Microsoft Word uk d. Abduraximov doc

Магнитли сақлаш қурилмаси.
• 
Оптик сақлаш қурилмаси.
• 
Електр сақлаш қурилмаси.
Енди ҳар бир турига қисқача тўҳтаб ўтамиз. 

---

49
Магнит сақлаш қурилмалари 
компютерга ўрнатиладиган асосий сақлаш 
воситаси ҳисобланади. Бу турдаги хотира қурилмасининг асоси, яъни барча 
маълумотлар магнит асосга ега бўлган материалларда сақланади. Бу турдаги 
хотирадан, барча турдаги компютерлар (ишчи компютерлар, серверлар, 
портатив компьютерлар) фойдаланишади. 
Бу турдаги хотира қурилмасига қуйидагилар киради: 
— Қаттиқ дисклар (HDD). 
— Егилувчан дисклар (флоппи диск). 
— Магнит ленталар. 
Қаттиқ дискни (винчестер, HDD), компютернинг асосий хотираси дейиш 
мумкин. Бу қурилма компютерга бевосита АТА ёки САТА порти орқали 
уланади. Ҳажми ҳам хар ҳил бўлади (250 Гб, 500 Гб, 1 Тб, 2 Тб,..). Ҳажми 
қанчалик катта бўлса, нархи ҳам шунчалик қиммат ҳисобланади. Ундан 
ташқари маълумотларни ўқиш ва ёзиш тезлиги ҳам нархига таъсир қилади. 
Бу хотира турига яна ташқи қаттиқ дисклар ҳам киради. Улар УСБ порт 
орқали уланади ва компютердан електр манбаи олади. Бу тури катта 
ҳажмдаги маълумотларни олиб юриш учун ишлатилади. 
Егилувчан дисклар ҳозирги кунда камайиб кетган 1.44 Мб ҳажмга ега бўлиб, 
маълумотларни бир неча мартта ўқиб, ёзиш учун ишлатилади. Унчалик 
ишончли емас, магнит плёнкалар ҳам юпқа бўлиб, жуда тез ишдан чиқиш 
еҳтимоли катта. Ташқи таъсирларга умуман бардошли емас. 
Кейинги магниитли сақлаш қурилмаси бу – магнит ленталардир. Булар 
асосан сервер компютерлар билан ишлаганда керак бўлади. Катта ҳажмдаги 
маълумотларни архивлаш ёки нусхасини олиш жараёнида ишлатилади. Ўқиш 
ва ёзиш тезлиги унчалик катта емас, лекин узоқ вақт давомида сақлаш учун 
мўлжалланган. 
Навбатдаги ташқи сақлаш қурилмаси бу оптик дисклар ҳисобланади. Бу 
дискларга маълумотлар лазер нурлари орқали ёзилади ва лазер нурлари 
орқали ўқилади. Оптик дискларни қуйидаги турлари мавжуд: 
- Фақат ўқиш учун мўлжалланган дисклар: CД, ДВД. 
- Фақат бир маротаба ёзиш учун мўлжалланган дисклар: CД-Р, ДВД-Р. 
- Бир неча маротаба ёзиш учун мўлжалланган дисклар: CД-РW, ДВД-РW. 
CД дисклар 700 Мб атрофида, ДВД дисклар еса 4.7 Гб атрофидаги 
маълумотларни ўзида сақлай олади. Бу оптик дискларни ўқиш учун 
компютерга CД-РОМ, ДВД-РОМ қурилмалари уланади. Ҳозирги кунда янги 
ДВД дисклари пайдо бўлган, буларБлу-рай деб номланади ва улар кўк 
рангдаги лазер орқали маълумотларни ёзади (оддий оптик дискларга қизил 
рангдаги лазер ишлатилади). Блу-рай дискларнинг ҳажми 25 Гб дан 
бошланади. 
Кейинги ташқи хотира қурилмаси бу – електр сақлаш қурилмасидир. Бу 
хотира қирилмасида маълумотлар, микросхемалар орқали яратилган ва 
программалаштирилган хотирада сақланади. Бунга мисол, флеш-
хотиралардир (флешка). Бу қурилмалар компютерга УСБ порт орқали 
уланади. Қурилманинг ўлчамлари кичик ва ҳажми ҳозирги кунда 64 Гб дан 

---

50
ҳам ошди. Бу қурилманинг асосий параметри ҳажмидан ташқари 
маълумотларни ўқиш ва ёзиш тезлиги ҳисобланади. Маълумотларни ёзиш ва 
ўқишда ҳеч қандай дастурларнинг кераги йўқ ва ишлатиш жуда соддадир. 
Флеш хотираларни сотиб олишда пулингизни аямасдан ўша пайтдаги енг 
катта ҳажмлилигини сотиб олаверинг, сабаби бу хотира қурилмаси жуда 
катта тезликда ўз ҳажмини катталаштириб юбормоқда.