Mikrobiologiya va immunologiya

Mikroorganizmlar o'zgaruvchanligining amliyotda ahamiyati.
Mikroorganizmlar o'zgaruvchanligini bilgan holda maqsadli yo'nalishda ta'sir etib, foydali xususiyatlarini paydo qilish mumkin. Mutagen faktorlar ta'sirida shunday. mutantlar olingan-ki, u o'zining samaradorligi bo'yicha avvalgisidan ko'p ortiq. Shu yo'l bilan penisillin, eritromisin, tetrosiklin va boshqa antibiotiklar hosil qiluvchi, aktivligi yuqori mikrob shtammlari olingan. Genetik usul yordamida ko'p miqdorda ba'zi aminokisiotalarni (glutamin, lizin) vitaminlar, organik kislotalar va boshqa mahsulotlarni hosil qiladigan mikroorganizmlar ajratilgan. Molekulyar biologiyaning gen injeneryasi degan yangi yo'nalishi rivojlanmoqda. U ma'lum genlarni bir hujayradan ikkinchisiga konstruksiya qilish, ajratish va o'tkazish bilan shug'ullanadi. Natijada hujayralar yangi xususiyatlarga ega bo'ladi.Ularni xalq xo'jaligida ishlatish mumkin. Masalan, odam organizmidan insulinni sintez qiluvchi gen ajratilgan va ichak tayoqchasi genomiga o'tkazilgan. Bunday bakteriya oqsili- insulinni, qandli diabet kasalligini davolashda zarur bo'lgan, oshqazon osti bezi hujayralari ajratadigan garmonini ishlab chiqaradi. Ichak tayoqchasi rivojlanib ko'payganda yetarli miqdorda insulin preparatini olish mumkin. Bu bilan esa millionlab odamlarning muammosi hal bo'ladi.
Kuzatishlar isbot qiladi-ki tabiatda xarakterli belgilarsiz o'tadigan virulentligi pasaygan, immunitet hosil qilolmaydigan yuqumli kasallik qo'zg'atuvchilari paydo bo'lishi natijasida kasallik atipik kechib, kilinik va laboratoriya usullarida tashxis qo'yishni qiyinlashtiradi. Mutagen faktorlar ta'sirida mikroorganizmlar foydali xususiyatlardan tashqari, ularning tabiatini o'zgartiruvchi xususiyatlarni ham paydo qiladi, natijada kasallikning latent va abortiv shakllari hosil bo'ladi. Mikrroorganizmlar orttirgan bunday belgilarni bilish inson va hayvonlarning yuqumli kasalliklariga qarshi kurashish chora-tadbirlarini to'g'ri olib borishga imkon beradi.


16-mavzu. HAYVON ORGANIZMIDAGI MIKROFLORA
Teri mikroflorasi doimiy emas, uning tarkibi hayvonlarning yashash sharoiti, muhiti (havo. to'shama, ajratmalar) va h.k.larga bog'liq. Ularda asosan stafilokokklar, diplokokklar, streptokokklar, sarsinalar uchraydi. Ular yung xaltachasida yog' va teri bezlari yo'llarida yashaydi, hamda hayvon organizmi kuchsizlanganda, teri shikastlanganda abssess, furunkullar hosil qiladi. Tayoqchasimon bakteriyalardan ichak tayoqchasi, ko'k yiring bakteriyasi, xashak basillasi, aktinomiset, mog'or va achitqi zamburug'lari ko'plab uchraydi. Hayvonlar terisining tozaligiga qarab 1 sm ² da o'n mingdan 2 mlrdgacha mikrob bo'ladi.
Ko'z shilimshiq pardasida mikroblar juda kam va uning turi ham nihoyatda oz bo'lib, ko'pincha kokklar uchraydi, achitqi va mog'orlar kam bo'ladi.