|
www.ziyouz.com
кутубхонаси
79
3. Alohida qismlar va guruhlar komandirlari o‘zaro qo‘llab quvvatlash va qutqarish zaruratini
doimo yodda tutsinlar, bunday yordamni qo‘shni qismlarning dastlabki talabi va o‘z tashabbusi bilan
qo‘rsatsinlar.
4. Tinch mehnat bilan shug‘ullanayotgan aholiga birodarlarcha munosabatda bo‘linsin va ularni har
qanday xafagarchilikdan himoya qilsinlar.
5. Aholi tomonidan yetkazib berilayotgan har qanday mulk, oziq-ovqat mahsulotlari, yem-xashak va
hokazolar uchun, albatta, haq to‘lansin, shu zahotiyoq haq to‘lashning imkoniyati bo‘lmay qolgan
taqdirda, qism komandiri va komissarining imzolari qo‘yilgan, muhr bosilgan rasmiy tilxat berilsin.
6. Dala ustavining barcha talablarini sabot bilan bajargan holda, razvedka va qo‘riqlash xizmatini
oliy darajada kuchaytirilsin.
7. Belgilangan talablardan chekinish sotsialistik inqilob oldidagi burchga xiyonat qilish deb
hisoblansin va harbiy davr qonuniga binoan jazolansin.”
Farg‘ona vodiysi bo‘yicha mahalliy aholi tarkibidan 19 yoshdan 35 yoshgacha bo‘lgan kishilar
uchun yalpi safarbarlik e’lon qilindi. Mahalliy aholidan belgilab quyilgan 9350 kishi o‘rniga 11475
kishi safarbar etildi. Bundan tashqari, partiya va yoshlar tashkiloti tomonidan ko‘ngillilar otryadlari
tashkil etildi. Vodiydagi barcha bolsheviklar “ixtiyoriy-majburiy” tarzda “kommunistik otryad”larga
birlashtirildi.
Tashviqot-targ‘ibot ishlari keng yo‘lga qo‘yildi. Frunze Turkfront siyosiy bo‘limining targ‘ibot
poezdini Farg‘onaga chaqirtirib oldi. Uning taklifi bilan Farg‘onada qishloq vakillari uchun
tashviqotchi-tashkilotchilar tayyorlaydigan kurslar ochildi. Bu kurslarning tinglovchilari, uning aytishi
bo‘yicha, “qisqa muddat ichida qishloq aholisi o‘rtasida Sovet hokimiyati g‘oyalarini tarqatuvchilar
bo‘lib yetishishlari kerak”.
Iyun oyida vodiyning turli shaharlarida qishloq aholisi ichida ish olib borish uchun maxsus siyosiy
maorifchilar otryadlari tashkil etildi. Bu otryadlar ham harbiylashtirilgan bo‘lib, qizil armiyaga nafaqat
so‘z bilan yordam berar, balki, o‘rni kelsa, janglarda ham ishtirok etar edi.
Quruq so‘z quloqqa yoqmas. Buni yaxshi tushungan Frunze va Kuybishevlar xalq ommasini
sho‘rolar tomon og‘dirish uchun qator iqtisodiy chora-tadbirlar ham ko‘rdilar. Jumladan, g‘alla va
chorva mollari o‘tkazish uchun Xitoy chegarasi ochib berildi; hukumat chet eldan chorva moli va
urug‘lik don sotib olish va ularni “bosmachilar tomonidan xarob qilingan” hududlar aholisiga ulashish
uchun pul mablag‘lari ajratdi. Urug‘lik don dehqonlarga qarzga berildi, “qattiq talangan” hududlardagi
dehqonlar esa soliqdan butunlay ozod qilindi. Farg‘ona oblast harbiy komissariati huzurida oziq-ovqat
bazasi tashkil qilinib, u yerda ishchi va dehqonlarga oziq-ovqatdan yordam berib turildi.
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan chora-tadbirlarni qo‘llab, sho‘rolar hokimiyati xalqning ma’lum qismini
o‘zi tomon og‘dirib olgan bo‘lsada, vodiyda ozodlik harakati tobora alangalanib boraverdi.
Turkiston o‘lka partiya qo‘mitasi, “bosmachilik” harakati avj olish munosabati bilan keskin choralar
ko‘rish yo‘liga o‘tdi. Uning 1920 yil 8 avgustdagi qarorida shunday deyiladi:
“...bosmachilik avj olishi munosabati bilan, Markaziy Komitetning fikricha, Farg‘onadagi ishlarni
tartibga solish va bosmachilikni tugatishda birdan-bir chora Harbiy sovet tashkil qilib, grajdan ishlarini
boshqaruvda Xalq Komissarlari Sovetidan, harbiy operativ jihatdan esa Turkfront Harbiy Revolyutsion
Sovetidan direktivalar olib turadi”.
Harbiy Sovetning raisligi vazifasiga diviziya komissari N.A.Paskutuskiy, a’zoligiga Karpov va
Barishevlar tayinlangan edilar. Toshkent shahar partiya tashkiloti Farg‘ona Harbiy Sovetining
ixtiyoriga mahalliy aholidan yuz nafar kommunistni safarbar qilib yubordi. 1920 yil 15 avgustda
Turkiston Markaziy Ijroiya Qo‘mitasi va Turkfront Harbiy-Inqilobiy Kengashi Farg‘onada oblast
inqilobiy qo‘mitasi (revkom)ni tugatib, HARBIY DIKTATURA O’RNATDI. Farg‘ona oblastini
harbiy va ma’muriy jihatdan idora qilish ishlari Harbiy Sovet qo‘liga o‘tib, unga Sovet hokimiyatining
oliy organi sifatida barcha harbiy va grajdan muassasalari bo‘ysunadigan bo‘ldi.
1920 yil 8 avgustda Farg‘ona Harbiy Sovetining majlisi bo‘lib o‘tdi. Unda Turkfront Harbiy
Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi
Do'stlaringiz bilan baham: |
