Савол: Ҳайзнинг муддати ўн кун бўлди, бининг ҳикмати нимада?
Жавоб: Буғдой олгани бориб келгунда ўн қадам қўйди, шунинг учун ўн кун
бўлди.
Савол: Кўпи ўн кун, ози уч кун бўлганлигининг ҳикмати нимада?
Қиссаси Рабғузий. Носируддин Рабғузий
www.ziyouz.com кутубхонаси
10
Жавоб: Гуноҳ уч нарса Билан ҳосил бўлди: оёқ билан борди, қўл билан тутди,
оғиз билан еди. Шунинг учун ози уч кун бўлди.
Савол: Истиҳоза нимадир?
Жавоб: Одам ва Ҳаввонинг тавбалари қабул бўлгунча йиғлаган кўз ёшлари ҳайз
бўлди. Тавбадан кейин йиғлагандаги кўз ёшлари истиҳоза бўлди.
Савол: Нифос нимадир?
Жавоб: Ҳавво буғдой мевасини олиб келгунча қирқ марта нафас олди, ҳар бир
нафас учун бир кундан ифлос бўлди.
Яна мақсадга келайлик. Одам ва Ҳавво ҳорликка учраганларида бошларидан
тожлари, устларидан кийимлари тушиб, яланг қолдилар. Қўллар билан авратларини
тўсганларича дарахтдан дарахтга югириб, япроқ тиладилар. Қайси дарахтга
бормасинлар япроқ бермади. Одам югириб бораётганда жийда дарахти найзаси
Билан сочини тутди. "Қайга борурсан? Қўймасман! Агар қўйиб юборсам, Ҳудога осий
бўлурман", деди. Шу сабабдан одамлар дарахт экканларида жйдани сувдан узоққа
экдилар, сувсиз қолсин деб.
Ҳ
икмат. Ҳамма дарахтлар ичида ўт бор. Дарахт сув ичмаса ўша ўт уни қуритар.
Оллоҳ таоло жийдани қуриб қолмасин, деб ўтини кетгазгандир.
Ҳ
укм келди: "Эй Одам, Мендан қочарсанму?" Деди: "Илоҳо, андиша қилиб Сендан
Сенга қочарман". Жаброил Одамнинг қўлидан ушлаб, Оллоҳ ҳузурига келтирди.
Фармон бўлди: "Эй Одам, сени тупроқдан яратдимми, маърифат Билан
мукофотладимми, чиройли сурат билан безадимми, жаннатга киритдимми,
неъматлар билан сийладимми, Ҳаввони сенга жуфт қилдимми, буғдой дарахти
мевасини емаган дедимми, шайтон сизга душман деб айтмадимми? Нечук буғдой
единг?" Деди: "Илоҳо, ул ҳукмни Ким қилди-ю ул қазони ким яратди?" Фармон
келди: "Мен юритдим мен қазо қилдим. Аммо менинг қазом, ҳукмим, тақдирим ғайб
турар, буйруғим, фармоним эса очиқ турар. Зоҳирни кўриб нега ғойбга юзландинг?"
Деди: "Илоҳо, шундай ҳукм қилдинг, қазо юритдинг, мени кечиргил, ёрлақагил".
Фармон келди: "Сени ёрлақадим, сендан кейин келадиган фарзандларинг ҳам
шундай иқрор бўлсалар, уларни ҳам ёрлақагайман. Энди жаннатдан чиққил", деди.
Ҳ
абарда келурки, анжир дарахти Одам ва Ҳаввога беш япроқ берди, улар
андомларини ёпиб чиқдилар. Тонг отгандан кейин ўша беш япроқнинг бирини кийик
еди, ифор (мушк) бўлди. Бирини сигир еди, анбар бўлди. Бирини арии еди, асал
бўлди. Бирини қурт еди, ипак бўлди. Бирини Одам ерга экди, юнг бўлди. Қиёматга
қ
адар фарзандларига кафан бўлди.
Нукта. Оллоҳ таоло Одамга япроқ берганлиги учун анжир дарахтини жазолади.
Маълумки, барча егуликлар уч турли бўлади: бирининг таши ейилур - олма, нок
каби, бирининг ичи ейилур - ёнғоқ, бодом сингари, бирининг таши-ю ейилмас ичи
ейилур - қовун, тарвуз каби. Аммо анжирнинг таши ҳам ейилур, ичи ҳам ейилур.
Одамга, Ҳаввога, Иблисга, товусга, илонга жаннатдан чиқинг, дегант фармон
бўлди. Одам ва Ҳавво (Оят) "Эй Парвардигоримиз, биз ўз-ўзимизга зулм қилдик ва
агар Сен бизни гуноҳимизни кечмасанг ва бизга арҳминг келмаса, унда зиён
тортгувчилардан бўлиб қоламиз", дея илтижо-ялвориш билан йиғлаб чиқдилар.
Одам Ҳиндистондаги Анжалус деган ердаги Сарандиб тоғига тушди. Ҳавво Жида
тоғига тушди. Иблис Басрага тушди, шу боис исфахонликлар бахил бўлур. Одам ва
Ҳ
авво яланғоч ғолдилар, Иблис малъун бўлди, Илоннинг чиройли сурати айниди,
қ
орнини судраб юргувчи, аччиқ тупроқ егувчи бўлди. Одам тушган жойида беҳад
хўнг йиғлади, юз йиғоч (таҳминан 9 км келадиган масофа борлиги)лик ерда унинг
кўз ёшидан дарахтлар унди, жилға ва булоқлар кўз очди. Одамнинг ёши томган
ерда ўт-ўлан, аччиқ-чучук дориворлар унди. Ҳаввонинг кўз ёши томган ерда
Қиссаси Рабғузий. Носируддин Рабғузий
Do'stlaringiz bilan baham: |