Microsoft Word статистика лотин 14. doc


 Tanlab kuzatish natijalarini baholash va



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/118
Sana02.01.2022
Hajmi0,74 Mb.
#84474
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   118
Bog'liq
statistika (1)

 
6.4. Tanlab kuzatish natijalarini baholash va  
ularni bosh to‘plamga yoyish 
 
Tanlama  kuzatish  bosqichining  eng  so‘ngi  bosqichi  bo‘lib, 
kuzatish  natijasida  olingan  natijalarni  bosh  to‘plamga  yoyish  bo‘lib 
hisoblanadi. 
 Biroq, ijtimoiy-iqtisodiy xodisalarni o‘rganishda, ko‘p hollarda bu 
jarayondan ilgari olingan natijalarni bosh to‘plamga  yoyish  mumkinligi 
nuqtai nazaridan kuzatish natijalari baholanadi. 
 To‘plamga  yoyish  to‘g‘risidagi  hulosa  ma’lum  darajada  tanlab 
kuzatishning  sifatiga,  uning  eng  avvalo  to‘liq  qamrab  olinganligiga 
bog‘liqdir.To‘liqligi esa bosh to‘plam tiplari yoki guruhlarining birliklari 
qay darajada qamrab olinganligiga bog‘liq. 
Lekin,  faqatgina  tanlash  uchun  olingan  ma’lumotlarning  sifatini 
tahlil  qilish  bilangina  chegaralanib  qolinmaydi,  balki  to‘plangan 
ma’lumotlarni  bosh  to‘plamga  yoyish  mumkinligini  asoslab  berishda 
nisbiy  xatoni  ham  e’tiborga  olish  muhimdir.  Nisbiy  hato  quyidagicha 
aniqlanadi: 
o‘rtacha uchun: 
%,
100
%


=

Х
х
 
Hissa uchun esa, 
%,
100
%


=

Р
w
 
Formulalardagi ∆% - tanlashning nisbiy chegaralangan xatosi; 
∆x  va  ∆w  ga  –  mos  ravishda  o‘rtacha  qiymatning  yoki  belgi 
hissasining chegaralangan xatosidir.  
X
 va 
Р
 - mos ravishda bosh to‘plam o‘rtachasi va hissasidir. 
Nisbiy xatoning  miqdori shu kuzatish uchun oldindan belgilangan 
chegaradan  oshib  ketmasa,  u  holda  olingan  natijalarni  bosh  to‘plamga 
yoyish mumkin. 
Bosh  to‘plamga  yoyishda  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  qayta  hisoblash  yoki 
koffitsiyentlar usullaridan foydalaniladi. 
Birinchi usulning mohiyati, tanlab kuzatish natijasida aniqlanilgan 
belgining  o‘rtacha  qiymatini  bosh  to‘plam  xajmiga  ko‘paytirishdan 
iboratdir. 
Koeffitsent 
usulini 
qo‘llashda 
esa 
quyidagi 
formuladan 


 
70 
foydalaniladi: 
0
1
0
1
у
у
У
У
=
 
U
1
- hisobga olinmagan tuzatma e’tiborga olingan to‘plam soni; 
U
0
 - tuzatma  e’tiborga olinmagan to‘plam soni: 
u
0
-    boshlang‘ich  ma’lumotlar  bo‘yicha  nazorat  nuqtalariga  to‘plam 
soni; 
u
1
  –  nazorat  tadbirlari  asosida  olingan  ma’lumotlar  bo‘yicha  nazorat 
nuqtalaridagi to‘plam soni. 
Yalpi  kuzatish  ma’lumotlarining  to‘g‘riligini  tekshirib  tanlash 
imkoniyatlaridan  to‘liq  foydallanilmaydi.  Shu  bilan  birga  bozor 
iqtisodiyoti  sharoitida  bu  usul,  masalan  moliya  organlari  tomonidan 
tijorat korxonalari faoliyatini nazorat qilishning muhim vositalaridan biri 
bo‘lishi mumkin. 
Yalpi  kuzatish  ma’lumotlarining  to‘g‘riligini  nazorat  qilishda 
hisobga olaninmaganligi uchun tuzatma tushunchasidan foydalaniladi. 
Uni  hisoblash  usuli  nisbatan  kichik  to‘plamlarni  kuzatishda  qo‘l 
keladi. 
5-  misol.  Shahardagi  tijorat  do‘konlarini  hisobga  olishda 
quyidagilar aniqlandi. 
Siyob bo‘limida - 2000: 
Bog‘ishamol bo‘limida - 1500: 
Temir yo‘l bo‘limida – 750. 
Yalpi  hisob  ma’lumotlarining  to‘g‘riligini  tekshirish  maqsadida 
kuzatilgan  bo‘limlarini  qisman  tekshirib  ko‘rildi.  Uning  natijalari 
quyidagi jadvalda keltirgan (4-jadval). 

Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish