Microsoft Word Tursunboyev S. O'zbek teatri tarixi. Majmua

UCH NAVOIY TA’RIFI 
Hidoyatov  bu  rolni  repetitsiya  qilib,  qiyomiga  yetkazayotgan  paytda  bunday  deb 
yozgan edi: «Bu mening hayotimda juda og’ir ijodiy ish bo’ldi. Yashirmayman, juda og’ir 
va  murakkab  rol.  Chunki  Navoiy  obrazi  xalqimizning  eng  sevimli  qahramonidir.U  haqda 
qadim zamonlardan beri afsonalar, rivoyatlar, naql-qissalar to’qilgan. Navoiy xalqimizning 
jon-joniga kirib ketgan...» Chindan ham bu rolni ijro etuvchi artist qalbida pinhoniy qo’rquv 
va  ijodiy  andisha  yashardi.  U  ko’proq  obrazning  beixtiyor  tashqi  qiyofasini  ko’rsatishga 
berilib  ketish,  she’rlarni  deklomatsiya  qilib  yuborish  kabi  moyillik  vahimasidan  cho’chir 
edi... Artist Navoiyning qalbiga boqdi, ichki dunyosini ko’roldi, fikr-maqsadlarini tushuna 

---

oldi,  tuyg’ularni  his  qildi,  idrok  etdi.  Uning  o’yini  zamonaviy  realistik  spektakl 
prinsiplariga to’la muvofiqdir. Romantik kayfiyat, romantik parvoz hamma vaqt psixologik 
tiyranlik  bilan  chamcharchas  bog’lanib,  bir-birini  to’ldirib  boradi.  Shu  sababli  Abror 
Hidoyatovning  yaratgan  Navoiy  obrazi  talqinini  Romantik-psixologik  yechim  deb 
nomlamog’imiz mumkin... 
...Olim  Xo’jayev  shoir  va  mutafakkir  fojiasini  o’ynaydi.  Ana  shu  belgi-sifatlar  orqali 
biz  Navoiy  shaxsining  juda  ham  boy  qirralarini  ko’rib  olishga  muyassar  bo’lamiz.  Shu 
sababli  bu  aktyor  talqinini  Lirik-poetik  yoki  Lirik-falsafiy  yechim  deb  aytmog’imiz 
mumkin... 
Abror  va  Olim  akalar  yaratgan  obraz  yashayotgan  vaqtda  O’zbekiston  xalq  artisti 
Razzoq  Hamroyevning  ijodiy  politrasi  jahonga  mashhur  bo’lgan  yana  bir  Alisher  Navoiy 
obrazi  bizni  quvontirdi.  Bu  O’zbekiston  xalq  artisti  Razzoq  Hamroyevning  ijodiy 
politrasidan  shakllangan  ekran  obrazi  bo’ldi.  1947-yilda  ekranga  chiqqan  rejissor  Komil 
Yormatovning  «Alisher  Navoiy»  filmida  obraz  taraqqiyoti  asta-sekin  ochila  boradi. 
Hamroyev  ijrochiligidagi  kuchli  tomon  shundan  iboratki,  u  Navoiyning  ruhiy  olamini 
boyitadi,  xarakterini  kamol  toptiradi.  Yoshlik  g’ururini  donishmandlik,  ishonch  va  sabru 
toqat  egallay  boshlaydi.  Bu  kartinani  kim  ko’rgan  bo’lsa,  artistning  ifodali  boqishlarini, 
qalb  sho’lasidan  ravshan  yongan  issiq  yolqinli  ziyoni  xotirlaydi.  U  qarashlarda  Navoiy 
hayotining nozik tomonlarigacha namoyon bo’ladi... 
 
Yakov Feldman
, san’atshunoslik fanlari nomzodi, 
«Olti Alisher Navoiy». «O’zbekiston madaniyati» 
gazetasi, 1866-yil, 9-fevral.