Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

VAKILLARI.SFEROPSIDALIS VA MISELIALIS TARTIBLARI. 

Ish rejasi: 

1.  Sphaeropsidales tartibi 

1.  Sphaeropsidaceae oilasi 

2.  Leptostromaceae oilasi 

3.  Nectoriodaceae oilasi 

II. Myceliales  tartibi 

1.  Sclerotium avlodi 

2.  Rhizoctonia avlodi 

Zaruriy jihozlar: Rangli jadvallar. Gerbariydan namunalar (no‘xotning askoxitoz, lavlagini 

fomoz, sabzi va lavlagini chirish kasalliklari). Lupa. 

Topshiriq: 1.Kasallik qo‘zgatuvchi zamburuglar va kasallikni tashqi belgilari Bilan 

tanishish. 

2.Zamburuglarni mikroskopda ko‘rish va rasmlarni chizish. 

1.Sferlpsidalis tartibiga kiruvchi zamburuglarning konidiyalari piknidalarda hosil bo‘ladi. 

Piknidalar sharsimon yoki noksimon shaklga ega. Konidiyalari yetilgandan keyin saprofit hamda 

parazit holda hayot kechiradi. Ular qishloq xo‘jalik ekinlarida so‘lish, doglanish va qUruq chirish 

---

kasalliklarini qo‘zgatadi. Bu tartib zamburuglari piknidalarini rangi hamda ularni tuzilishiga qarab 

bir nechta oilalarga bo‘linadi: 

1.  Sferopsidasiya - Sphoeropsidaceae 

2.  Nektridiatsiya - Nectriodaceae 

3.  Leptostromatsiya - Leptostromaceae 

Shulardan asosiysi Sphoeropsidaceae – Sferopsidasiya oilaisdir. 

1.Sferopsidasiya oilasiga  kirgan zamburuglarning piknidalari to‘q rangli, sharsimon, qattiq, 

terisimon, teshiqchali yoki berk holda substratda joylashgan bo‘ladi. Bu oila bir nechta avlodlarga 

bo‘linadi: 

 1.Phoma - Foma  

2.Ascohyta - Askoxita 

3.Septoria - Septoriya 

 4.Diplodia - Diplodiya 

Foma avlodi zamburuglarining konidiyalari bir xujayrali, rangsiz bo‘ladi. Bu avlod vakillari 

asosan poyalarni zararlaydi. 

Masalan: Phoma betae – lavlagida fomoz kasalligini qo‘zg‘atadi. 

Bundan tashqarii oilaning avlodlari vakillari qishloq xo‘jalik ekinlarida quyidagi 

kasalliklarni  qo‘zgatadi. 

Masalan: Phyllosicta mali –olma bargida dog‘lanish  

Ascochyta pinodes – no‘xotda to‘q dog‘lanish askoxitozini 

Septoria lycopersici – pomidor barglarida oq dog‘lanishi 

Septoria nodorum - bug‘doyda septoriozni 

Polystigmina rubrum – olxo‘rida qizil dog‘lanishini 

Sphaeropsis molorum -  olmada qora rak kasalliklarini qo‘zg‘atadi.