Microsoft Word ramazon va taqvo ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
120
yasayapsan», – deb uni masxara qildilar. 
Alloh taoloning lutfi cheksiz - har narsani biladi. Allohning xos Payg’ambarlari xato ish 
qilmaydilar. Allohning amrini tutadilar. Tabiiy, u kemani yasab bo’ldi, keyin to’fon 
boshlandi. To’fon boshlanishi bilan u Alloh amr etgan kishilarni kemaga oldi. Ular Nuh 
alayhissalom kemaga olgan maxluqlar bilan birga to’fondan omon qoldilar. U kemaga 
rajab oyida minganliklari va ro’zador bo’lganliklari yuqoridagi hadisi sharifning 
davomida bildirilmoqda. 
Boshqa bir hadisi sharif bilan bu suhbatimizni tugatamiz. Hasan Basriydan rivoyat 
qilingan hadisi sharifga ko’ra, Payg’ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shunday 
buyurganlar:
«Rajab - bu Allohning oyi, Sha’bon - mening oyim va Ramazon - ummatimning oyi», – 
degan ekanlar. Rajab – Allohning oyi deyilishi bu, Alloh tomonidan qullarning avfu 
mag’firat qilinishi sababidan aytilgan. Alloh rajab oyida qullarining tavbasini qabul qiladi, 
ularning gunohlarini kechiradi. Shunda bandalarining amal daftarlari oppoq bo’ladi. 
Yuqorida ham aytib o’tganimizdek: «Rajab - bu ekish oyi, sha’bon - ekinga qarash oyi, 
ramazon - esa o’rim-yig’im oyidir». 
Demak, naql qilingan barcha rivoyatlarni umumiy olib qaraganimizda, bu uch oylik davr 
ichida inson Alloh taolo rozi bo’lgan yo’lga kirishi, tavba qilib, ibodatlarni kuchaytirishi 
yaxshi bir musulmon bo’lib, ro’zalar tutib nafsini isloh qilishi, irodasini quvvatlantirib, 
botiniyu zohirini poklab, ramazon kirishi bilan bularni yanada ziyodalashtirib, yuksak 
mukofotlarga ko’z tikishi kerak. Bu bandalarga berilgan bir imkoniyat va fursatdir. 
Rajab oyining juda ham qiymatli oy ekanligini Payg’ambarimiz sallallohu alayhi vasallam 
aytib o’tmoqdalar. Qur’oni karim ham to’rt oyning muborak oylardan ekanligini bayon 
etmoqda. U to’rt oylardan birisi – rajab oyi... Zulqa’da, zulhijja, muharram ketma-ket 
keladi. Bu oylarda hajga ketadilar, hajdan keladilar. Ammo rajab oyi ulardan besh oy 
keyin keladi. Sanaymiz: muhar ram, safar, rabiul avval, rabiul oxir, jumodul avval, 
jumodul oxir, rajab... Shuning uchun bu muhtaram oyni rajabul fard (yagona rajab) deb 
aytadilar. Hurmat, izzat, ikrom va e’tibor, jangu jadaldan uzoq turish rajab oyida ham 
bor... 
Bu oyda savoblar nomai a’mollarning savob xonalariga mo’l-ko’l to’kilishi sababidan 
rajabul sabba deb ataladi. Ya’ni savoblar mo’l-ko’l, sharillab-sharillab to’kiladigan 
degani. Sabba – arabchada to’kmoq degani. Daryoning tog’lardan sharillab oqadigan 
yeri mujab deb ataladi. Rajabul sabbe – Alloh rahmati, ikromu ehsonlari qullariga 
sharillab, keladigan oy degani. 
Yana bir sifati rajabul asam, ya’ni kar, eshitmas degani... Qullar dushmanlarini ko’rsa-da 
ko’rmaslikka oladi, sening falonchi raqibing falonchi joyda ketmoqda, desalar qulog’ini 
kar qiladi. Shuning uchun ham rajabul asam deb ataganlar. Yana boshqa xil talqin va 
izohlar ham qilingan. Rajab oyining qiziqarli, diqqatni jalb qiluvchi muhim oy ekanligi 
rivoyatlarda aniq-tiniq bildirilgan. Hozir bu oyning birinchi kechasiga kirib turibmiz. 
Oriflar, din olimlari o’z kitoblarida rajabning ekin ekish, ziroat oyi ekanligini yozadilar. Bu 

---

Ramazon va taqvo. Mahmud As’ad Jo’shon