|
Yo’naltiruvchi g’ildirak va taranglovchi moslama. Gusenisa zanjiri ish davrida eyiladi va uzunlashadi. Natijada zanjir osilib qolishi mumkin. Agar vaqtida tarangligi rostlanmasa gusenisa zanjiri etakchi yulduzcha va yo’naltiruvchi g’ildirakdan chiqib ketishi mumkin. Gusenisa zanjiri o’ta taranglashsa xam yoki osilib qolsa xam sharnirli bog’ langan joylarida ishqalanishlar ortib, quvvatning yo’qolishiga olib kelgadi. Shuning uchun gusenisa zanjirini tarangligi rostlanib turilishi kerak. Xuddi shu vazifa yo’ naltiruvchi g’ildirak va taranglovchi moslama orqali bajariladi.
Taranglovchi moslamani krivoshipli va polzunli xillari bo’ladi. Odatda elastik osmaga ega bo’lgan traktorlarda krivoshipli (DT-75), yarim qattiq osmaga ega bo’lgan traktorlarda esa (T-4A) polzunli taranglash moslamasi qo’ llaniladi.
rasmda T-4A traktorini yo’ naltiruvchi g’ildirak va taranglovchi moslamasini tuzilishi keltirilgan.
rasm. T-4A tag’mali traktorini yo’naltiruvchi g’ildiragi va taranglash moslamasi.
1- yo’naltiruvchi g’ildirak, 2-ximoya qopqoq, 3- g’ildirak o’qi. 4,15,23-zichlovchi
rezinali xalqa, 5-yo’naltiruvchi tayanchni qotirish bolti, 6-chap tayanch, 7-ximoya
g’ilofi, 8-zichlovchi xalqa, 9-shayba, 10,18-rostlash qistirmasi, 11-rolikli
podshipnik, 12-ichki xalqa, 13-zichlovchi shayba, 14-bolt, 16-katta zichlovchi
xalqa, 17-o’ng tayanch, 19-yo’naltiruvchi tayanch, 20-moy kanalining tiqini,
21-rezina metalli zichlagich, 22-kichik zichlovchi xalqa, 24-masofadagi xalqa,
25-cheklagich, 26,36- prujinalar, 27-shtiftli planka, 28- prujina tayanchi,
29-prujinani cheklovchi bolt, 30-cheklagichning gaykasi, 31-ayrining elkasi,
32-rostlovchi vint, 33-taranglovchi kronshteyn, 34-yo’naltiruvchi kronshteyn,
35-cheklovchi nay, 37-tortuvchi bolt, 38- rostlovchi gayka, 39-tarashlovchi
prujinani ketingi tayanchi, 40-ayrini tortuvchi bolti.
Yo’naltiruvchi g’ildirak gusenisa aravasini oldingi qisimiga o’zining tayanchida siljuvchan qilib joylashtirilgan. Uning siljishi taranglash moslamasi ta’siri ostida amalga oshiriladi. Taranglash moslamasining prujinasi esa to’siqlarni engib o’tishdagi siltanish va zarbalarni so’ndiradi, xamda gusenisa zanjirini tarangligidan xosil bo’layotgan zo’riqishni xam qabul qiladi.
Mabodo gusenisa zanjiri bilan yo’naltiruvchi g’ ildirak yoki tayanch katoklari orasiga yod narsa tushib qolsa, taranglash moslamasining prujinasi qo’shimcha ravishda qisiladi. Bu bilan gusenisa zanjiri va yurish qisimining detalarini ortiqcha zo’riqishdan saqlaydi.
Yo’naltiruvchi g’ildirak 1 po’latdan quyma usulda tayyorlanadi va tashqi gardishida gusenisa zanjirini yo’ naltiruvchi ikkita qirrasiga ega.
Rolikli podshipniklar 11, metall xalqalar 8,16 va 22, zichlovchi shayba 3 va 13, rezina xalqa 4,15 va 23, rostlovchi qistirma 10 va rezina - metalli zichlagich 21 lar tayanch katok va ushlab turuvchi g’altakdagilar bilan o’zaro almashuvchi detallardir. Yondan ta’sir etayotgan yuklar zichlovchi shayba 13, zichlovchi xalqa 8 va rolikli podshipnik orqali tayanchlar 6 va 17, maxkam qotirilgan o’q 3 ning markaziy qisimiga beriladi.
Yo’naltiruvchi g’ildirakni erkin aylanishi uchun zichlovchi shayba va xalqa orasida 0,1 ...0,65 mm ga teng bo’lgan oraliq qo’yiladi. Bu oraliq qistirma 10 orqali rostlanadi.
G’ildirakni ikki tomonida quymali po’lat tayanchlar 17 va 6 lar mavjud. Xar bir tayanchni yon tomoniga to’rtta bolt 5 yordamida yo’ naltiruvchi tayanchlar 19 qotirilgan. Ularning yon sirtlari yon tomondan tayanch plankani qamrab, yo’ naltiruvchi g’ildirakni o’zini tayanchlarida to’gri siljishini ta’ minlaydi. Siljish erkin bo’ lishi uchun yon tayanch planka va u bilan tutashgan detallar orasida 0,5...3 mm atrofida oraliq mavjud bo’lishi kerak. Bu oraliq qistirma 18 orqali rostlanadi. Xar bir tayanchning bo’shlig’ iga ikkitadan prujinalar 26 o’rnatilgan. Ular bir tomondan planka 27 ga tiralsa, ikkinchi tomonlan qisuvchi boltlar 29 ga tiratadi. Yo’ naltiruvchi g’ ildirakni bunday ressorlanishi xar xil zarbalarni so’ndiradi va tayanchlarni eyilishini qoplab badallab turadi.
rasmda DT-75 traktorini yo’naltiruvchi g’ ildirak va taranglovchi moslamasi ko’rsatilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
