlash  uchun  qanday  ob’ektlarni  bakteriologik  tekshirish 
kerak.  
6-masala. Bakteriologik laboratoriyaga qorin tifini tashxislash uchun (kasallikni  5 
kuni) bakteriologik tekshirishni o‘tkazish zarurligiga so‘rov keldi. 
1.Tekshirish uchun bemordan qanday material va qancha miqdorda olish kerak? 

---

92 
 
2.Qanday  oziqli  muhit  va  qancha  miqdorda  tayyorlash  kerak?  O‘z  xulosangizni 
tushuntiring. 
7-masala.  Qorin  tifi  bilan  kasal  bo‘lib  o‘tgan  odam  najasi  bakteriologik 
tekshirilganda  uch  marta  manfiy  javob  olingandan  keyin  statsionardan  chiqarildi. 
Bir oydan so‘ng uning oilasida xuddi shu kasallik aniqlandi. 
1.Kasal bo‘lib o‘tgan odam infeksiya manbai bo‘lishi mumkinmi? 
2.Bu taxminni tekshirish uchun qanday aniqlash usuli o‘tkazish kerak? 
3.Kasal bo‘lib o‘tgandan, tekshirish uchun qanday material olish kerak? 
4.Faqat kasal bo‘lib o‘tgan odam infeksiya manbai bo‘lganligini qanday 
isbotlaysiz? 
8-masala.  Qorin  tifi  bilan  kasal  bo‘lib  o‘tgan  odam,  ovqat  tayyorlash  blokida 
ishlashni hohlayapti. 
1.Uni bu ishga qo‘yish mumkinmi? 
2.Bu savolni hal qilish uchun qanday tekshirishlar o‘tkazish kerak? 
3.Tekshirish uchun qanday material olish kerak? 
9-masala. Qorin tifiga (kasallikni 3-xaftasi) bakteriologik tekshirish o‘tkazish 
zarur. 
1. Bemordan tekshirishga qanday material olish kerak? 
2. Tekshirishni 1-bosqichini o‘tkazish uchun, qanday oziqli muhitlar tayyorlash 
kerak? 
10-masala. Qorin tifiga shubha qilingan bemorda 1:400 titrda N-qorin tifi 
antitelolari, 1:200 titrda OH-paratif  A antitelolari va 1:200 titrda  OH-paratif  V 
antitelolari topildi. 
1.Sizning fikringizcha klinik tashxis tasdiqlandimi? 
2.Agar yo‘q bo‘lsa, Vidal reaksiyasini natijasini tushuntiring