Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

104-rasm.
Chopiq kultivatorining yon ko‘rinishi.
Ekinzorni kultivatsiyalashda himoya zonasini kamayti-
rishga intilish kerak.
Gryadildagi ikkinchi qatorga, disk yoki rotatsion yulduz- 
chadan so‘ng, yassi o‘toqlovchi tishlar ko‘chat qatori o‘qidan 10 sm 
qoldirib va 6-8 sm chuqurlikda o‘rnatiladi.
Uchinchi qatorda, o‘toqlovchi tishlardan so‘ng, o‘q-yoysimon 
tish jo ‘yakning o‘rtasida 12-14 sm chuqurlikda o‘rnatiladi.
0 ‘g‘itlash soshnigi eng oxirida, tuproqni yumshatilgan 
joydagi qatorga o‘rnatiladi.
Agar asosiy vazifa tuproqni yumshatish bo‘lsa, kichik 
yumshatuvchi tishlarning har birini 4-6 sm chuqurlikda jo ‘yak 
profiliga moslab pog‘onalab o‘rnatib, ishlov berish maqsadga 
muvofiqdir.
Ish qismlarni gryadilda joylashtirishda quyidagi qoidalarga 
rioya qilish kerak:
1. 
Ekin qator oralig‘idagi tuproqqa ishlov berib, qo‘l mehnati 
sarfini kamaytirish maqsadida himoya zonasini ko‘chatlar ildiziga 
zarar tegmaydigan qilib, kamaytirishga intilish kerak.
181

---

105-rasm.
K ultivator ishchi qismlarini 90 sm qator oralig‘iga
joylashtirish shabloni.
182

---

2. Jo‘yak chetida, ya’ni ko‘chatlarga yaqin joylashgan ishchi 
qism eng sayoz, jo ‘yak o‘rtasidagi tish esa eng katta chuqurlikka 
o‘rnatilib, qolganlari esa— jo ‘yakning profili (ko‘ndalang kesimini 
shakli) ga moslab, pog‘onalab joylashtiriladi.
3. Gorizontal yo‘nalishda esa begona o‘t ildizlarini to‘liq kesib 
ketishi uchun o‘toqlovchi va universal (o‘q-yoysimon tishlar) 
qamrov kengliklari o‘zaro 
+A b
ga qoplanadigandek joylashtiriladi.
4. Har qanday tishni yerga ishlov berish chuqurligini 
tayinlashda mahalliy tuproq xususiyatlarini e’tiborga olish kerak.
Qator oralig‘i 60 va 90 sm bo‘lgan paxtazordagi begona 
o‘tlarni yo‘qotish va tuproqni qisman yumshatish maqsadida 
kultivator ishchi qismlarini har bir jo ‘yakda joylashtirish sxemasi 
106, 107, 108, 109, 110, va 111- rasmlarda keltirilgan.
Mineral o‘g‘it berib ekinni oziqlantirish uchun kultivatorga 
unga likopsimon o‘g‘itlash apparatlari o‘rnatiladi.
O‘g‘itlash apparati (106- rasm) bunker (2), ustki sidirgich (3), 
konusli silindr (4), halqasimon shesterna (5), asos (6), tushirgich 
(7), nov (8), qopqoq 
(1)
lardan iborat.
Likop (9), asos 
(6)
ichiga payvand qilinib, uning o‘rtasidagi 
teshikka tushirgich (7) va ustuncha 
(10)
o‘rnatilgan. Likop (9) bilan 
asos (6) orasida aylanasimon tirqish 
(11)
paydo bo‘ladi. Tirqish 
(11)
orqali o‘g‘it, nov (8) ga tushib turadi. Nov 
(8)
tushayotgan 
o‘g‘it oqimini bir yoki ikki bo‘lakka ajratib, o‘g‘it o‘tkazgichlarga 
yo‘naltiradi. Tushirgich (7) lar konussimon shesterna 
(5)
yordamida uzluksiz aylantirib turiladi. Asos (6) ga simmetrik 
holatda ikkita vtulka 
(12)
o‘rnatilgan bo‘ladi.
Silindr 
(4)
da vint chizig‘iga o‘xshagan uchta ensiz va cho‘ziq 
o‘yiq uyacha yasalgan bo‘lib, ularga tayanch boltlarining bo‘sh 
uchlari kirib turadi. Bunker (2), silindr 
(4)
ga sharnirli ulangan, shu 
sababli unga nisbatan ag‘darilib ochiladi. Silindr 
(4),
bunker bilan 
birgalikda vertikal o‘q atrofida ma’lum burchakka erkin burilish 
imkoniga ega. Shu burilish hisobiga konusning pastki cheti bilan 
likop (9) orasidagi o‘g‘itni to‘kish tirqishini o‘zgartirib, o‘g‘it 
sepish me’yori sozlanadi.
183

---

106-rasm.