www.ziyouz.com
kutubxonasi
33
aniqlagan bo‘lsa-da, hali unda «Sunnatullaev tuhmat bilan qamalgan ekan-da?» degan
fikr uyg‘onmagan edi. Hozir borishidan maqsadi ham tuhmatni fosh etish emas, balki
Sunnatullaevning «Ish»iga aniqlik kiritish, Asadbekning to‘dasiga qanday kirib qolganini
bilishga intilish edi.
U Jalol Komilovning shaxsini oz bo‘lsa-da, aniqlashtirdi. Jinoyatchilar ko‘chasiga qanday
kirganini taxmin qila oldi. Eng muhimi — osilgan odamning Jalol Komilov ekani aniq.
Hamdam hatto uning laqabini ham aniqlashtirib berdi — Shilimshiq. Zohid buni eshitishi
bilan «Shilimshiq bo‘lsa, o‘ladigan odam ekan-da», deb ham qo‘ydi.
Jamshidning «Ish»i hiyla murakkab, chunki «o‘ldi» degan fikr bilan ko‘milsa-da, aslida
tirik bo‘lishi haqiqatga yaqinroq. Komilov bilan Sunnatullaevning bir jihati o‘xshash —
ikkoviga ham aza ochilmadi. «Voy, jigare-em!» deydigan odam topilmadi. Axir
qarindosh-urug‘lari bor-ku, ular nima uchun jim? Ular yigitlarning nima ish bilan
shug‘ullanishganini bilishganmi, bilganlari uchun «O‘lgani yaxshi bo‘libdi», deb qo‘ya
qolishganmi? Yo qo‘rqishganmi? Kimdan qo‘rqishadi?
Kuzning bir oz izg‘irinli, ammo yoqimli shabadasi esib turgan xiyobondan yurib
borayotgan Zohid bu haqda avval ham o‘ylagan, avval ham «Kimdan qo‘rqishadi?»
degan savol devoriga boshini urib, to‘xtagan edi. U bir narsani idrok qila olmayotgan
edi: Komilov ham, Sunnatullaev ham Asadbekning odamlari. Bir xilda o‘ldirildi. Bunday
holda Asadbek indamay ketaveradigan latta odammi? «O‘zi o‘ldirtirgan bo‘lsa-chi?»
degan taxmin o‘rinsiz. Agar o‘zi o‘limga hukm qilsa, bunday namoyishkorona osib
qo‘ymas edi. «Balki boshqalarga o‘rnak bo‘lsin», degandir? Baribir bunday yo‘l tutishi
aqldan emas. Zohidni ko‘proq qiynagan savol begona odamning murdasini «Jamshid
Sunnatullaev» deb ko‘mishlari. Bu o‘zlarining nayranglarimi yo go‘lliklarimi? «Siz
ko‘mgan odam Sunnatullaev emas», desak qidirishadimi? Yo uni o‘zlari yashirishdimi?..
Savollar Zohidning nazarida qavat-qavat qo‘yilgan beton devorga o‘xshardi. Bu devorni
yiqish uchun Said Qodirov aytganday «Ilm» deb atalguvchi portlatgich zarur.
Zohid xiyobondan o‘tgach, avtobusga chiqdi. Yarim soat deganda Jamshid ishlagan
idoraga yetib bordi. Keng dahlizning boshlanishiga qo‘yilgan eski yozuv stoli yonida
yoshlari oltmishlardan oshgan ikki kishi choyxo‘rlik qilib o‘tirishardi. Idoraga kirib kelgan
begona odamni ko‘rib ikkovlari uni savol nazari bilan qarshiladilar. Zohid odob bilan
salom berib ko‘rishgach, ulardan biri choy quyib uzatdi-da:
— Keling, inim, birovni izlayotganga o‘xshaysiz? — dedi.
— Qaerdan bildingiz? — dedi Zohid choy ho‘plab.
— Bilamiz-da, shu yerda o‘tirib rizqimizni terib yeganimizdan keyin kim keldi, kim ketdi,
kimning dardi nima — sezib turamiz-da.
— Bu yerda anchadan beri ishlaydiganga o‘xshaysiz, a?
— Oltinchi yil ketyapti. Mamasodiqning bir og‘iz gapi bilan issiq joyimni tashlab
kelganman. Buning o‘zi yigirma yildan beri shu yerda. Galma-gal turamiz. Hozir ismen
almashadigan paytga keldingiz. Ismen bahona ikkita chol valaqlashib olamiz-da.
Zohid choyni ichib bo‘lib piyola uzatgach, maqsadini aytdi:
— Mamasodiq aka, bundan o‘n ikki o‘n uch yil oldin shu idorada Jamshid degan yigitcha
ishlagan ekan, eslaysizmi, bir qizni zo‘rlayman, deb qamalib ketgan ekan?
— Jamshidmi? Sunnatvoyning o‘g‘lini aytyapsiz-da, a?
— Ha. Bir qizni...
— Bo‘lmagan gap! Boyaqish mo‘min-qobil bola edi. Otasi ham tilla odam. Hozir yotib
qolgan...
— Yosh bola narsaga shayton vasvasa qilgan bo‘lsa, ko‘zi qonga to‘lgan payt sho‘xlik
qilgandir, — dedi Mamasodiqning sherigi.
— E, yo‘q, qo‘ysangiz-chi bu gaplarni, — dedi Mamasodiq bosh chayqab. — Siz uni
Shaytanat (3-kitob). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |