Mikrobiologiya fani va uning vazifasi

Kapsula.
Bakteriyalarning ko’p lari kapsula bilan o’ralgan. Ular shilimshik moddadan iborat bo’lib mikro va makrokapsuladan iborat bo’lishadi. Makrokapsulaning qalinligi 0.2 mkm, mikrokapsulaniqi esa - 0.2 mkmdan kichik bo’ladi.. Makro va mikrokapsulaning ichki tomonida shilliq qavat va uni ichki tomonida esa eruvchan shilliq qalin: bo’ladi.

19. Suvda juda ko`p mikroorganizm turlari uchraydi, chunki suv tabiiy muhitdir. Mikroorganizmlar suvga tuproq va boshqa manbalardan o`tadi. Agar suvda oziq moddalar etarli bo`lsa, unda mikroorgannzmlar soni juda ko`payib ketadi. Ayniqsa chiqindi okava suvlarda bakteriyalar ko`p bo`ladi. Artezian quduqlari va buloq suvlari esa toza hisoblanadi, chunki ularda bakteriyalar deyarli uchramaydi. Ariq va hovo`z suvlarida, ayniqsa ariq suvining 10 sm gacha bo`lgan chuqurligida va kirg’oqqa yaqin joylarida bakteriyalar soni ko`p buladi. Kirroqdan o`zoqlashgan sari ularning soni kamayib boradi. 1 ml toza suvda 100—200 dona mikroorganizm uchrasa, iflos suvda 100 000 dan 300 000 gacha va undan ham bir necha barobar ko`p bo`ladi.

Ayniksa aholi yashaydigan joylardan oqib o`tgan suvlarda bakteriyalar ko`p bo`ladi. Razumov A.S. ma`lumotiga qaraganda, Ural daryosining aholi yashaydigan punktidan yuqori qismida suvning 1m da 19 700 bakteriya, aholi yashaydigan punktdan qo`yi qismida esa 400 000 bakteriya topilgan.

Bakteriyalar suvning eng yuqori qatlamida kamroq, o`rta qatlamida ko`proq va pastki qatlamida esa yana kamroq bo`ladi. Masalan, qirg’oqdan 300 m naryada 1 ml suvda 38 dona bakteriya, 5 m chuqurlikda 79 dona, 20 m chuqurlikda esa 7 dona bakteriya topilgan. YOmg’irdan keyin suvda bakteriyalar soni ko`payadi, yomg’irdan oldin 1ml suvda 8 ta bakteriya uchragan bo`lsa, yomg’irdan keyin ularning soni 1223 taga etadi.

Arik suviga nisbatan ariqning chukindi qismida mikroblar, ayniqsa, oltingugurt va temir bakteriyalari ko`p uchraydi. Bulardan tashqari, nitrifikatorlar, azotofiksatorlar, pektinni parchvlovchilar ham uchraydi. Suvda doim uchraydigan vakillardan Bact. Fluorescens, Bact. Aquatilis, Micrococcus candicans va boshqalar, hovo`z suvlarida esa vibrionlar, spirillalar, temir va oltingugurt bakteriyalar va ular orasida yuqumli ichak kasalliklari qo`zg’atuvchi vakillari ham uchraydi.