Microsoft Word ramazon va taqvo ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
121
oyda ro’za tutish, tavba qilish va hokazo savobli ishlar qilinadi. Rajab – ekin ekish, uni 
parvarish etish oyi bo’lsa, ramazon hosilni yig’ishtirib olish oyi deganlar. Demak, rajab 
oyi bizni ramazonga tayyorlaydigan bir mavsumning ilk odimi ekan. 
Ramazon – o’n bir oyning sultoni. Unga inson to’satdan kirmaydi, balki, o’zini tayyorlab, 
hozirlanib kiradi. Shuning uchun ham «Rajab oyi – tavba oyi», deganlar. Qul nima 
qiladi? «Yo, Rabbi! Men tushunmadim, xato qildim, bilolmadim, aybdorman, qusurim 
bor, meni kechir...», – deb xatosini e’tirof etib, Janobi Haqning yo’liga kiradi. 
Sha’bon – ibodatlarda davom etish oyi. Ramazon esa – mukofotlarni olish oyi. 
Shuningdek ularning o’zaro aloqadorligi turlicha bayon qilingan. 
Payg’ambarimiz sallallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilinishicha, rajab shahrullohdir. 
«Shahr» – arabchada «oy» degani. Shahri ramazon – ramazon oyi, shahri rajab – rajab 
oyi degani. Rajab – Allohning oyi. Tabiiyki, butun oylar, butun yillar, butun zamonlar, 
butun makonlar, butun borliqlar, butun insonlar – hamma narsa Allohga tegishli. 
Hamma narsa Allohniki bo’lganidan keyin «Rajab – Allohning oyi», – deyishdan maqsad 
nima? Bu: «Rajab – Alloh taolo hazratlari o’z bandalarini ko’p mag’firat qiladigan, ko’p 
afv etadigan, tavba qilgan qullarini kechiradigan oy», – degani. 
Shu jihatdan Allohning qullariga tavba, afv etish, mag’firat qilish eshiklarini ochadigan 
bir oyning eshigidan kirgan bo’lamiz. Buni eslatish men uchun ham, siz uchun ham ko’p 
foydalidir! Chunki o’zimizni tartibga solishimiz – hisoblarimizni qilib, savob va 
gunohlarimizni o’lchab, xatolarimizni tan olib, bo’ynimizni egib, Allohga yolvorib tavba 
qilish fursati kelgan bo’ladi. Buni bajaramiz. 
Bizning musulmon bo’lishimiz faqatgina o’zimiz uchun emas, butun Ummati 
Muhammadiy uchun, ona vatanimiz uchun lozim, dunyo uchun lozim!.. Bizning yaxshi 
musulmon bo’lishimiz, boshqalarning ham haqni eshitib-o’rganishi, Janobi Haqning 
yo’lini tushunib (agar biz yaxshi tushuntira olsak, albatta) Uning yo’liga kirishi uchun bir 
sabab bo’ladi. 
Ma’lumki, jum’a kechasi munavvar bir kecha bo’lgani uchun Payg’ambarimiz sallallohu 
alayhi vasallam unga «Al-laylatul g’arro» – (Munavvar, nurli kecha) deb bejiz 
aytmaganlar. Shu bois jum’a kechasini qadrlash kerak. Qolaversa, har kechani Allohning 
rizosiga muvofiq o’tkazmoq kerak. 
Biz bugun Rajab oyining birinchi kechasida turibmiz, ya’ni muborak kecha, bu 
birinchidan. Ikkinchidan, bugun jum’a kechasi, yuqorida aytganimizdek muborak 
kechalardan. Uchinchidan bugun rajabning ilk jum’a kechasi, ya’ni rag’oyib kechasi. 
Demak, biz bugun uch muborak kechani qutlayapmiz. 
Rag’oyib – bu ilohiy mukofotlar, iltifotlar, izzat-ikromlarga rag’bat etish demakdir. Bu 
kechani bedor o’tkazib, toat-ibodatlar bilan jonlantirgan kishi Allohning ajri 
mukofotlariga erishgani uchun farishtalar unga «Laylatur-rag’oyib» (rag’oyib kechasi) 
deganlar. 
Endi mazkur muborak kechalarni qanday qilib o’tkazish kerakligi xususida to’xtalsak. 
Albatta, bunday munavvar, barakotli kechalarni toat-ibodat bilan zikru tasbehot bilan 

---

Ramazon va taqvo. Mahmud As’ad Jo’shon