Mikrobiologiya va immunologiya

17-M a v z u. Kompliment bog’lash reaksiyasi - KBR
Mashg’ulotning maqsadi: KBR ning mohiyatini, uning asosiy tajribasini qo’yishni o’zlashtirish.
Darsning mazmuni: Kompliment bog’lash reaksiyasi Birinchi marta Borde va Jangular tomonidan 1901-yil ifoda etilgan, u juda sezgir va spetsifik reaksiya. Uning asosida - bakterioliz va gemoliz holatlari yotadi. Reaksiyaning namoyon bo’lishi AR va PR dan farq qilib, antigen va antitelolar faqat kompliment ishtirokidagina reaksiyaga kirishadi. Shuning uchun reaksiya ikki sistemada o’tadi:
1. Bakteriolitik - diagnostik sistema (antigen + antitelo +kompliment). Suyuqlik tiniq, rangsiz bo’lgani uchun ularning o’zaro ta’siri natijasi ko’zga ko’rinmaydi.
2. Gemolitik-indikatorli sistema (gemolizin + eritrotsit) bakteriolitik sistemada kompliment bog’langan yoki erkin qolganini aniqlashga imkon beradi. Demak, gemolitik sistemadagi gemolizin-antitelo; eritrotsitlar esa ular uchun antigen. Kompliment erkin qolsa aynan ularga ta’sir qiladi.
Bakteriolitik sistemaga gemolitik sistema qo’shiladi. Eritrotsitlar gemoliz bo’lishiga yoki bo’lmasligiga qarab, bakteriologik sistemada kompliment bog’ bor, yo’qligi bilinadi.
Ijobiy natijada qon zardobidagi antitelolar bakteriolitik sistemada antigen bilan birikib, undagi komplimentni o’ziga bog’lab oladi. Natijada germolitik sistema qo’shilgandan keyin eritrotsitlar lizisga uchramaydi (eritrotsitlar cho’kmaga tushadi).
Manfiy natijada antigen - antitelo kompleksi hosil bo’lmaydi, kompliment erkin qoladi, u gemsistemadagi eritrotsitlar bilan gemolizinning o’zaro ta'sirida qatnashib eritrotsitlarni lizisga uchratadi. Probirkada suyuqlik, tiniq, qizil rangda bo’ladi, cho’kma bo’lmaydi.
Kompliment bog’lash reaksiyasini qo’yishdan maqsad:
1.Kasal hayvonning qon zardobidagi spetsifik antitelolarni aniqlash (brutselloz, peripnevmoniya, manqa, leptospiroz va boshqalarda).
2.Tekshirilayotgan patmaterialdagi spetsifik antigenni maxsus immun zardob ishtirokida aniqlash.