Mikrobiologiya

Mikrobiologiya

• Tema: Xolera qozǵatıwshısı
• Jobası:
• Xolera keselliktiń morfalogiyası hám ósiwi
• Toksin payda etiwi
• Keselliktiń adamlardaģi patogenezi
• Emleniwi
• Immutitet. Profilaktikası
• Tayarlaǵan: Gúlqumar Abatbaeva

Nókis 2021

Xolera qozǵatiwshisi

• Xolera – organizmniń suwsızlanıwı menen júz beretuǵın júdá juǵımlı, oǵada qáwipli kesellik, qozǵatıwshısı V. Sholerae, El-Tor esaplanadı.
• V. Sholerae túri tórt biovardan: V. Sholerae (klassik biovar), V. Eltor,V.proteus, V. albensislerden ibarat.

Gúlqumar Abatbaeva

Xolera keselliktiń morfalogiyasi hám ósiwi

Morfologiyasi

• Vergulge uqsas;
• Uzinliģi 1,5-3.0mkm
• Monotrix;
• Kapsula joq;
• Spora joq;
• Polimorfizm.

• Ósiwi
• Xalera vibrioni fakultativ anaerob, ol azıqǵa qatal emes, 1% pepto nli, pH-8, 0 bolǵan suwda 18-37°C de jaqsı ósedi, biraq 14-42°C de da ósiwi múmkin. Bunday azıq ortalıqta vibrion basqa mikroorganizmlarga qarag anda tez ósip, 6 saatta ortalıq betida názik perde payda etedi. 1% li sıltıiy agarda o'stirilganda jıltır, shıyshe reńli tınıq, kógildir, bir az do'ng lashgan, shetleri tegis S-formasındaǵı koloniyalar payda etedi.

Gúlqumar Abatbaeva

Toksin payda etiwi Ekzotoksin(xoleragen),Endotoksin, EnterotoKsin

• Fibrinolizin;
• Gialuronidaza;
• Kollagenaza;
• Mucinaza;
• Lecinaza;
• Proteinaza;
• neyraminidazalardı payda etedi.

• Antigen duzilisi
• Antigen duzilisi
• Somatik O
• 1.Ogava(ABC)
• 2.Inaba(AC)
• 3.Gikoshima(ABC)
• NAG(O-plazma menen agglutinaciya bermeytuģin)
• Qamshili H antigen

Gúlqumar Abatbaeva

• Antroponoz kesellik
• Kesellik deregi: vibrion tasip juriwshi, notipik turi menen kesellengenler, shibinlar.
• Awiz bosliģi arqali kirip jiñishke ishekke kirip baradi.
• Jiñishke ishek tiykarli ortaliģi,belok tarqaliwi natiyjesinde payda bolģan qaldiqlar xolera ushin qolay ortaliq.
• Vorsinkalarga birigip kõbeyedi,enterotoksin ajiratadi.

Keselliktiń adamlardaģi patogenezi

Gúlqumar Abatbaeva

Keselliktiń adamlardaģi patogenezi

Gúlqumar Abatbaeva

• Enterotoksin adenilciklaza aktivligin asiradi ol AMF payda boliwin asiradi bul õtkiziwsheñlik mexanizmi buziliwina alip keledi.
• Kõp ish ketiw ,organizimde suwsizlaniw,elektrolitler Na h K bikorbanatlariniñ kemeyiwine alip keledi.
• Jasirin dawri bir neshe saattan 6 kunge shekem.
• Enterit,gastro enterit algid,tez rawajlanatuģin qurģaq,tif turindegi klinik formalari bar.

1. K hám Na eritpeleri

2. Qan quyıw plazma quyıw

3. Dieta

4.Antibiotikler (tetraciklin,levomicetin,sifloks,tarivid piflacin trimetoprimsulfametoksazol).

Emleniwi

Gúlqumar Abatbaeva

Gúlqumar Abatbaeva

Profilaktikası

1.Nawqaslardı anıqlaw, dizimge alıw DSS mákemelerine xabar beriw;

2.Nawqastı emlewxanaģa jatqızıw, ol menen baylanista bolģanlardi bateriologik telseriwden õtkeriw;

3.Xolera ushin arnalģan emlewxanalar ham xolera oshaqlarin dezinfekciya qiliw;

4.Karantin ornatiw;

5.Suw dereklerin ziyanlaniwdan qorģaw

Immuniteti

Mikrobqa,toksinge qarsi kushli immunitet.

Qanda antitoksin.

Gúlqumar Abatbaeva

6. Awqat tayarlanatuģin orinlardi qatañ baqlawģa aliw,shibinlardi qiriw;

7. Suw dereklerin turaqli bakteriologik tekseriw;

8. Jeke gigiena qaģiydalarina amel qiliw suwdi qaynatip ishiw;

9. Xaliq arasinda sanitariya tusindiriw jumislarin alip bariw;

10. Arnawli profilaktika:õltirilgen xolera monovakcinasi ham xolere anatoksini menen emlew.

Profilaktikası

Kesellikke baylanisli tariyxiy fotosúwret

Gúlqumar Abatbaeva

ITIBARIŃIZ USHIN RAXMET!

Gúlqumar Abatbaeva