Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

Nasx
ning aniqlik kiritish usuli ulamolarga 
ta'arud ul-adilla
bilan bog‘liq tan olingan 
masalalarni hal etish imkonini berdi. U nafaqat hadis ilmlarini puxta va batafsil bilishni, 
qolaversa, tarixdan, 
sira 
(payg‘ambarning hayoti, odob-axloqi, kiyinishi, yeb-ichishi)dan 
hamda hadisning kelib chiqishi va tafsirini shubha ostiga oladigan vaziyat yuzasidan 
sahoba va ulamolar bildirgan mulohazalardan boxabar bo‘lishni taqozo etadi. Ba'zi 
hollarda hadis ulamolari, ma'lum bir hadisga daxldor zarur ma'lumotni olish uchun 
kerakli bo‘lgan joyni aniqlash maqsadida, butun islom olamini kezib chiqar edi
[535]
.
Barcha sa'y-harakatlarga qaramasdan, nasxni isbotlash mumkin bo‘lmagan hollarda 
salaf
ulamolari tadqiqotni davom ettirish zarurligini tan olgan. Ular ichida muhimi 
matn
(hadis 
isnod
idan ko‘ra, o‘girilgan matn) tahlilidir
[536]
. "Aniq" (
sarih
) mulohazalar 
kinoya
viy mulohazalardan ustunlikka ega, deb hisoblanadi. "Bir ma'noli" (
muhkam
) 
so‘zlar turli ma'nolarga ega bo‘lgan "tafsir etilayotgan" (
mufassar
), "tushunarsiz" 
(
xafi
) va 
"mushkul"
so‘zlardan ko‘ra ustuvordir. Bir-biriga zid keluvchi hadislarni 
hikoya qiluvchilarning mavqeiga ham qarash kerak bo‘ladi. Bu o‘rinda o‘sha hadisdagi 
voqealarga bevosita daxldor kishining hikoyasini afzal deb bilish lozim. Bunga mashhur 
misol tariqasida Maymuna hikoya qilgan hadisni keltirish mumkin. Hadisga ko‘ra, 
Rasululloh (s.a.v.) unga 
ehrom
bog‘lamagan payti uylangan. Uning hadisi bevosita 
guvohning so‘zlari bo‘lgani uchun va sog‘lom 
isnod
ga asosan, o‘ziga zid bo‘lgan Ibn 
Abbosning hikoyasidan ustun turadi. Vaholanki, Ibn Abbos, Rasululloh o‘sha payt ehrom 
bog‘lagan edi
[537]
, deb aytadi.
Yana "taqiq ruxsat etilgan narsadan ustuvordir" qabilidagi ko‘plab qoidalar mavjud. 
Xuddi shuningdek, hadislar o‘rtasidagi ziddiyat barcha tegishli