www.ziyouz.com
kutubxonasi
63
oladilar? Bu savol uyg‘ongan damda yashirin bir ovoz «hech qachon!» deb javob beradi.
Ana shunda Zohid bu ovozni bo‘g‘adi, adolat gulini topmoq ishonchini so‘ndirmaydi.
Uning bu ishonchi uzoq davom etuvchi xastalikka o‘xshaydi — o‘lib o‘la qolmaydi,
jonlanib, jonlanmaydi. Ishonchi o‘lib qola qolsa edi, u haqsizlik to‘qayzorini butunlay tark
etib, umidini shu yerning o‘ziga dafn qilib qutular edi.
Bugun ko‘rgan-kechirganlari uning ishonchini yana o‘lim to‘shagiga qulatdi. U zindon
nima ekanini, zindon azobi qanday bo‘lishini bilmaydi. Lekin xonasi hozir unga zindon
kabi tuyuldi. Devorlar o‘rnidan siljib, xona torayayotganday, uni ezayotganday bo‘ldi.
Yana bir oz shunday tursa, ruhining azoblanishiga chiday olmasligini fahmladi. Xayolini
nima bilandir chalg‘itishi lozimligini angladi. Bu xonada xayolini chalg‘itishning yagona
yo‘li — joyiga o‘tirish, Said Qodirovning aytganini bajarish — yuqoriga arznoma yozish.
Shu yumush o‘ziga ham ma’qul kelib, joyiga o‘tirgach, qog‘oz oldi-yu, yoza boshladi.
Vujudini ezayotgan hasratlari harflarga aylanib, qog‘ozga tushdi-yu, sal yengil
tortganday tuyuldi. Said Qodirovga qo‘ng‘iroq qildi. U tomondan javob bo‘lmagach,
rahbari bergan «Ish»ni hafsalasizlik bilan varaqlay boshladi. «Ish
№
... Botirov Shokir...
1986 yili 21 dekabr kuni balog‘atga yetmagan qizni zo‘rlagan. O‘zbekiston SSR jinoyat
protsessual Kodeksining 94-moddasi... O‘n bir yil muddatga ozodlikdan mahrum
etilgan... Prokuror o‘n besh yil so‘ragan... Jinoyatchilar to‘rt kishi bo‘lgan... Sud esa
birgina Botirovni hukm etgan... Botirov muqaddam, 1980 yilda O‘zSSR jinoyat
protsessual Kodeksining 89-moddasi bilan sudlangan...»
Shu joyga kelganda Zohid sergak tortdi. Hatto huquq ilmidan bexabar odamning ham
aqli yetadigan masalaga nechun sud e’tiborsiz qaragan? Qolgan uchta jinoyatchi qani?
Zohid «Balki sahifalar o‘rni almashib ketgandir», degan o‘y bilan qog‘ozlarni bir-bir
ko‘zdan kechirdi. Keyin zo‘rlangan qiz — Mohira Nuriddinovaning suddagi ko‘rsatmalarini
o‘qib chiqdi. Uni to‘rt yigit chala bitgan to‘rt qavatli imoratga boshlab borgan. To‘rttalasi
ham nafsini qondirgan. Lekin... ular orasida Botirov bo‘lmagan. Tergov paytida
«Botirovni ko‘rsatasan», deb majburlashgan...
Zohid «Ish»ni yopib, o‘ylanib qoldi. Nazarida bu «Ish» ham Sunnatullaevga oid
«Ish»ning mantiqiy davomiday tuyuldi. Bir necha yillar muqaddam Sunnatullaev tuhmat
bilan qamalgan. (Zohid bugungi voqeadan so‘ng uning tuhmat bilan qamalganiga qat’iy
ishonch hosil qildi). — Botirovning «Ish»idan ham tuhmatning isi kelib turibdi.
«Bunday tuhmat bilan qamatishdan kim qanday manfaat ko‘radi? Sharif Namozov
«Ish»ida o‘rtada mol-dunyo turibdi. Sunnatullaev esa o‘sha xonimchadagi yo‘q nomusga
qurbon bo‘ldi. Botirov nimaning qurboni bo‘lgan?»
Zohidni taajjubga solgan yana bir narsa — dastlabki sud Botirovni jinoyatchi deb topib,
o‘n yil muddatga ozodlikdan mahrum etgan. Oradan fursat o‘tib, shahar sudi bu qarorni
bekor qilib, Botirovni beayb deb xulosa chiqargan. Lekin oradan yana bir necha oy o‘tib,
uchinchi marta sud bo‘lgan. Bu safar Botirovning «jinoyati» o‘n bir yillik qamoq bilan
«taqdirlangan». Uchta hakamning uch xil munosabatiga sabab nima? Nima uchun
ikkinchisi Botirovni oqlagan? Poraning kuchi bilanmi? Birinchisi bilan uchinchisiga pora
bera olishmaganmi? Qiz nima uchun sudda boshqa, tergovda boshqa gaplarni aytgan?
Botirovning odamlari qo‘rqitishganmi yo pul berib sotib olishganmi?
Tergovda bir gapni aytib, sudda boshqasini aytish Zohid uchun yangilik emas. Tergovda
aybini bo‘yniga olgan jinoyatchilar sudda «Men aybsizman, urishganlari uchun qo‘rqib,
tilxat berdim», deb bez bo‘lib turib olishadi. Zohid hech yodidan chiqara olmaydi: bir
o‘g‘rini jinoyat ustida ushlab, ish sudga oshirilganda u: «Meni azoblab qiynashgandi,
men o‘g‘ri emasman», deb turib olgan edi. O‘ziga nisbatan bo‘lgan bu tuhmatga
Zohidning chidashi qiyin bo‘lgan edi. Oradan yillar o‘tib, hozir eslasa, eti jimirlab
ketaveradi. Shu sababli ham Hamdam Tolipovning usulini yoqtirmay, u bilan ko‘p
Shaytanat (3-kitob). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |