Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

ekkichga tushadi
159-rasm.
Turtkich.
1-urug‘ ajratuvchi disk; 2-vakuum tugagan joyda diskka yopishib
turgan urug‘; 3-turtkich ignasi.
160-rasm.
U rug‘ ko‘mish chuqurligini sozlash mexanizmining
sxemasi:
1-ekkich; 2-ikki elkali richag; 3-sozlovchi vint; 4-nazorat
shkalasi; 5-strelka; 6-ichiga “v ” gaykasi o ‘rnatilgan buraluvchi
truba; 7-dastak; 8-zichlovchi g ‘altak.
285

---

160-rasmdagi mexanizm quyidagicha ishlaydi: ko‘mish 
chuqurligi har bir modulda alohida-alohida o‘zgartiriladi. Ekkich 
modul ramasiga 
k
sharniri bilan bog‘langan. Agar ekkich k sharniri 
atrofida soat strelkasi bo‘yicha burib qo‘yilsa, urug‘lar sayozroq 
ekiladi. Aksincha, teskariga burib qo‘yilsa - chuqurroq ekiladi. 
Modul og‘irligining ma’lum qismini zichlovchi g‘altak 
(8)
ko‘tarib 
yuradigan qilingan. Shu sababli, uning to‘g‘ini kengroq qilib 
ishlangan.
Dastak (7) ni burab gayka 
в
vint (3) dan chiqaradigan qilinsa 
birinchi navbatda anm ikki yelkali richagi soat strelkasi yo‘nalishiga 
teskari tomonga burilishga intiladi. Ammo keng tayanch yuzasiga ega 
bo‘lgan g‘altaklarni tuproqqa botirish uchun, o‘ta katta kuch talab 
qilinishi sababli g‘altak joyida qolib, 
S
sharniri 
a
ga nisbatan 
uzoqlashadi. 
Cde
ikki yelkali richag 
f
ni, ya’ni ekkichni k atrofida 
burib, yuqoriga siljitadi, ya’ni urug‘ sayozroq ekiladigan bo‘ladi.
Qo‘zg‘almas lineykada 
А, В, С
............, 
F
shartli belgilar
yozilgan shkala mavjud. Tegishli tuproq sharoitida mexanizm 
tarirovkasini o‘tkazib, misol uchun, 
A
holati yoki 
D
holati necha sm 
chuqurlikda ekishni ta’minlashi aniqlnadi va keyinchalik mazkur 
shartli belgilardan foydalaniladi.
Urug‘ ko‘milgan joy uya deb ataladi. Bir qatordagi uyalar 
oralig‘i ekin turiga, uning xossalariga qarab belgilanadi. Qatorlar 
oralig‘ining kengligi va uyalar oralig‘i belgilangandan so‘ng, bir 
gektarga ekiladigan urug‘ soni topiladi. Pnevmatik seyalka har 
uyaga bittadan urug‘ ekishi mumkin. Uyalar qadami diskdagi 
so‘ruvchi teshiklar soniga hamda ajratuvchi diskni aylantirish 
tezligiga bog‘liq. To‘g‘ri, g‘ildirakning sirpanib yumalanish 
radiusiga, g‘ildirak shinasidagi havo bosimi ham birmuncha ta’sir 
qiladi. 2-jadvaldagi ma’lumotlar seyalka ilgarilatib 100 metrga 
siljitilganida g‘ildirak 64, 4 marta aylanadigan vaziyat uchun 
topilgan.
1-jadval asosida ekiladigan urug‘ turiga, o‘lchamlariga qarab 
disk tanlanganidan so‘ng, diskning aylanish tezligini belgilash 
kerak, chunki uyalar oralig‘i diskdagi so‘ruvchi teshiklar soni bilan 
disk tezligiga bog‘liq. Agar bir gektarga 120 000 dona chigitni 
qatorlar oralig‘i 60 sm qilib ekish lozim bo‘lsa, 1-jadvaldan 48 ta
286

---

so‘ruvchi teshigi bor disk tanlanadi, 2-jadvaldan bunday holda 
uyalar oralig‘i 14 sm bo‘lishi topiladi.
Diskdagi so‘ruvchi teshiklar soni va uyalar oralig‘i ma’lum 
bo‘lgandan so‘ng, disk tezligi, ya’ni g‘ildirakdan diskka harakat 
uzatadigan zanjirli uzatmaning zanjiri qaysi yulduzchalariga 
kiydirilishi aniqlanadi.
U rug‘ ajratuvchi disk aylanish tezligini ta ’minlash uchun 
harakat yuritm asini sozlash tartibi
3-_ jadval