Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

153-rasm.
Don seyalka - kultivatorining sxemasi:
1 - ekkich; 2 - g ‘ldirak; 3- tirkagich ; 4 - tayanch g ‘ildiragini
sozlovchi o ‘q; 5 - rama; 6 - tortqi; 7 - urug‘ qutisi;
8 - gidrosilindr; 9 - zichlovchi g ‘ildirak.
Seyalkaning texnologik ish jarayoni quyidagicha bajariladi: 
urug‘ va o‘g‘it qutilari 
(1)
dan urug‘ va o‘g‘it miqdorlagichlar (2) 
yordamida kerakli me’yorda ajratilib, urug‘ va o‘g‘it o‘tkazgich (3) 
ga tashlanadi va ekkich 
(4)
orqali esa tayyorlangan ariqcha tubiga 
borib tushadi. Tuproqning pastga qarab erkin siljishi hisobiga urug‘ 
qisman ko‘miladi. Urug‘larni batamom ko‘mish jarayonini 
ko‘mgich (5) tugatadi.
Seyalka-kultivator rama 
(5),
oldingi pnevmatik g‘ildirak (2) 
va orqadagi zichlovchi g‘ildirak 
(9),
urug‘ va o‘g‘it qutisi (7), urug‘ 
va o‘g‘it uchun miqdorlagichlar, urug‘o‘tkazgichlar, o‘q-yoysimon 
tumshuqli ekkich (1), miqdorlagichni harakatlantiruvchi mexa­
nizm, gidrosilindr (8) yordamida ekkichlarni ko‘taradigan mexa­
nizm, tirkagich (3) lardan tuzilgan.
Seyalka 22-25 sm kenglikdagi yo‘lakchaga urug‘ eksa, 
ularning orasida ishlov berilmagan 10 sm yo‘lakcha qoldiriladi. 
Ekkichlarning tuproqqa botish chuqurligi gidrosilindr shtogidagi
275

---

halqani siljitish hamda tortqi (6) ning uzunligini o‘zgartirish 
hisobiga sozlanadi.
Mutlaq ishlov berilmagan ang‘izga donli ekin urug‘ini 
qatorlab ekish uchun ishlatiladigan selyaka - kultivator texnologik 
sxemasi 154- rasmda ko‘rsatilgan. G‘altaksimon miqdorlagich (2) 
ajratgan urug‘ o‘q-yoysimon tishsimon ekkich 
(4)
yumshatgan 
joyga tushib, 4 - 8 sm chuqurlikda ko‘miladi. Ekkichni ramaga 
ulaydigan quvur urug‘o‘tkazgich vazifasini bajaradi. Urug‘ ustiga 
to‘shalgan tuproqni zichlab qo‘yish uchun g‘ildirakcha 
(5)
xizmat 
qiladi. Qatorlar oralig‘i 22 sm, qator kengligi 10 sm.
154-rasm.
U rug‘ni ang‘izga ekish sxemasi:
1 
-u ru g ‘ bunkeri; 2 - g ‘altaksimon urug‘ miqdorlagichi; 3 -
urug‘o ‘tkazgich; 4 - o ‘q-yoysimon tish; 5 -zichlovchi g ‘ildirakcha.
Ekkich ramaga nisbatan orqa tomonga barmoq 
atrofida 
buriladigan etib o‘rnatiladi. Katta to‘siq uchratgan ekkich prujina- 
larni siqib orqa tomoniga burilib ko‘tariladi. To‘siqdan o‘tgan 
ekkich prujinalar ta’sirida dastlabki ishchi holatiga qaytariladi. 
Ang‘iz tuprog‘i qattiqligi o‘zgaruvchan bo‘lgan joylarda prujinalar 
birmuncha siqilib, ekkich dirillab yuradigan bo‘ladi. Dirillash 
hisobiga ekkichga yopishgan tuproq tushib ketadi hamda 
ekkichning zich tuproqqa betishi oson kechadi.
276

---

Pnevmatik seyalkalar. Ikki turda yasaladi. Birinchisi, 155- 
rasmdagidek, ko‘p qatorli seyalka ekadigan jami urug‘ni bir joyda 
me’yorlab uni keyinchalik hamma ekkichlarga bir tekis taqsimlay- 
digan va ularga urug‘ni pnevmatik vosita yordamida yetkazib 
beradigan qilib yasaladi. Mexanik me’yorlagich 
(4)
urug‘ni bunker 
(2) dan ajratib, ventilator 
(12)
yordamida taqsimlagich 
(1)
ga 
yetkazilib beriladi. Katta tezlikda keltirilgan urug‘ oqimi taqsim­
lagich konusining cho‘qqisiga tushiriladi va konus etagidagi urug‘ 
o‘tkazgich (5) larga bir tekis taqsimlab beriladi. Havo oqimi urug‘ 
o‘tkazgich bo‘ylab urug‘ni ekkich (9) ga keltiradi. Ekkich yasagan 
ariqchaga tushgan urug‘ni ko‘mgich (8) ko‘mib zichlab ketadi. 
Bunday seyalka bir nechta seksiyalardan yig‘ilib ularning qamrov 15 
metrgacha yetkazilishi mumkin. Bunker 
(2)
ning markazida 
o‘rnatilgan to‘zitkich (3) urug‘ni uzluksiz tushirib turadi. Urug‘ni 
katta o‘lchamdagi novli g‘altaksimon miqdorlagich