Mikrobiologiya va immunologiya

Tuzuvchilar:

Dotsent Shapulatova Z.J.

Assistent Ruzikulova U.X.


1-Mavzu: Stafilokokkli infeksiyalarning laboratoriya diagnostikasi.
Darsning maqsadi: Har xil yiringli-yallig’lanish jarayonlarida laboratoriyaga qanday patologik material yuborishni o’zlashtirish. Oziqa muhitlar, stafilokokklarni ajratish va o’stirish usullari, patogen va patogen emas stafilokokklarni farqlash usullari bilan tanishish. Antibiotikka sezuvchanligini aniqlash.
Stafilokokklar – sharsimon shakldagi mikroorganizm bo’lib, Staphilococcus avlodiga kiradi. Ularning 20 dan ortiq turlari bor. Amaliyotda patogen (gemolitik) kokklar muhim ahamiyatga ega. Stafilokokkozlar hayvon va odamlarda abssess, flegmona, furunkula, mastit, piyemiya va sepsis, oziqadan zaharlanish (odamlarda) kabi klinik belgilarni namoyon qiladi.
Patmaterial olib, yuboriladi 1. Jarohat ekssudati, yiring. 2.Mastitda 10-20 ml sut. 3.Sepsisda 5-10 ml fibrinsizlangan qon.4. Zaharlanishda xashak, qusgandagi modda. 5.O’lgan hayvondan- parenximatoz organlardan bo’lakchalar.
Laboratoriyada tekshirish usullari:
1.Mikroskopiya. Patmaterialdan surtma tayyorlanib, Gram usulida bo’yaladi. Mikroskopda grammusbat, spora, kapsula hosil qilmaydigan harakatsiz-kokklar (diametri 0,7-1,0 mkm, saprofitlari -2-4 mkm) ko’rinadi. Ular to’p-to’p uzum shingili shaklida joylashadi.
2. Bakteriologiya. Sof kultura ajratib, kultural xususiyatlarini o’rganish.
Patmaterial ekiladi – selektiv muhit tuz-qonli GPA (8-10% natriy xlor va 5% fibrinsizlangan qon qo’shilgan), GPB,GPA larga. Ekmalar 37⁰C da termostatda 12-24 soat o’stiriladi. GPB-loyqalanib, ko’p cho’kma tushadi. Halqa yoki parda hosil bo’lishi mumkin. GPA da-yumaloq, uncha tiniq bo’lmagan, diametri 2-6 mmli koloniyalar paydo bo’ladi. Ularning rangi pigment hosil qilayotgan stafilokokk turiga bog’liq ravishda oqish, sarg’ish, tillarang bo’lishi mumkin. Qonli agarda koloniya atrofida gemoliz zonasini hosil qiladi. Koloniya GPA, GPB larga ekilib, o’sgan kultura farqlanadi. Ya’ni, ularning biokimyoviy xususiyatlari aniqlanadi. Mannitni parchalashi, vodorod sulfid, DNK­-aza, kaogulaza fermenti hosil bo’lishi xarakterlidir.
Patogen va patogen emas stafilokokklarni farqlash uchun maxsus selektiv muhit-kristallviolet qo’shilgan GPA ga ekiladi. Kristallvioletning bakterio statik ta’siridan patogen emas stafilokokklar o’smaydi. Patogenlari esa binafsha rangli koloniyalar hosil qiladi.