Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

1716 15 14 13
164-rasm.
^ ‘chat o‘tqazadigan mashina ish jarayonining
sxemasi:
1 - g ‘ildirak; 2 - yashikdagi k o ‘chatni q o ‘yadigan joy; 3 va 10 -
oldingi va orqadagi o ‘rindiqlar; 4 - ekkich; 5 - disksimon k o ‘chat
miqdorlagich; 6 va 9 - k o ‘chat tutqichlar; 7, 8 va 19 - k o ‘chat
solingan yashiklar; 11 - soyabon; 12 - zichlovchi g ‘ildirakchalar;
13 - suv naychasi; 14 - j o ‘mrak; 15 va 17 - zanjirli uzatma; 16 -
ochiq reduktor; 18 - suv quvuri; 20 - tokchalar; 21 - suv baki.
294

---

Mashinaning ishi. Agregat harakatlansa, disk aylanib 
tutqich (6) va (9) lar maxsus o‘rindiqda o‘tirgan xizmatchilarning 
oldiga kelganida, tutqichlar ochiladi. Ularning orasiga ko‘chatlar 
qo‘lda kiritilsa, tutqich uni qisib qoladi. Ko‘chat suv quyilgan 
ariqchaning ustiga keltirilganida, tutqich ochilib, uni nam yerga 
tushiradi. Ekkich o‘tgandan so‘ng, tuproq ko‘chat ildizi ustiga 
to‘kiladi, uni g‘ildirakcha 
(12)
lar zichlab ketadi.
O‘tqazish diskiga ekish sxemasiga qarab, 2 - 12 tagacha 
tutqichlar o‘rnatilishi mumkin. Traktor ramasiga tokchalar o‘rnatil- 
gan bo‘lib, ularning ustiga ko‘chat solingan yashiklar qo‘yiladi. 
Agregatni ishlatish uchun traktorchidan tashqari, o‘n ikki (6 qator 
uchun) xizmatchi (ko‘chatni tutqichga qo‘yishuchun) hamda 
ekilgan ko‘chatlarning holatini tuzatish uchun uch ishchi, tuvakdagi 
ko‘chatlarni ekishda ularni kuzatib turishi uchun yana ikki 
xizmatchi jalb qilinadilar.
Namunaviy test savollari
1. Qanday sabablarga ko‘ra urug‘ ekishda ko‘p usullardan 
foydalaniladi?
2. Qanday sabablarga ko‘ra urug‘ni tuproqqa ekib ko‘mishda 
ko‘p usullar ishlatiladi?
3. Qanday sabablarga ko‘ra monoblokli seyalkaga nisbatan 
modulli yoki seksiyali seyalka afzalroq hisoblanadi?
4. Qanday sharoitda g‘altaksimon urug‘ miqdorlagichdan 
foydalanish ma’qul bo‘ladi?
5. Disksimon miqdorlagichning g‘altaksimonga nisbatan 
afzalligi nimada?
6. Pnevmatik urug‘ miqdorlagichlar nega keng tarqalmoqda?
7. G‘altaksimon urug‘ miqdorlagich qanday vaziyatda “past- 
dan” yoki “ustidan” ajratish tartibida ishlatiladi?
8. G‘altaksimon miqdorlagich bir aylanganda ajratib beradigan 
urug‘ miqdori qanday omillarga bog‘liq?
9. Disksimon miqdorlagich uyachalarining o‘lchamlari qanday 
omillarga bog‘langan holda aniqlanadi?
295

---

10. Qanday sabablarga ko‘ra disksimon urug‘ miqdorlagich- 
ning aylanish tezligi cheklangan bo‘ladi?
11. Nima sababdan turli xil urug‘ ko‘mgichlardan foyda- 
laniladi?
12. Ekkich ta’sirida tuproqning deformatsiyalanish tartibi 
qayerda e’tiborga olinadi?
13. Pnevmatik seyalkaning afzalliklari nimada?
14. Seyalka iztortkichining uzunligi qanday ahamiyatga ega?
15. Chigitni plyonka ostiga ekish texnologiyasining afzalliklari 
nimada?
16. Qanday maqsadda chigit ekilgan joyning ustiga to‘shalgan 
plyonkaning chetlarini tuproq bilan sifatli ko‘mish talab qilinadi?
17. Plyonka ostiga chigit ekadigan barabansimon miqdorlagich 
ishini izohlab bering.
18. Kartoshka ekish apparatining ishini izohlang.
19. Ko‘chat o‘tqazish apparati ishini izohlang.
20. Qanday maqsadda chigit ekish uchun tuproqni mayin 
holatga keltirish kerak?
296