Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

chakana
va 
ulgurji
firmalarga 
bo‘linadilar. 
Chakana savdo bilan shug‘ulanadigan agentlar - bular, qoida bo‘yicha, uncha 
sezilarli bo‘lmagan kapital va cheklangan bozorga ega bo‘lgan vositachi 
tashkilotlardir. Vositachi bo‘la turib, ular yirik turistik va avtotransport 
kompaniyalari siyosatiga bog‘liq faoliyat yuritadilar. Va bozorda muhim rol 
o‘ynaydilar, chunki turistik safarlarning sezilarli qismi aynan ular orqali sotiladi 
Turizm rivojlangan mamlakatlardagi turagentliklar tajribalari shuni ko‘rsaladiki 
turagentliklarning optimal soni fuqarolar soniga hisoblanganda, har 10000 kishiga 
bir turistik agentlik to‘g‘ri kelishi optimal hisoblanadi. 
Chakana turistik firmalalar turistik xizmat ko‘rsatish va transport korxonalari 
xizmatlarini sotib oladigan mijozlar bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalar asosida 
ishlaydilar. 
Ulgurji turistik firmalar - standart (yoki seriyali) inklyuziv yoki pekidj 
turlarni sotish bo‘yicha yirik masshtabli operatsiyalar o‘tkazadigan yirik 
turoperatorlar hisoblanadilar. 
Turistik xizmatlarning ulgurji savdosi qayta sotish maqsadida xizmatlari 
sotib olish bilan bog‘liq har qanday faoliyatlar tushuniladi. 
Turistik xizmatlar bozorini shakllantirishda ulgurji turoperatorlar tutgan 

---

544
o‘rni alohida ahamiyatga ega. Mohiyatan ular tashkil qilingan turizmning, shu 
jumladan xalqaro turizmning ham asosiy harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadilar. 
Ulgurji firmalar o‘z ishlariga reklama, ijara, savdo zallari, personallarga 
to‘lovlar, aylanma mablag‘larni shakllantirish kabi harajatlar bilan aniqlanadigan 
sezilarli darajadagi katta kapital qo‘yishlariga to‘g‘ri keladi. 
Amaliyotda ulgurji firma va chakana firmalr orasidagi farqlarini aniqlash 
qiyin bo‘ladi, chunki har ikkalasi ham ulgurji, ham chakana operatsiyalarni 
bajarishlari mumkin. 
Alohida hollarda wholesalar faqat ma’lum xizmatlar ko‘rinishiga 
maxsuslashishi mumkin, masalan, mehmonxona zanjirlari yoki transport 
korxonalariga xizmat ko‘rsatish. Nisbatan ravshanroq misol qilib, fransuz firmasi 
«Feniks»ning, Moskvadagi turistik agentliklarga Parij va Londonda ko‘rsatiladigan 
mehmonxona xizmatlarini sotish bilan shug‘ullanishini olishimiz mumkin. 
Agent turmahsulot realizatsiyasi jarayonidagi qatnashchilari zanjirida oxirgi 
va muhim zvenodir. U ko‘pincha to‘g‘ridan-to‘g‘ri sotish usuli bo‘yicha ishlaydi va 
mijozlarni ko‘p hollarda tavsiyalar bo‘yicha, ishda, uyda jamaot idoralarida o‘z 
qarindoshlari, tanishlari orasidan topadi. 
Oxirgi yillarda turmahsulot sotish tizimi ikki ommaviy shaklga ega bo‘ldi: