Mikrobiologiya fani va uning vazifasi

Mikrobiologiya fanining bir qancha tarmoqlari mavjud:

Umumiy mikrobiologiya;

Meditsina mikrobiologiyasi:

Qishloq, xo’jalik mikrobiologiyasi;

Veterinariya mikrobiologiyasi;

Sanoat mikrobiologiyasi;

Suv mikrobiologiyasi;

Kosmik mikrobiologiya va boshqalar.

9. Mikroorganizmlarning o’rganish usullari.

1903 yilda ul’tramikroskop kashf etiladi, unda qiyshiq tushgan nurlarda, yorug’likda aks etishi natijasida qorong’i maydon kichkina obektlar ko’rinadi. Qora maydonda xivchinlar va bazi hujayra bolaklari ko’rinadi. Qora maydondan foydalanishda, maxsus kondensor qollaniladi. Uning oldingi linzasining markazi qoralashtirilgan shu sababli nur unga qiyshiq tushadi. Bu usul yordamida siflis kasalligini tarqatuvchi mikrob aniqlangan.

Faza kontrast. Mikrobiologik tadqiqotlari uchun faza kontrast kashf etilishi muhim ahamiyatga ega. Faza kontrast yordamida boyalmagan tirik preparatlar ko’rish imkoni tug’iladi. Preparat qalin va optik jihatdan zichligi bilan ajraladi. Maxsus moslama yordamida ko’zga korinmaydigan faza ozgarishlarini, obektning turli zichligi tufayli ko’zga korinadigan holatga ozgartiradi.

Flyuorestsent mikroskopiya. Ul’trabinafsha nurlari yordamida birlamchi yoki spontan preporat flyuorestsiyasini kuzatish mumkin. Bunda bakteriyalar maxsus bo’yoq- flyuroxromlar bilan boyaladi, ular yorug’likda uzun tolqinli nurlar chiqaradilar, natijada hujayralarni ximiyaviy tarkibiga qarab ajratish imkoni paydo boladi. Kopchilik floroxromlar mikroblar uchun zararsiz shu sababli ularni tirik holda ham kuzatish mumkin. Bu usulda oddiy ko’k lampa yorug’ligidan ham foydalanish mumkin, buning uchun yorug’lik ko’k yorug’lik diametri orqali otkazdiriladi.

Flyuoressensiya usuli yordamida olik hujayralarni tiriklaridan ajratish mumkin. Elektron mikroskop. elektron xodisalar fizikasini rivojlanishi, 40 chi yillarda elektron mikroskop kashf qilishiga sabab boldi.Elektronlar oqimi tolqin uzunligi,yorug’lik to`lqin uzunligiga nisbatan bir necha marta qisqa, shu sababli juda kichkina detallarni ko’rish mumkin.Mikroorganizmlar inson hayotida (oziq ovqatlarda, suvda va havoda) dost yoki dushman sifatida juda kop miqdorda uchraydi. Organizm tug’ilgandan olguncha mikroorganizmlar bilan chambarchas bog’liq boladi. Hayvonlarning tanasida ham mikroblar kop boladi.

Mikrobiologiya boshqa fanlar singari umumiy fanlarning va texnikaning rivojlanishiga, ishlab chiqarish talablariga bog’liqdir. Bu fan bakteriyalar, mikroskopik zamburug’lar rekettsiyalar, mikoplazma va viruslarning morfologiyasini, fiziologiyasini va ekologiyasini, shuningdek ularning inson, hayvon va osimliklar hayotidagi ahamiyatini ham organadi.