548
turoperator talablariga moslik darajasi; agentlikni sotishni rag‘batlantirish
bo‘yicha tadbirlarda ishtiroki; agentlikni moliyaviy holati; agentlik firmasini
boshqarish shakli; agentlikdan foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan harajatlar miqdori;
agentlik amalga oshirayotgan reklama faoliyatning
xajmi va uni sharotlari;
turagentlikni raqib faoliyatiga munosabati; turagentlikni schetlarni to‘lash
doimiyligi; turagentlikni bozor to‘g‘risidagi taqdim etayotgan ma’lumotlar xajmi;
turagentlik ishiga so‘ngi iste’molchilar tomonidan shikoyat va e’tirozlarni
mavjudligi
2. Axborotlar oqimi ustidan nazorat
. Turxizmatlar sezilmasligi sababli ular
to‘g‘risida axborotlarni olish va uzatish operativligi hamda samaradorligi taqsimot
samaradorligida ahamiyatli rol o‘ynaydi.
Axborotlar yetarli darajadami? Boshqarishning bosh elementlariga tegishli
bo‘lgan asosiy narx ko‘rsatkichlari qanchalik to‘g‘ri va o‘z vaqtida olingan?
Boshqaruv organlari tadqiqot natijalari ustidan tazorat uchun xaqiqiy
ma’lumotlardan foydalanadimi hamda bu rejalashtirish ishlab chiqarish va taqsimot
kabi soxalarda o‘z siyosatini yaxshilaydimi? Bugungi kunda turistik firmalar ishida
personal kompyuterlar foydasi to‘g‘risida gapirishga xojat yo‘q. Ular buxgalteriya
hisobini samarali yuritishga, turistik po‘tyovkalar
harakati, charter reyslarini
to‘ldirilishi, mehmonxonalardagi mavjud o‘rinlar to‘g‘risida aniq ma’lumotlar
olishga, zaruriy blankalar bilan ta’minlashga imkon yaratadi. Turfirmalar
tomonidan persanal kompyuter nafaqatgina o‘z ichki vazifalari uchun balki, turli
telekonferensiyalarga (e’lonlarni elektron gazetasi) va bu tarmoqlarni ko‘p
millionli abonetlar armiyasiga global kompyuter tarmoqlari orqali axborotlarni
uzatish uchun ham foydalaniladi.
3. Persanal malakasi.
Sotishni muvafaqiyatli amalga oshirish uchun
sotiladigan
xizmatni batafsil bilishi, xizmatchilar malakasi juda muhimdir. Bu
mijozlarga xizmat ko‘rsatishni yaxshilashga sotish xajmini oshirishga hamda
harajatlarni kamaytirishga imkoniyat yaratadi. Ko‘p hollarda turfirmalarda
shunday holat kuzatiladiki, ya’ni sotish bo‘yicha menejer taklif qilingan turistik
yo‘nalish to‘g‘risida, xizmat ko‘rsatish dasturi mehmonxona, transfert,
mintaqadagi ob-havo sharoitlari to‘g‘risida mukammal
malumot berish holatida
emas. Natijada hafsalasi pir bo‘lgan mijoz turni barcha tavsilotlarni yaxshiroq
tushuntira oladigan, barcha savollarga to‘liq javob beradigan menedjer faoliyat
ko‘rsatadigan boshqa firmaga o‘tib ketadi. Boshqa tomonidan yaxshi menejment
tamoyillaridan foydalanadigan persanalni ratsional boshqarish turistlarga sifatli
xizmat
ko‘rstaishga
erishish
uchun
tashkilotni
barcha
xizmatlarini
muvofiqlashtirishni ta’minlashga qodirdir. Bu – ishonch, qaniqarlilik,
konstruktiv
yondashuv, menejmentni ratsional tarkibi, turfirma faoliyatining eng muhimlarini
aniqlash.
Mehnat motivatsiyasiga firma xizmatchilarini iyerarik ehtiyojini hisoblash
yordamida erishladi.
Rahbariyatning vazifasi ularni qoniqtiruvchi sharoitlarni yaratish, shu bilan
xodimlarni intensiv va sifatli mehnatini motivlash. O‘z navbatida jo‘shqin va
xushyor persanal rahbariyatga taqsimotni optimallashtirishga va nazoratga yordam
berishi va hamkorlik qilishi mumkin.
Xulosa qilib, qisqacha samarali taqsimotning to‘rtta tamoyilini qayd
qilishimiz mumkin:
1. O‘z sarf-harajatlarini bilish va nazorat qilish. Xatto kichik progress ham
549
taqsimot tizimini har bir segmenti bo‘yicha harajatlarni bilmasdan mumkin emas.
Mazkur ma’lumotlarga ega bo‘lib, rahbariyat kelajak muammolarini oldindan
ko‘rishi, to‘g‘ri ustunliklarni belgilash, potensial jamg‘armalarni hisoblab chiqish,
ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish bo‘yicha mos ravishdagi chora-tadbirlarni
amalga oshirish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
2. Taqsimotni muhimligini tushunish. Taqsimotning tushib ketishi ko‘pgina
kompaniyalarni notinchligiga olib keluvchi foyda olish imkoniyati kabi ko‘rib
chiqiladi. Ko‘p hollarda bu turistik biznesga jalb qilingan aniq harajatlar to‘g‘risida
boshqaruvni oddiygina ogohlantirlmasligi oqibatida kelib chiqadi.
Taqsimotni
foydaligini va muqobil taqsimot shakllari hamda strategiyasini turli ta’sirlarini
nafaqatgina oliy rahbariyat balki funksional bo‘linmalar rahbarlari ham sezishi
zarur. Rahbariyat bitta sohadagi qarorlar umumiy harajatlar
va ishlab chiqarishga
ta’sir etishni tushunib yetmagunga qadar, umumiy kam harajatli raqobatbardoshli
tizimni olish uchun u bir harajatlarni boshqasiga almashtira olmaydi.
3. Maxsus usullarni ishlab chiqish. Ko‘pgina turfirmalar kompyuter texnikasi
muammolaridan tushkunlikka tushmoqdalar, lekin ularga taqsimot vazifasini aniq
tushunib yetishga to‘g‘ri kelmayapdi. Yangi texnologiyalarga tashabusni batafsil
bilimlari bilan birga qo‘shish g‘ayrati, shijoati, jonbozligi, tashabbuskorligi zarur.
Agar texnika turfirmani maxsus o‘ziga xos talablariga javob bersangina u
foyda keltirishi mumkin.
4. Taqsimotdagi ko‘nikmalar va imkoniyatlarni oshirish. Taqsimotni
boshqarishda zarur bo‘lgan bilim va qobiliyat tashkiliy va vazifaviy aloqalarni
almashtirish yo‘li bilan olishi mumkin emas. Ham oliy menejment doirasida ham
firmani qolgan xodimlari doirasida yuqori darajadagi malaka va tajriba talab etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
